Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym

tnienie ogólnych zasobów uwagi, np. Evie Vergauwe i in., Do Mental Processes Share a Domain-General Resource?, ,,Psychological Science" 21 (2010), s. 384-90. Badania aktywności mózgu wskazują, że samo oczekiwanie zadania wymagającego dużego wysiłku umysłowego mobilizuje aktywność w wielu obszarach mózgu w porównaniu z podobnymi zadaniami wymagającymi niewielkiego wysiłku: Carsten N. Boehler i in., Task-Load-Dependent Activation of Dopaminergic Midbrain Areas in the Absence of Reward, ,,Journal of Neuroscience" 31 (2011), s. 4955-61. [2] nazwał źrenicę ,,oknem w głąb duszy": Eckhard H. Hess, Attitude and Pupil Size, ,,Scientific American" 212 (1965), s. 46-54. [3] tętno przyspiesza: Daniel Kahneman i in., Pupillary, Heart Rate, and Skin Resistance Changes During a Mental Task, ,,Journal of Experimental Psychology" 79 (1969), s. 164-67. [4] migających przez moment liter: Daniel Kahneman, Jackson Beatty i Irwin Pollack, Perceptual Deficit During a Mental Task, ,,Science" 15 (1967), s. 218-19. Aby obserwatorzy widzieli litery wprost przed sobą, patrząc zarazem w aparat, w eksperymencie skorzystaliśmy z lustra weneckiego. W kontrolowanych warunkach uczestnicy patrzyli na litery przez wąski otwór, aby zmieniająca się szerokość źrenicy nie wpływała na ostrość widzenia. Funkcja skuteczności wykrywania liter układała się w kształt odwróconej litery V, który obserwowano również u innych uczestników. [5] jak domowy licznik: Próba wykonywania wielu zadań naraz może napotykać kilka różnych trudności. Na przykład fizycznie nie da się powiedzieć dwóch różnych rzeczy w tej samej chwili i łatwiej jest połączyć zadanie słuchowe z wizualnym niż dwa zadania wizualne albo słuchowe. We wpływowych teoriach psychologicznych usiłowano tłumaczyć wzajemne zakłócanie się zadań zjawiskiem konkurowania między odrębnymi mechanizmami. Patrz Alan D. Baddeley, Working Memory (Nowy Jork: Oxford University Press, 1986). W pewnych warunkach umiejętność wykonywania kilku zadań naraz (,,podzielną uwagę") da się w jakimś stopniu wyćwiczyć. Istnieją jednak liczne i bardzo różne zadania zakłócające się nawzajem, co wskazuje, że uwaga lub wysiłek stanowią ogólny zasób niezbędny do wykonywania wielu zadań. [6] Badania mózgu wykazały: Michael E. Smith, Linda K. McEvoy i Alan Gevins, Neurophysiological Indices of Strategy Development and Skill Acquisition, ,,Cognitive Brain Research" 7 (1999), s. 389-404. Alan Gevins i in., High-Resolution EEG Mapping of Cortical Activation Related to Working Memory: Effects of Task Difficulty, Type of Processing and Practice, ,,Cerebral Cortex" 7 (1997), s. 374-85. [7] mniej wysiłku w rozwiązanie tego samego problemu: Na przykład Sylvia K. Ahern i Jackson Beatty wykazali, że osoby osiągające wyższe wyniki w teście SAT wykazują mniejsze rozszerzenie źrenicy niż osoby o słabszych wynikach wykonujące to samo zadanie. Physiological Signs of Information Processing Vary with Intelligence, ,,Science" 205 (1979), s. 1289-92. [8] ,,prawem minimalizacji wysiłku": Wouter Kool i in., Decision Making and the Avoidance of Cognitive Demand, ,,Journal of Experimental Psychology - General" 139 (2010), s. 665-82. Joseph T. McGuire i Matthew M. Botvinick, The Impact of Anticipated Demand on Attention and Behavioral Choice, w: Effortless Attention, red. Brian Bruya (Cambridge, MA: Bradford Books, 2010), s. 103-20. [9] równowaga korzyści i kosztów: Neurobiolodzy zidentyfikowali obszar mózgu, który ocenia ogólną wartość działania z chwilą jego zakończenia. W tym neuronalnym wyliczeniu włożony wysiłek liczy się jako koszt. Joseph T. McGuire i Matthew M. Botvinick, Prefrontal Cortex, Cognitive Control i the Registration of Decision Costs, ,,PNAS" 107 (2010), s. 7922-26. [10] czytania rozpraszających nas wyrazów: Bruno Laeng i in., Pupillary Stroop Effects, ,,Cognitive Processing" 12 (2011), s. 13-21. [11] kojarzonych z inteligencją: Michael I. Posner i Mary K. Rothbart, Research on Attention Networks as a Model for the Integration of Psychological Science, ,,Annual Review of Psychology" 58 (2007), s. 1-23; John Duncan i in., A Neural Basis for General Intelligence, ,,Science" 289 (2000), s. 457-60. [12] szczególnie pod presją czasu: Stephen Monsell, Task Switching, ,,Trends in Cognitive Sciences" 7 (2003), s. 134-40. [13] w pamięci roboczej: Baddeley, Working Memory. [14] w testach inteligencji ogólnej: Andrew A. Conway, Michael J. Kane i Randall W. Engle, Working Memory Capacity and Its Relation to General Intelligence, ,,Trends in Cognitive Sciences" 7 (2003), s. 547-52. [15] izraelskich pilotów wojskowych: Daniel Kahneman, Rachel Ben-Ishai i Michael Lotan, Relation of a Test of Attention to Road Accidents, ,,Journal of Applied Psychology" 58 (1973), s. 113-15; Daniel Gopher, A Selective Attention Test as a Predictor of Success in Flight Training, ,,Human Factors" 24 (1982), s. 173-83.