27 śmierci Toby`ego Obeda

Czy ten reportaż jest dla każdego? Odpowiedź na to pytanie nie jest łatwa. Niełatwy, a raczej niezwykle trudny jest temat poruszany przez autorkę. Reportaż opowiada historię masowej zbrodni na rdzennych dzieciach w Kanadzie. Zbrodni, która została dokonana zarówno przez instytucje świeckie jak i duchownych. Punktem wyjściowym publikacji jest historia Tobyego Obeda, jednego z Ocaleńców, człowieka który przetrwał szkołę z internatem dla dzieci z Pierwszych Narodów. Tego samego, który dekady później otrzymał oficjalne przeprosiny z rąk Justina Trudeau. Ale Toby, jest tylko jedną z setek tysięcy ofiar okrutnego procederu niszczenia rdzennej kultury. Od pewnego czasu Kanada zmaga się ze swoją przeszłością. Pomimo tego, że obecne władze tego państwa nie są winne przeszłym zbrodniom, muszą one zostać rozliczone. Kolejne strony książki, ukazują nam historie o niewyobrażalnym cierpieniu, tych którzy powinni być otaczani tylko miłością i opieką. Trudno sobie wyobrazić, jak pod groźbą gniewu bożego można odebrać rodzicom dzieci, a następnie umieścić je w szkole z internatem na wiele lat. Często w złych warunkach sanitarnych, bez możliwości odwiedzania rodziców. Rdzenne dzieci przeżywały tam swoje własne piekło na ziemi, były torturowane i wykorzystowane seksualnie, a traumy z tym związane niszczyły również dorosłe życia ich i kolejnych pokoleń. Joanna Gierak - Onoszko przytacza historie, przy których chciałoby się zamknąć oczy i udawać, że to tylko film. A jednak cierpienie zadawano naprawdę i to w imię Boga. Każdy musi sobie zadać pytanie, czy chce otworzyć oczy i zmierzyć się z prawdą.

Temat na pewno trudny i kłopotliwy - mówimy tutaj w końcu przecież o czymś na wzór ludobójstwa, co ludobójstwem jeszcze nie jest. Kulturkampf to o wiele bliższe określenie - bo nie chodziło tutaj o celowe zabójstwo ludzi, ale o wydarcie ich z swojej własnej kultury, stworzenie z nich szarych obywateli Kanady.

A może kulturowe ludobójstwo to dobre określenie? Moim zdaniem tak. Ponieważ jak można nazwać inaczej odbieranie dzieci ich własnym matkom w wieku kilu lat, a następnie wysyłanie ich do szkół z internatem w których panowały straszliwe warunki, głód i cierpienie - jak można nie nazwać tego inaczej jak kulturowym ludobójstwem?

Myślę, że jako Polaków - przecież nasi zaborcy także próbowali wyrwać nas z naszej własnej kultury - sytuacja ta powinna w szczególności bulwersować. Osoby odpowiedzialne powinny zostać pociągnięte do odpowiedzialności, a sama sytuacja jako przypomnienie, co może jeden człowiek zrobić drugiemu, gdy tylko poczuje się chociaż odrobinę bezkarny.

Gandalf to od lat moja ulubiona internetowa księgarnia ! Jest niezawodna ! Na przykład ostatnie zamówienie: z sześciu książek wymyślonych, wymarzonych i tych, które poleca Pan Mariusz Szczygieł, dostępnych było pięć. Bo i to się może zdarzyć - nigdzie nie ma wszystkiego co sobie ktoś wymyśli. Zwrot na konto za brakującą pozycję nastąpił niemal natychmiastowo ! Dostawa nadal była gratis, mimo, że po korekcie brakującej pozycji nie osiągnęłam wymaganej wartości zamówienia - taki ukłon Gandalfa !! Dostępność, szybkość, rzetelność realizacji zamówienia ! To marka sama w sobie. Korzystam i Polecam !!

Niesamowicie poruszająca książka. Kanada kojarzyły się często z Anią z Zielonego Wzgórza, bezkresnymi iglastymi lasami i wysokim poziomem życia Kanadyjczyków. Autorka odkrywa przed czytelnikami to co przez wiele lat kryło się pod idyllicznym obrazkiem - niewyobrażalną krzywdę najmłodszych mieszkańców, dzieci tych, którzy zamieszkiwali te ziemie długo przed ich "odkryciem" przez Europejczyków. Przymusowo zamknięte w szkołach, miały oderwać się od rodzimej kultury, nauczyć się europejskiego stylu życia i pracy, wyzbyć wiary przodków, by zasłużyć na zbawienie. Daleko od najbliższych, nie mogły liczyć na niczyją pomoc. Wielu z nich doznało niewyobrażalnej przemocy psychicznej i fizycznej, której skutki będą odczuwać przez całe życie. Autorka w doskonałym i prostym stylu przedstawia nie tylko historię szkół z internetem, nie tylko krzywdy tam doznawane, ale także to jak trauma i przemoc rozlewa się w społeczności, nie oszczędzając niemal nikogo.

Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Calgary to moje pierwsze w pełni świadome wspomnienie o Kanadzie. Barwny, radosny świat wieloetnicznej społeczności był dla dorastającego chłopca zza żelaznej kurtyny tak odległy, że aż nierzeczywisty. Wielkie, niepowtarzalne święto sportu. Doskonale pamiętam też dojmujący smutek, który towarzyszył mi przez kilka następnych dni po zamknięciu igrzysk. Że się skończyło, że już nie wróci. Kanada. Kraina szczęścia. Ziemia obiecana?
Wspomnienie tamtych cudownych, lutowych chwil z roku 1988 przetrwało całe lata. Swoisty błogostan uśpił ciekawość, odwiódł mnie od zadawania pytań i szukania odpowiedzi. Czy jest bowiem sens poprawiać ideał? Zdecydowanie częściej i głośniej słychać zawsze było o ekspansywnym sąsiedzie Kraju Klonowego Liścia z południa, Stanach Zjednoczonych, którego kłopoty z historią
i teraźniejszością wieloetnicznego społeczeństwa z trudem przykrywa mit białego self-made man?a. To był ten zły. Późniejsze obcowanie z poezją i muzyką Leonarda Cohena tylko utwierdziło mnie
w przekonaniu o nieskazitelnej i zjednoczonej w swej różnorodności Kanady.
Z letargu wyrwał mnie dopiero Toby Obed, a właściwie Joanna Gierak-Onoszko, której udało się
w niezwykle ciekawy sposób opowiedzieć historię ostatnich stu pięćdziesięciu lat ziem składających się dziś na kanadyjską państwowość. Historię widzianą oczami autochtonów, tzw. Pierwszych Narodów, dla których zetknięcie z chrześcijańską cywilizacją białego człowieka zakończyło się nieomal zagładą. Autorka z rozmachem kreśli obraz narodzin i rozkwitu systemu edukacji, którym przybysze
z Europy objęli ludność tubylczą. Choć określenie system edukacji nie oddaje jego istoty.
W rzeczywistości strategicznym zadaniem państwowego systemu szkół z internatem, prowadzonego
w głównej mierze przez osoby duchowne, było oderwanie autochtonów od ich cywilizacyjnych
i kulturowych korzeni. Celem był nowy człowiek (skąd my to znamy?), chrześcijanin na modłę europejską, bez historii i tożsamości. Czym w rzeczy samej był ów system dowiadujemy się z ust
tzw. ocaleńców, wspomnianych wcześniej przedstawicieli Pierwszych Narodów, którzy zdecydowali się opowiedzieć światu przez jakie piekło na ziemi przeszli. Z kolejnych rozdziałów tego intrygującego reportażu wyłania się obraz Kanady jako kraju dwóch równoległych, permanentnie przenikających się rzeczywistości. Pierwszej, stworzonej na potrzeby świata zewnętrznego, tolerancyjnej i otwartej na różnorodność wzorcowej demokracji. I drugiej, której treść stanowi cicha, brutalna i obliczona na pełne zwycięstwo jednej ze stron konfliktu wojna cywilizacji. Niemożliwe? A jednak.
Choć reportaż to nie forma literacka happy end?em w tle należy oddać, że debiutującej w tej roli Joannie Gierak-Onoszko udało się zachować dystans wobec opisywanych zdarzeń. Pomimo ogromu cierpień zadanych przez lub pod kuratelą państwa społecznościom Pierwszych Narodów autorka rzetelnie udokumentowała długą i wyboistą drogę jaką przez ostatnich kilkadziesiąt lat przeszła sama Kanada. Od systemowej represji do dialogu z poszanowaniem dla różnorodności i odmienności wszystkich obywateli Kraju Klonowego Liścia.
Skoro demokracja ma sens to może nad Calgary znów zaświeci słońce?