Ostatnie zadanie

"Ostanie zadanie" Grzegorza Kozery to książka, która mocno mnie poruszyła i na pewno długo o niej nie zapomnę. Autor, znany z tworzenia ciekawych postaci i wciągających historii, przeniósł mnie do sierpnia 1945 roku, do fikcyjnego miasteczka w Górach Świętokrzyskich, które wciąż odczuwało skutki wojny. Gdy pojawia się tajemniczy mężczyzna z niejasną misją, atmosfera staje się napięta, a mieszkańcy zaczynają zadawać sobie pytania o prawdziwe intencje i wydarzenia, które doprowadziły go do Bodzynia. Ta historia skłania do refleksji nad lojalnością, honorem i skutkami pozostawania wiernym swoim wartościom.
Autor z mistrzowską precyzją oddaje atmosferę powojennej Polski, ukazując społeczeństwo rozdarte między pragnieniem normalności a nierozliczonymi rachunkami przeszłości. Jego bohaterowie są autentyczni, pełni wewnętrznych konfliktów, co sprawia, że ich losy zaangażowały mnie od pierwszych stron. Grzegorz Kozera porusza uniwersalne tematy lojalności, honoru oraz poszukiwania sprawiedliwości w świecie, gdzie granice dobra i zła często się zacierają. W tej sensacyjnej powieści nie brakuje również miłości, która ? niezależnie od sytuacji - pozwala nadać życiu sens.
Po wojnie niemal każde polskie miasto i miasteczko przypominało Bodzyń - fikcyjną miejscowość z powieści. Wojna, jako sytuacja skrajna, wydobywała z ludzi zarówno to, co najlepsze, jak i to, co najgorsze. Ci, którzy splamili się haniebnymi czynami, później często próbowali wymazać je z pamięci.
Autor doskonale oddał realia wczesnego PRL-u, wszechobecną propagandę i podłe zachowania, gdzie władza liczyła się bardziej niż potrzeby obywateli. Bodzyń to fikcyjne miasteczko, które symbolizuje wszystkie miasta i miasteczka tuż po wojnie oraz ich mieszkańców. W milicji zatrudniano ludzi bez wykształcenia, ale za to pełnych ambicji, na przykład do pobierania haraczu od chłopów handlujących na targu. Burmistrzem mógł zostać nawet listonosz, bo przed wojną był przecież urzędnikiem i miał odpowiednie kompetencje do sprawowania władzy.
Autor umiejętnie podsyca atmosferę, powoli ujawniając, kim jest Adam i w jakim celu pojawił się w Bodzyniu. Nie może liczyć na pomoc nikogo, oprócz Rozalii - kobiety będącej ofiarą tej wojny, od której wszyscy się odwrócili, oraz starego, kulawego Kazka, prawego człowieka, stającego się niespodziewanie autorytetem zarówno dla Adama, jak i Rozalii oraz Antka. Czy Adamowi uda się wykonać ostatnie zadanie, zanim zniknie bez śladu, niczym Jeździec znikąd?
"Ostanie zadanie" to prawdziwa filmowa fabuła, którą chętnie zobaczyłabym na dużym ekranie. Historia Adama bezwiednie skojarzyła mi się z postacią Shena z Jeźdźca znikąd. Tam również narratorem był mały chłopiec, a główny bohater uosabiał cnoty, choć był także człowiekiem z krwi i kości. Jednak w przeciwieństwie do tamtego filmu, autor wiele więcej opowiedział mi o Adamie - człowieku lojalnym, wiernym swoim zasadom, które nadają sens jego życiu. Dla niego to zadanie było kwestią honoru, ponieważ tak został wychowany, a przynależność do AK jedynie wzmocniła te cechy.
"Ostanie zadanie" to powieść niezbyt gruba, ale dostarczyła mi tylu emocji i wiedzy o powojennych czasach w Polsce, że mogłaby spokojnie konkurować z obszerniejszymi powieściami historycznymi.

Cała historia dzieje się w 1945 roku w małym miasteczku w Górach Świętokrzyskich. Są to czasy powojenne, więc i styl językowy jest utworzony pod tamte okoliczności. Ten, kto rządzi w miasteczku napawa się swoją władzą i zamiast kultury osobistej, pięścią i ostrymi słowami na dzień dobry ostrzega nowego przybysza. Ludność z tego miasteczka jest nieufna i od razu pokazują swoją niechęć do niego. Nie obchodzi ich kim jest, ani co tam robi, tylko od razu chcą się go pozbyć. Każdy, ktokolwiek ma tam jakąkolwiek władzę, niemal żądał od niego jednej rzeczy i nie interesowała ich jego odmowa. Mężczyzna zostaje zastraszany z każdej strony i sam sposób w jaki się wypowiadał sprawiał wrażenie, że nie do końca czuć było u niego szczerość. Każdy w tamtym miejscu miał swoje sprawy, które musiały zostać utrzymane w tajemnicy. Nowa osoba mogła stanowić dla nich problem. I nie trudno się domyślić, że on sam nie przyjechał tam z powodu pięknego krajobrazu. Ale o tym przeczytamy znacznie później:-)
Pomimo opisanych dawnych lat, to jednak opowieść jest całkiem miła w odbiorze. Autor bardzo dobrze przedstawił zasady jakie panowały w kraju, między władzami oraz między ludźmi. Oprócz jednego staruszka, reszta grała jak im góra kazała. Nie uważali tego jako podporządkowanie się, tylko trzymanie z tymi, od których byli w dużej mierze zależni. Pracowali jako stado i czuli się przez to bezpieczni. Jeśli chodzi o tajemniczego przybysza, to podziwiałam jego odwagę. Według niego liczył się honor i nie ważne, że być może sprawa, która go tyczyła straciła już ważność. Uparcie wypełniał swoją misję, ale jak się zakończyła, to niech pozostanie tajemnicą:-)
Książka pokazuje, że honor i ojczyzna nie zawsze współgra z własnym sercem. Bywają silniejsze sprawy niż dane słowo i bywa, że życie mocno potrafi się skomplikować. Jest tu dużo motywów wojennych, traktowanie Żydów i odbioru ich przez zwykłych ludzi. Sama pozycja jest nieco mniejszej wielkości i z łatwością można ją przeczytać na raz. Taka historia o twardości mężczyzn i zasadach, które korzyści miały tylko dla wybranych:-) Polecam.