Żywe morze snów na jawie (twarda)

To powieść nieoczywista. Z jednej strony naznaczona realizmem aż do bólu, z drugiej trącąca fantastyką. Zagłębiająca się w jestestwie jednostki i poruszająca problemy całego globu. Wszędzie jednak nadrzędnym tematem jest przemijanie, zanikanie i śmierć. Czy dlatego niesie tak ogromny ładunek emocjonalny? Czy dlatego zmusza do refleksji i zadawania pytań, na które sama nie udziela odpowiedzi?

Ciężko chora starsza kobieta jest już pogodzona, że jej czas się kończy, ale czy akceptują to jej dzieci? Wierzą w "kłamstwo, że opóźnianie śmierci jest życiem", bo chcą w nie wierzyć. Za wszelką cenę pragną wygrać ze śmiercią nie zważając na potrzeby matki, jej prawo do godnej śmierci. Nie zauważają, kiedy walka o życie staje się uciążliwą terapią odbierającą chorej godność i skazującą ją na dojmujące cierpienie.

Jej córka Anna zauważa za to, że zniknął jej palec. Jak wymazany gumką. Czy uciekając przed konfrontacją z rzeczywistością w świat wirtualny, świat pozorów, nieistotnych informacji, skorygowanych obrazów zatraca to, co istotne? Czy znika ten świat prawdziwy, świat relacji międzyludzkich, więzi rodzinnych, bo nikt nie zwraca na niego uwagi i go nie pielęgnuje?

Emocjom związanym z przemijaniem w skali mikro, autor przeciwstawia te w skali makro. Znikanie kolejnych gatunków, wyniszczające pożary, ginącą przyrodę. Czyni to z dużą dozą wrażliwości i wnikliwości, przedstawiając różne perspektywy i konteksty. Nie konfrontuje nas ze swoimi poglądami pozwalając czytelnikowi na własną interpretację i poszukiwanie odpowiedzi. Jedynie w temacie uzależnienia od mediów społecznościowych jego niechęć i brak akceptacji są odczuwalne.

Nie czytałam ?Ścieżek północy?, za które autor otrzymał Nagrodę Bookera w 2014 roku, ale po oczyszczającym doświadczeniu, jakim była lektura tej powieści, chętnie po nie sięgnę.

Żywe morze snów na jawie to najnowsza powieść Australijczyka. Pisarz długo kazał na tę pozycję czekać. Jednak gwarantuję, było warto. Tym razem autor opowiada o trójce rodzeństwa, Tommym, Annie i Terzo, którzy usiłują utrzymać przy życiu 86-letnią matkę, za wszelką cenę, wbrew wszystkiemu i pomimo wszystko. Niby to zrozumiałe, matka jest najważniejsza. Zawsze pragniemy aby bliscy jak najdłużej z nami pozostali, ale.... jak to u Flanagana jest też drugie, ale i trzecie oraz czwarte :) dno. Nie będę wam zdradzać o co chodzi. Nadmienię tylko, iż w trakcie lektury nie wiadomo kiedy wszystko ewoluuje, zmienia się, powstają nowe odnogi głównego wątku i całość poruszanych kwestii zaczyna nas błyskawicznie otaczać. Sam motyw więzi z matką i wszystkiego co z tym związane, jest tylko pretekstem do ukazania czegoś innego, czegoś więcej.
Książka, treść otacza, ale nie osacza. Pisarz ma wielki dar i tak wszystko prowadzi, że jest to klarowne, jasne i zrozumiałe. Nic mu się nie gubi, nic nie plącze czy nie ucieka.
Liczne i niezwykle aktualne są także nawiązania do współczesnych konfliktów zbrojnych w tym do tego najbardziej aktualnego, do wojny w Ukrainie. Tak, dobrze czytacie. Jak to pisarz zrobił, dlaczego i co z tego wynikło dla nas ludzi? Tego dowiecie się z tej niezwykłej, bardzo poruszającej i niesamowicie zmuszającej do wielu przemyśleń książki.
Losy rodziny, kilku bliskich sobie osób nierozerwalnie związane, splecione są z otoczeniem, z eksploatacją paliw kopalnych, niszczeniem natury, dążeniem do zagłady i pędem, bez refleksji, zastanowienia się, opamiętania. Wszystko łączy się ze sobą i niestety, ale mknie niczym torpeda ku....zagładzie...a to już od nas samych zależy.
Bardzo mocno zaakcentowane są też międzyludzkie relacje, głównie między dziećmi, a rodzicami. Bardzo poruszająco jest to opisane. Jestem przekonana, iż większością czytelników to wstrząśnie.
Gdybym miała jednym słowem określić temat przewodni, główną oś książki, byłby to kryzys i to bardzo szeroko rozumiany. Kryzys miedzy ludżmi, w rodzinie, w okolicy, kryzys w kraju, na kontynencie, na świecie, a wreszcie kryzys po prostu w sposobie życia, myślenia. Mocna, poruszająca i na bardzo długo pozostająca w czytelniku opowieść. Gorąco polecam, podobnie, jak i inne książki autora.

Twórczość Pana Richarda Flanagana do tej pory nie była mi znana.

Rozpoczęłam się wdrażać do powieści pt. Żywe morze snów na jawie ze względu na interesującą zamieszczoną w niej tematykę związaną z nieznanymi nowymi zjawiskami, które dostrzegają jedynie ich bohaterowie oraz dostrzeganie sensu życia dającego nadzieję na lepsze jutro w sile ciepła płynącej od rodziny.

Z początku powieść ta nie przyciągała mojej uwagi, gdyż jej bohaterowie są jak dla mnie w całościowym odbiorze niby idealni zawodowo, a prywatnie dla siebie są dla siebie obcy, wyizolowani od problemów dnia codziennego, żyją jak najdalej od nich. Gdy jednak pojawia się nowy problem, z którym muszą, się zmierzyć to następuje w nich nagła odmiana.

Czy jednak wystarczy im chęci, by móc dokonać w nim nagłych zmian, by to, co jest obce, niejasne, niezrozumiałe dla nich mogło zyskać na wartości czy jednak cena za uzyskanie czegoś, co jest, niemożliwe do realizacji wygra z czasem i będzie się można cieszyć tym, a to jest najcenniejsze nad wszystko-życie ludzkie?

Nie każdy z nas potrafi docenić życie takim, jakim ono jest naprawdę, gdyż skupiamy, się na ogół nie na tym, co powinniśmy. Liczy się dla nas posiadanie materialności, a nie to, co się dzieje wokół naszych bliskich, gdy nie widzimy ich codziennych potrzeb.

Ujmujące są dla mnie te chwile w tej książce, kiedy to główna bohaterka Francie pomimo tego, czego nie da się uniknąć, a jest, tym śmierć walczy, jedynie dzięki dzieciom, które chcą, aby ona przetrwała i mogła skosztować jeszcze to, co jej z życia pozostało.

Książka ta została podzielona na 11 części przez autora, a następnie są w nich zamieszczone rozdziały ułatwiające zapoznanie się jej treścią.

Autor w przejmujący sposób i analityczny opisuje odczucia występujących w tej powieści u bohaterów drugoplanowych, a w szczególności Annę, córkę Francie. Pozwala i pozostawia Czytelnika w takiej tajemniczości niepewności jutra i wyciągnięcia odpowiednich wniosków dotyczących zachowań, jakie się ma właściwe podejście do mamy, która dała życie i czyniła wszystko, aby było odczuwalne ciepło domowego ogniska.

Powieści tej nie da się szybko czytać.

Powieści tej nie da się szybko czytać. Wynika to jedynie ze zjawisk, które pojawią się nagle, ale czy one spowodują, że nastąpią, nagle zmiany o tym warto się przekonać.

TEST NA CZŁOWIECZEŃSTWO

Na żadną książkę wydaną w tym roku ? ani na żadną póki co na ten rok zapowiadaną ? nie czekałem tak, jak na tę. ?Żywe morze snów na jawie? to pierwsza od trzech lat powieść Flanagana, jednego z najwybitniejszych żyjących pisarzy i kolejne wielkie dzieło, jakie wyszło spod jego rąk. Pozornie klasyczne, ze sztampowej opowieści rodem z telewizyjnych filmów z życia wziętych wyciska to, co najlepsze, kicz wynosząc do rangi sztuki. I tworzy przy tym hipnotyzującą mieszankę, przełamaną realizmem magicznym i napisaną w absolutnie wybitny sposób.

Tak to w życiu już bywa, że dochodzi do tragedii. Gdy osiemdziesięcioletnia Francie trafia do szpitala w ciężkim stanie, dla jej rodziny nadchodzi czas wyboru. Testu ich moralności i człowieczeństwa. Testu więzi i samych siebie, sprowadzonego do kwestii: pozwolić kobiecie odejść czy ratować ją za wszelką cenę?
Na to pytanie odpowiedzieć muszą sobie oni. Tommy, artysta, ale niespełniony, Terzo ? biznesmen, którego można nazwać bezlitosnym typem, i Anna, architekta o znikających w niewyjaśniony sposób palcach. To oni mają decydować o ludzkim życiu. Mają, ale czy powinni? Czy to prawo należy do nich? A wokół nich wszystko się sypie, a ziemia wokół czeka by wessać dym i pokryć się sadzą i popiołem, który wkrótce padać zacznie z nieba?

Konający bliski, rodzina zbierająca się przy łóżku? Standard. Sztampa. Kicz. Ale nie w wykonaniu Flanagana. To, co w przypadku innych autorów byłoby łzawą historyjką rodzinną na poziomie intelektualnym telewizji śniadaniowej, przy której ziewałby każdy czytelnik mający w sobie choć nutę ambicji, u tasmańskiego autora zmienia się w wybitną analizę naszej kondycji i moralności, rodzinnych więzów i otaczającego nas świata. Świata australijskiej rzeczywistości, nie przeczę, ale czy przez to mniej nam bliskiego? Mniej uniwersalnego? Nie. A zarazem fascynującego swoją pewną odmiennością, którą Flanagan słowami odmalowuje z wdziękiem równym mistrzom pędzla odtwarzającym własne wizje.

Odmienność to zresztą coś, co naznacza prozę Flanagana. Pewien dysonans, rozdźwięk miedzy rzeczywistością a elementem fantastycznym, wręcz horrorowym ? albo przyziemnym, choć wciąż niepokojącym ? wkraczającym do rzeczywistości i scalającym się z nią w jedną, spójną całość. Nie on decyduje o wielkości jego literackich dokonań, ale ubogaca je. Staje się kontrapunktem podkreślającym czy wręcz wydobywającym często to, co kluczowe. Bez tego fabuła też broniłaby się świetnie, Flanagan to prawdziwy geniusz literacki udowadniający nam każdą kolejną książką, że nie ma słabych tematów, są tylko słabi pisarze, niemniej z tym dodatkiem zyskuje coś świeżego i nową jakość.

Jeśli ktoś ze współczesnych pisarzy zasługuje na miano prawdziwego artysty, to właśnie Flanagan. Ten Flanagan, który tak genialnie łączy słowa (tu brawa należą się również dla tłumacza), który z taką siłą przemawia do naszych serc i rozumów. Który zachwyca, poraża, przeraża, wzrusza, ale i potrafi okazać się nieoczekiwanie zabawny. A jego ?Żywe morze snów na jawie?, ta poetycka niemalże powieść, to dzieło absolutnie wielkie, jedno z największych, jakie napisał. Bierzcie w ciemno, czytajcie i zachwycajcie się. Jest czym.