Światło na krańcach świata (twarda)

ela. Potrzebny był tylko pretekst. Jeśli ta książka o latarniach morskich na krańcach świata trafiła do Waszych rąk, to stoi za tym kilka zbiegów okoliczności. Zaczęło się od tego, że otrzymałem zlecenie na zaprojektowanie okładki płyty zespołu o nazwie North of South, i pierwszym, co przyszło mi do głowy, była oniryczna wizja latarni morskich na planetoidach, unoszących się na niebie i rozświetlających kosmos. Kiedy zbierałem materiały do ilustracji, zalała mnie fala niecodziennego piękna. Pełen podziwu wpatrywałem się w kolejne latarnie. Drugą z przyczyn było natknięcie się, również na płaszczyźnie zawodowej, na dzieło Sexta Extinción. Atlas sobre biodiversidad ausente (Szóste wymieranie. Atlas przyrody nieobecnej) José Luisa Vi?asa - projekt artystyczny, którego tematem jest wyginięcie niektórych gatunków ptaków. To właśnie dzięki niemu poznałem historię łazika południowego i latarni morskiej na Stephens Island, czyli relację z enigmatycznego zniknięcia wszystkich okazów maleńkiego ptaka z jednej z wysepek należących do Nowej Zelandii. Sprawa tak mnie zafascynowała, że podjąłem się kwerendy na temat tego przedziwnego wydarzenia. Zagłębiwszy się w tej historii, w pewnym sensie ją sobie przywłaszczyłem. Niedługo potem, ku własnemu zaskoczeniu, zacząłem opowiadać ją znajomym. Wszystko to były jednoznaczne sygnały, że niedługo dam się uwięzić w jednej z latarni na odludziu i zamienię się w bohatera wybornego opowiadania Raya Bradburyego Wołanie we mgle, w którym potwór morski, zwabiony buczeniem i światłem, wynurza się z otchłani, by pochłonąć latarnię. W NIEMOŻLIWEJ ARCHITEKTURZE tych budowli tkwi piękno i dzikość. Być może dzieje się tak, ponieważ wyczuwamy, że konają. Ich blask wygasa, ich ciała kruszeją. I choć wiele z nich nadal stoi na straży, wiernych swemu powołaniu, by rozświetlać wody, za sprawą nowych technologii stają się dziś coraz bardziej zbędne. Statki nie potrzebują już ich romantycznej opieki; pojawili się nowi przewodnicy - satelity na orbicie, nawigacja GPS, sonary, radary - przez co zapominamy, że latarnie morskie były domostwem i miejscem pracy wielu mężczyzn i kobiet, niejednokrotnie nieznanych. Z upływem czasu coraz więcej latarni podlega automatyzacji. Niektóre tracą pierwotną funkcję, zamieniając się w ciekawostki turystyczne. Inne czeka mniej fortunny los - zburzenie. Większość latarników, przedstawicieli zawodu uosabiającego czujność i ochronę, porzuciło swoją profesję. Choć ten styl życia jest na wymarciu, pozostaną nam ich historie. Ruiny w postaci słów z czasów, kiedy technologia i heroizm stanowiły jedność. Ponieważ w latarniach morskich, zwłaszcza tych odciętych od świata, ludzie zawsze byli na łasce przyrody. ZATEM NIE JEST TO WYŁĄCZNIE KSIĄŻKA o latarniach morskich. Jest to również okazja do przyjrzenia się sobie w lustrze kondycji ludzkiej, analizy doświadczenia samotności, uznania zależności od innych w walce o przetrwanie, eksploracji tragedii i chwały, do których wiodą nas ekstremalne sytuacje. Pustka odczuwana z dala od opieki bliźnich jest dla niektórych piekłem. Za to dla innych, jak dla Charlesa Bukowskiego, ,,odosobnienie to dar". JULIUSZ VERNE NAPISAŁ POWIEŚĆ PRZYGODOWĄ Latarnia na końcu świata zainspirowany małą latarnią morską, która roztaczała efemeryczny blask w Patagonii pod koniec dziewiętnastego wieku. Opisał Wyspę Stanów, choć jego stopa nigdy nie postała na argentyńskim lądzie - tak samo jak nie postała na Księżycu, ani we wnętrzu Ziemi, ani na dnie oceanu - i mimo to stworzył wspaniałą opowieść. Podobnie i ja nurzałem się przez prawie dwa lata w morzu informacji, zgłębiając blaski i mroki, żeby uwierzytelnić opowieści nierzadko mało wiarygodne. Nie ma tu żadnych zmyśleń, a wszystko w niniejszej książce pochodzi z innych źródeł. Choć nie byłem nigdy w żadnej z tych odległych latarni, pozwoliłem sobie potraktować je, jakbym je znał, i doświadczyłem - z perspektywy współczesnych wygód - wichrów smagających okna, odosobnienia wyłaniającego się zza sztormów i samotności wyzierającej z mgły. NA ŚCIANIE MAM ZAWIESZONĄ GIGANTYCZNĄ mapę świata Michelina. W tych dziwnych czasach każdego dnia rzucam na nią przypadkowe spojrzenie i daję się ponieść losowi. Zachęcony lekturą nazwy widniejącej przy czarnym punkcie lub obserwacją wyznaczonej jakąś linią przestrzeni, wyruszam w wyimaginowaną podróż i w mgnieniu oka pozwalam sobie dryfować ku jej celowi. Być może dlatego ten projekt ma formę atlasu. Jednak w odróżnieniu od nieskończonego, zdawałoby się, zasięgu mapy, niniejsza książka jest krótka i selektywna. Wybrać, które z tych punktów się wybijają, a które nie, stanowiło dla mnie największe wyzwanie. Zdaję sobie sprawę, że wiele latarni ważnych i miłych dla oka, o urzekającyc