Osada

Wystarczyłaby mi surowa sceneria zimy stulecia, bym poczuła grozę, chłód idący po plecach i strach przenikający do szpiku kości? Mroczna Mara zbudziła się po latach, przechadza się pomiędzy domami, wyje i szuka ofiar? A Śmielak dokłada jeszcze zaginięcie młodej dziewczyny i jej poszukiwania zakończone tragicznym znaleziskiem. Sytuacja jest o tyle trudna, że wioska została zasypana śniegiem i zupełnie odcięta od świata. Dodatkowo jasne staje się, że morderca nie może być kimś z zewnątrz, jest mieszkańcem osady. Ta świadomość jest przytłaczająca, ale gorsza jest obawa, czy sprawca uderzy ponownie. Długie lata później policja powraca do tej zagadkowej sprawy. Czy odwiedzający wówczas rodzinę młody milicjant przypomni sobie teraz wszystkie wydarzenia? Czy wyjawi wszystkie okoliczności? Czy warto wracać po tylu latach do zamkniętej sprawy?

?Osada? ma niesamowity klimat! Przenosi w czasie do roku 1978, do małej wioski, położonej gdzieś na uboczu. Początkowy sielski, przedświąteczny nastrój kończy się gwałtownie i zaczyna się lęk, gęstnieją podejrzenia. Do tego dochodzi poczucie osaczenia i świadomość, że mieszkańcy muszą poradzić sobie sami. Zaufanie do innych, w przeciwieństwie do śniegu, topnieje szybko, a strach i potrzeba odzyskania poczucia bezpieczeństwa prowadzą do napięć. Na jaw wychodzą skrywane tajemnice, ukryte marzenia, plany realizowane z determinacją i uporem, by zmienić swoje życie. Spokojna wieś nie jest tak urocza, jak się wydaje.

Świetna książka! Choć tempo jest dość spokojne, to naprzemienna narracja, przeplatanie planów czasowych, mrozu przeszłości i upału teraźniejszości nakręcają ciekawość, wciągają i budują taki klimat, że nie można się oderwać. Śmielak umie zagęścić atmosferę i złapać czytelnika w swoje sidła.

Osada to świetny kryminał. Utrzymany w dawnym klimacie za starszym słownictwem. Dzieli się na dwa czasy, jednym obecnym z 2023 roku, gdzie starszego mężczyznę odwiedzają policjanci chcący rozwiązać zagadkę zaginięcia z dawniejszego czasu. Później wracamy do czasu 1978 roku, gdzie mieszkańców nawiedziła sroga zima. To był czas tuż przed Bożym Narodzeniem, gdzie w chacie opowiadano straszne historie, które naprawdę miały miejsce. Czuć też jest klimat zbliżających się świąt. Ludzie bardzo bali się czegoś złego, co podobno zabierało ich życie bez względu na wiek. My śledzimy losy tych czasów na zmianę. Czytamy jakie kiedyś były pogody, zachowania ludzi, zbiorowiska oraz pierwsze miłości. Przejdziemy przez wypadek autobusowy i na dłużej zatrzymamy się na zaginięciu młodej dziewczyny. Tutaj głosy odnośnie jej osoby będą podzielone, gdyż rodzice uważali ją za bogobojną, a znajomi wiedzieli co innego. Jednak nic nie zmienia faktu, że po wypadku nie wróciła do domu. Będzie rozpoczęte śledztwo i na jaw zaczną wychodzić różne rzeczy. Zanim jednak cokolwiek konkretnego się dowiemy, to będziemy padali ze stresu i ogromnego napięcia. Rozdziały z czasu obecnego będą krótkie. Tutaj mężczyzna, który opowiada tą historię stara się wyciągnąć od policji jak najwięcej informacji, bo według nich, coś wie i to zataił, według niego, oni dowiedzieli się czegoś ważnego, czego on nie wie, a bardzo chciałby poznać, a według nas, każdy z nich nie do końca jest z nami szczery. Naszym zadaniem jest czytać uważnie i samemu wysuwać wnioski. Autor podkręcił tutaj atmosferę tymi strachami, których obawiali się mieszkańcy małej wioski. Jakby oprócz kryminału po utykał opowieści o duchach. Ja nie bardzo mogłam skupić się na wszystkich sprawach, bo dryfowałam pod historie, które działy się na bieżąco. Raz ważne było zachowanie policjantów, to znów osoba przesłuchiwana zdradzała coś nam, a nie mówiła tego im, to później te duchy i tajemnicze zgony i na końcu zaginięcie dziewczyny. Również sceny podrywu i miłosnych podbojów były naprawdę ciekawe. I niby książka współczesna, ale poprzez starszy styl, wydaje się być napisana w czasach dawniejszych. Polecam przeczytać ją samemu, bo myślę, że zasługuje na miano naprawdę dobrej książki, dopracowanej we wszystkich szczegółach z zachowanym umiarem odnośnie opisów i scen. Może wywołać małe lęki i sprawić, że sami zaczniemy zadawać pytania o dawne niewyjaśnione historie. U mnie na przykład mówili o tajemniczej mgle przy której ludzie nie mogli trafić do swoich domów i płaczu dzieci na jednej z ulic w spokojne letnie noce.
Po skończeniu tej książki z pewnością będziecie potrzebowali rozmowy, a na jaki temat, to już każdy z was sam będzie wiedział najlepiej:-)

Gdzieś na końcu swiata?
Kolejny autor, z którego literaturą na pewno zaprzyjaźnię się na dłużej, a to wszystko po przeczytaniu jego najnowszej książki Osada. Pan Michał Śmielak kupił mnie ciekawym pomysłem na kryminał i fakt, że jego akcja rozgrywa się w bardzo pięknym i chętnie odwiedzanym miejscu, jakim są Sudety, a dokładnie okolice Karkonoszy.
Najpierw tradycyjnie kilka słow o autorze i okładce. Pan Michał mieszka w Sandomierzu, ale wyczytałem, że pochodzi właśnie z Dolnego Śląska i uwielbia góry. Jest autorem kilku bestselerowych książek, które cieszą się sporym zainteresowaniem wśród czytelników. Prywatnie jest fanem historycznych rekonstrukcji, ciężkich muzycznych brzmień oraz... fan dobrego jedzenia.
Na okładce widzimy pewną wioskę, tytułową Osadę. Już sam wygląd domów, nikłe światełka, zima, która otacza niewielką wioskę, budzą niepokojące skojarzenia. Okładka idealnie oddaje miejsce opisane w lekturze! Tam, nie ma wyjścia, musiało się stać coś strasznego.
Gdy mówimy o Karkonoszach, to każdy od razu kojarzy Śnieżkę, Śnieżne Kotły, Karpacz bądź Szklarską Porębę. Osady nie znajdziecie na mapach tych okolic, jak i innej miejscowości ? Wnyki, która to jest opisana na kartach tego kryminału. Padają inne nazwy: Jelenia Góra, Szklarska Poręba czy niewielki Wrzeszczyn i Barlinek. Osada mogła się znajdować gdzieś pomiędzy tymi ostatnimi.
Wiemy już, gdzie autor umiejscowił akcję, teraz to, co najważniejsze. Jakich wrażeń i w jaki sposób dostarczy nam Michał Śmielak. Czy jeszcze ktoś pamięta zimę stulecia, która sparaliżowała cały kraj? Zmroziła od Bałtyku po Tatry, no i Sudety oczywiście, Karkonoszy wcale nie pomijając? Autor zabiera nas do Osady, gdy zbliża się okres Bożego Narodzenia 1978 roku. Tutaj ważny jest cytat z okładki, o którym celowo nie wspomniałem wcześniej:
Niektórzy twierdzili, że nawet piekło zamarzło. Tymczasem ono właśnie się obudziło...
W niewielkiej wiosce położonej na tzw. końcu świata trwają przygotowania do zbliżających się świąt. Atak zimy odcina Osadę od innych wiosek, a atakuje ją idealnie w wigilię, gdy ludzie autokarem wybierają się do pobliskich Wnyków na Pasterkę. W tym czasie do wioski przybywa podporucznik Jan Ryś, który odwiedza swoją rodzinę. Warunki atmosferyczne szybko schodzą bardzo szybko na drugi plan. We wsi dochodzi bowiem do makabrycznej zbrodni na młodej kobiecie. Starsi mieszkańcy wspominają coś o Marze, demonie, który uwielbia atakować ofiary w mrozie i śniegu, młodsi nie wierzą w zabobony, a najmłodsi chowają się głęboko pod pierzyny, nie tylko z powodu trzaskających mrozów, ale zdecydowanie ze strachu. Jan jest jeszcze niedoświadczonym milicjantem, ale jako jedyny może zapanować nad sytuacją. Niestety kolejne ofiary budzą pogłębiający się strach, każdy może być winny, tego co dzieje się w wiosce.
Akcja powieści toczy się dwutorowo. Jan, emeryt, czterdzieści lat później zostaje wezwany przez policjantów z Archiwum X. Nie spodziewał się, że jeszcze po tylu latach, ktoś będzie mu zawracał czymś głowę. Szczególnie że nie było to zwykłe wezwanie na komendę. Starszy człowiek miał od razu pewność, że jest wzywany po to, że coś szczególnego odkryli policjanci w sprawie Osady. I tego obawiał się najbardziej.
Mam nadzieję, że zainteresowałem Was recenzją i wybierzecie się sami w mroźne tereny, położone kilka kilometrów od grzbietu Karkonoszy.

"Demon nie zawsze działa swoimi rękami, często siedzi w głowie człowieka i nakłania go do złego; jedne przychodzą jak wieją silne wiatry, inne w upały, trzecie znowu zimą, razem z mrozem, jak teraz."

Bezustanne opady gęstego śniegu wypełniające bielą każdą szczelinę, odcinają niewielką wioskę od reszty świata. Podporucznik Jan Ryś spędzający świąteczny czas w rodzinnym gronie, przerywa odpoczynek, gdy po pasterce nie wraca do domu jedna z mieszkanek osady. Poszukiwania paraliżuje zimowa aura i strach przed słowiańskim demonem mrozu i śmierci zwanym Marą. Szybko okazuje się, że to tylko początek tragicznych wydarzeń.

Po ponad czterdziestu latach do tych dramatycznych dni wraca myślami emerytowany Jan przesłuchiwany przez policjantów z dolnośląskiego Archiwum X. Wspólnie starają się odkryć, co dokładnie wydarzyło się tamtej pamiętnej zimy, nieświadomie budząc uśpione zło.

Osada zauroczyła mnie przede wszystkim hermetyczną atmosferą, a także każdym słowem wypowiadanym przez staruszka, snującego opowieści w blasku płonącego kominka. Klimatem potęgowanym przez miejscowe legendy i wierzenia. "Bo w zimie po nocy złe chadza.."

Z ogromnym zainteresowaniem śledziłam dwie płaszczyzny czasowe, przenosząc się do roku tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego ósmego, gdzie do malutkiej osady, zawitała zima, jakiej nie widziano od lat. Nazwano ją zimą stulecia. Rozdziały te naprzemiennie dopełnia współczesna relacja jednego z naocznych świadków wydarzeń. Akcja rozwija się powoli, stopniowo zagęszczając, pojawia się coraz więcej pytań, na które brakuje odpowiedzi.

Mamy tutaj motyw niewyjaśnionych zbrodni, skrytych w zakurzonych aktach, spowitych aurą gęstej tajemnicy. Zamkniętą społeczność pod której powierzchnią skrywa się cała masa niedopowiedzeń, cierpienia i tajemnic.

Ostatnie strony mnie zaskoczyły, zdecydowanie nie spodziewałam się takiego obrotu spraw.

Szczerze polecam.

Do Jeleniej Góry przyjeżdżają Policjanci z Archiwum X, aby porozmawiać z emerytowanym policjantem na temat wydarzeń sprzed ponad 40 lat. Chcę dowiedzieć się co wydarzyło się w pewnej osadzie na "końcu świata" w czasie tzw. zimy stulecia oraz wyjaśnić tajemnice ówczesnych morderstw...

Narracja została poprowadzona w dwojaki sposób i na dwóch płaszczyznach czasowych, co pozwala lepiej rozeznać się w opisywanej historii. Akcja może nie posiada zawrotnego tempa, ale intrygująca treść wciąga czytelnika do świata wykreowanego przez autora. Pozycja różni się nieco od tych wcześniejszych, jednak potrafi zaciekawić czy wzbudzić cały wachlarz emocji. Pisarz sprawnie buduje napięcie, a przeszłość zgrabnie łączy się z teraźniejszością. Książka pochłonęła mnie do tego stopnia, iż mimo wcześniejszych braków we śnie (łącznie 12 godzin przez 4 dni) zerwałam kolejną. Jednak zupełnie tego nie żałuję, gdyż lektura zdecydowanie była tego warta i najwyżej zgłoszę się po odszkodowanie do Michała ????

Pomimo tego, że w kryminałach twórcy często możemy nstknąć się na wątki nadprzyrodzone lub jak w tym przypadku niewielką rozbieżność czasową, nie brakuje w nich realizmu. Autor znakomicie oddał klimat zamkniętej, odciętej od świata społeczności, która musi się nie tylko zmagać się z żywiołem, ale też stawić czoło bezwzględnemu zabójcy. Świetnie zostały także ujęte czasy PRL-u oraz funkcjonowanie wojska, milicji lub struktur państwowych w tamtym okresie.

Pisarz nawiązał tutaj leciutko "Wnyków" i "Bielm", jednak spokojnie można sięgnąć po "Osadę" nie znając tamtych tytułów. Polecam wszystkim, którzy lubują się w dusznej, mrocznej oraz klaustrofobicznej atmosferze, jaką serwuje odbiorcom Michał Śmielak. Ja cenię jego powieści głównie za błyskotliwe, sarkastyczne poczucie humoru, ciekawe zwroty akcji, niebanalne postaci bądź niesztampowe, zaskakujące zakończenia, których nie brakuje również w tej pozycji.