Non stop

Głównym bohaterem powieści jest Roy Complain, który pełni rolę myśliwego w plemieniu Greenea. Zgodnie z przekazywanymi z ust do ust legendami znajduje się na statku, choć nie wie, czym on tak naprawdę jest. Roy przyłącza się do wyprawy organizowanej przez rządnego władzy kapłana Marappera, by odkryć pozostałe pokłady i przejąć kontrolę nad statkiem. I tak pięciu śmiałków rusza w niezwykłą wędrówkę, w trakcie której odkryją niezwykłe miejsca, ludzi oraz będą musieli rozwiązać zagadkę, która otacza statek i jego niezwykłą załogę.
"Non Stop" opiera się na popularnym motywie wędrówki, w trakcie której bohaterowie nie tylko przeżywają liczne przygody, poznają otaczający ich świat, ale przede wszystkim zaglądają w głąb siebie. Powieść pełna jest niesamowitych zwrotów akcji, które potrafią wgnieść czytelnika w fotel. Równomiernie prowadzona fabuła i odkrywane co pewien czas tajemnice statku "Arka" prowokują czytelnika do głębokich przemyśleń i refleksji. Brian Aldiss poruszył w swym dziele wiele tematów m.in. funkcjonowanie społeczeństw pierwotnych, świadomość społeczną oraz rolę i pozycję jednostki w nim funkcjonującą. Wielokrotnie odniósł się do zagadnień filozoficznych i socjologicznych.
Brian Aldiss wykreował niezwykły, klaustrofobiczny świat, który od pierwszej do ostatniej karty jego powieści silnie oddziaływane na wyobraźnie czytelnika. Z pełną szczerością muszę przyznać, iż wraz z kolejnymi rozdziałami i poznawanymi pokładami statku oraz skrywanych w nich sekretach, zatraciłem się w tej powieści.

Piąty tom serii Wehikuł czasu wydawnictwa Rebis, czyli "Non stop" Briana Aldissa to powieść science fiction wydana po raz pierwszy w 1958, niecały rok przed wylądowaniem Amerykanów na Księżycu. Centralnym wątkiem jest tu stan społeczeństwa nie do końca świadomie zamieszkującego ogromny statek kosmiczny.
Główny bohater Roy Complain jest myśliwym w plemieniu Greenea, które zajmuje tak zwane Kwatery, stopniowo eksploatując nowe obszary i przenosząc się do kolejnych pomieszczeń, nieopanowanych przez bujną roślinność zwaną ponikami. Legenda głosi, że znajdują się na statku, choć nikt nie wie, czym on tak naprawdę jest. Przeżycie nie jest łatwe, a do tego Roya martwią coraz bardziej spadające ceny zdobywanego przez niego mięsa. W związku z tym wypady w gąszcz poników stają się coraz bardziej ryzykowne, a gdy podczas jednego z nich zostaje porwana jego kobieta, Roy bez wahania przyłącza się do wyprawy organizowanej przez kapłana Marappera, by odkryć pozostałe obszary i przejąć kontrolę nad statkiem. I tak pięciu śmiałków rusza w niezwykłą wędrówkę, w trakcie której odkryją rozliczne, szokujące tajemnice miejsca, które zamieszkują.
Brian Aldis porusza tu wiele tematów ? przede wszystkim organizację próbującego przeżyć społeczeństwa i wartości, który, muszą w tym celu hołdować. Od wielu pokoleń w plemieniu Greenea wyznawana jest Nauka, czyli filozofia ogólnie rzecz biorąc polegająca na gloryfikowaniu bycia aktywnym, a jednym z tradycyjnych pozdrowień jest w niej: Ekspansji twojego ja, zaś odpowiedź brzmi: Twoim kosztem. Oczywiście bardziej świadomi Ludzie z Dziobu widzą już świat nieco inaczej, ale wszystkich mieszkańców statku-arki nurtują następujące pytania: Dlaczego tu jesteśmy? Jaki jest cel tego świata? (s. 39). Finalnie zaś najistotniejszą kwestią staje się to, kto ma prawo decydować o losach danej jednostki czy społeczności. Ponadto występuje kilka ciekawych pomysłów naukowych ? np. konsekwencje występowania dodatkowego aminokwasu oraz jego wpływ na ludzi i zwierzęta. Tak więc pod względem naukowym to z całą pewnością powieść z najwyższej półki, a miłośnicy chociażby filozofii i socjologii znajdą tu obszerny materiał do analizy.
Niestety, pod względem bohaterów czy wstępu fabularnego jest już nieco słabiej. Na początku książki niełatwo zorientować się, o co chodzi, a właściwa akcja rozkręca się od mniej więcej 1/3 powieści. Co do postaci, trudno mi było polubić kogokolwiek, bo wszyscy postępowali zgodnie z jakimś pojedynczym instynktem, choć było to dla mnie to oczywiste, że dziwaczne społeczeństwo będzie miało takich właśnie członków. (Z drugiej strony, gdy już odkryli prawdę, trzymałam kciuki, by udało im się zmienić status quo). Po wszystkich powyższych elementach, a także języku, jakim napisana jest powieść, wyraźnie widać, że jest to pierwsza książka autora i można zauważyć, że pisząc ją dopiero wyrabiał sobie warsztat. Mówię to oczywiście z punktu widzenia rozpieszczanego przez współczesnych autorów czytelnika, który próbuje być przez nich angażowany w tekst na wszelkie możliwe sposoby.
Summa summarum, "Non stop" to intrygująca powieść science fiction z elementami dystopii, poruszająca wiele filozoficznych i socjologicznych zagadnień. W trakcie wędrówki po ogromnym pojeździe kosmicznym bohaterowie zyskują coraz większą świadomość siebie i otaczającego ich świata, by ostatecznie decydować o jego kształcie. Ze względu na oryginalną, przemyślaną fabułę i zaskakujące rozwiązanie, mogę polecić ten tytuł miłośnikom starej, klasycznej sf, ale także wszystkim czytelnikom, którzy mają chęć na chwilę refleksji nad przyszłością naszego społeczeństwa.

Choć książka nie jest gruba, zawiera niecałe 300 stron, przeczytanie jej zajęło mi kilka dni. Mimo że rozdziały są krótkie, to po odłożeniu książki na półkę zapominałam w jakim miejscu przerwałam czytanie. Przez to trochę gubiłam zainteresowanie dalszą historią. Ale gdzieś tak w połowie powieści, zaczyna się dziać tyle, że od książki było się trudno oderwać. Akcja nagle przyspiesza, prawda wychodzi na jaw i rozpoczyna się heroiczna walka o przetrwanie. A zakończenie łączy w całość wcześniejsze poszlaki i sprawia, że czytelnik doskonale rozumie rozterki i decyzje każdej ze stron. Powieść w ciekawy sposób przedstawia nam, że nic nie jest takie jakim się wydaje.
Bohaterowie w powieści są dobrze wykreowani. W zależności od plemienia w jakim przyszło im żyć, są różnorodni pod względem moralności, wykształcenia, stylu życia, wierzeń. Również fauna i flora na statku są ciekawie opisane. Przerażające i niezwykle inteligentne szczury, które poruszają się w przewodach wentylacyjnych czy wszędobylskie poniki, które, gdy tylko mają światło rosną bujnie i gęsto. To nadaje powieści klimatu grozy i dreszczyku emocji, gdy towarzyszymy Royowi w jego podróży. Strach budzą również Giganci, którzy czasem ukazują się ludziom. Ich zamiary nie są do końca znane, nie wiemy jakie mają plany i po czyjej są stronie. Jak w ogóle wzięły się na pokładzie statku? Równie tajemniczymi postaciami są Obcy, którzy tak samo nagle jak się pojawiają, tak w mgnieniu oka znikają. Jest co odkrywać podczas czytania tej historii.
"Non stop" to dobra powieść science fiction, która pomimo upływu lat nie straciła na wartości. Mała ilość stron mieści w sobie całkiem dobrze wykreowany świat z masą niebezpieczeństw i tajemnic. Książka powinna zadowolić miłośników tego gatunku oraz tych lubiących przewrotne historie rozgrywające się w kosmosie.

Non stop jest kolejną, stosunkowo krótką książką z serii Wehikuł czasu, bo liczącą niecałe 300 stron. Pomimo tego autor zawarł w niej bardzo ciekawą historię, którą czyta się lekko i przyjemnie. Co ważne autor od samego początku do końca potrafi zaciekawić - od poznawania życia w plemieniu, przez jego kulturę i zwyczaje, po wędrówkę i odkrywanie prawdy o świecie w jakim żyje główny bohater. Z każdą kolejną stroną coraz lepiej mamy okazję zrozumieć czym jest ten świat i czym był kiedyś. Współcześnie historia może nie wydawać się zbyt oryginalna w gąszczu wielu innych książek o podobnej tematyce, ale warto mieć na uwadze fakt, że Aldiss napisał ją w 1958 roku, a więc ponad 60 lat temu. Czytając ją trudno oprzeć się wrażeniu, że książka została napisana tak dawno temu i może właśnie dlatego czytałem ją z prawdziwą przyjemnością.
Czytelnik zaznajomiony chociaż trochę z science-fiction od razu spostrzeże to, czego nie zauważają bohaterowie - że są na statku kosmicznym. Bo to właśnie na motywie statku-arki Aldiss oparł fabułę swojej książki i miało to miejsce na wiele lat przed lotem na księżyc. Autor nie skupia się jednak na podróży statkiem jako takim, lecz na podróży Roya przez pokłady i w poszukiwaniu odpowiedzi na nurtujące go pytania. A te wywrócą cały jego świat do góry nogami. W tle zaś pojawia się informacja o misji kolonizacyjnej obcego świata, co bardzo dobrze znamy z wielu współczesnych powieści science-fiction. Było to ciekawe dopełnienie całości i dało autorowi pole do popisu do wielu interesujących rozważań oraz przemyśleń. Autor stworzył nawet religię, którą wyznają plemiona, będąca zlepkiem dawnej i zapomnianej wiedzy oraz legend i przesądów, które narosły przez pokolenia. Ponadto Aldiss trafnie diagnozuje bolączki, jakie toczą ludzi zamkniętych w jednym miejscu, jak również stawia pytania przed czytelnikiem i bohaterami, które skłaniają do zastanowienia się i ciekawie dopełniają całości. Brian Aldiss wykorzystał w niej motyw podróży statkiem-arką, jak również kolonizacji obcego świata z wieloma trafnymi obserwacjami i przemyśleniami. Polecam!

NON STOP DOBRA ZABAWA
Piąty tom serii "Wehikuł czasu" trafił właśnie w moje ręce. Powieść, którą tym razem możemy przeczytać napisana została przez autora będącego mniejszą legendą, niż dzieła jego poprzedników, ale wystarczy spojrzeć na listę nagród, jakie Brain Aldiss (bo o nim mowa) otrzymał za swoją twórczość, by wszelkie ewentualne wątpliwości zostały rozwiane. I rozwiewa je także sama książka, bo nawet jeśli "Non Stop" nie jest najwybitniejszą pozycją wydaną w tej linii wydawniczej, to wciąż kawał dobrej lektury dla fanów fantastyki.
Kwatery to dziwne miejsca do życia. Porośnięte roślinnością, dzikie, zielone, pełne plemion i zwierząt, które zagrażają sobie nawzajem na każdym właściwie kroku. To tu właśnie ze swoim ludem wiedzie swój żywot Roy Complain, ale co to właściwe za miejsce? Według legend opowiadanych przez starszyznę to coś, co kiedyś nosiło nazwę statku, który przemierz przestrzeń. Podobno nawet da się dostać do miejsca, z którego dałoby się go kontrolować. Co jednak jest prawdą? O tym już wkrótce będzie mógł się przekonać Roy. Kiedy jego żona zostaje porwana, za namową kapłana nasz bohater wyrusza przez korytarze, by przekonać się, co leży poza granicami dotychczas poznanego świata. Nie wie jednak, co go tam czeka. Czy legendy o Obcych, Gigantach i Ludziach z Dziobu okażą się prawdą? A może czeka tam na niego coś jeszcze bardziej niezwykłego i niezapieczonego? I czy w ogóle odkryje prawdę o tym miejscu?
Odnośnie tej książki, jak rzadko której klasyki science fiction, mam właściwie jedno zastrzeżenie: styl mógłby być lepszy. Nie jest zły, to kawał dobrej, rzemieślniczej roboty, którą czyta się szybko i przyjemnie, a jednocześnie czuć w niej odpowiedni ciężar, ale jednak nie wybija się ponad to. Co i tak, w porównaniu ze współczesną fantastyką, wypada naprawdę dobrze. Po prostu po pięciokrotnym laureacie British SF Award, dwukrotnym nagrody Hugo oraz Locusem, Nebulą i Nagrodą im. Campbella ? by wymienić najistotniejsze wyróżnienia ? spodziewałem się prawdziwego mistrzostwa.
Ale nie zawiodłem się jeśli chodzi o treść. Świetny w swej prostocie pomysł, potem wykorzystywany wielokrotnie przez innych artystów (na myśl od razu przychodzą mi serie "Rycerze Sidonii" i "Centaurus"), dobre poprowadzenie akcji, sporo nieoczywistości i intrygujące pytania. Nie chcę Wam zdradzać czy na wszystkie z nich dostaniecie odpowiedź, ale powiem jedno: po wszystkim będziecie mieli się nad czym zastanowić. A to duża zaleta całości.
Do tego mamy tu wszystko to, czego oczekujemy od science fiction. Jest ciekawie, jest widowiskowo, pełno tutaj popisów wyobraźni, ale i zagłębienia się w bardziej ważkie tematy. A wszystko to na niespełna trzystu stronach, które dostarczają dobrej zabawy a przy okazji pozostawiają po sobie spory niedosyt. Jak zwykle więc w przypadku tej serii polecam gorąco i czekam na kolejne tomy. Przed nami jeszcze jedna powieść Aldissa i ciekaw jestem czym mnie autor zaskoczy w tym przypadku. Już nie mogę się doczekać.