Ebook Żydzi w powstańczej Warszawie mobi,epub

�zku Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski, a w 1938 r. dostał nominację na senatora. Czy pochodzenie ,,Poręby" było znane kolegom? Trudno to jednoznacznie stwierdzić. Z jednej relacji żołnierza ,,Gozdawy" wynika, że fakt przynależności do jednostki sformowanej przez nacjonalistów najwyraźniej mu nie przeszkadzał: ,,Gdy zwracaliśmy >>Porębie<< uwagę, że jest w szeregach NSZ, śmiał się z tego, ale został"125. Inny kolega, który był świadkiem śmierci ,,Poręby", poznał jego nazwisko (i zapewne pochodzenie) z książki Fajera126. Nie wiadomo, jakimi drogami trafił w szeregi konspiracji Tobiasz Berkal (ur. 1908), adwokat, przed wojną znany działacz organizacji syjonistów-rewizjonistów. Prawdopodobnie tak jak wielu jego towarzyszy z Łodzi, już na początku 1940 r. trafił do Warszawy. Być może nawet przebywał getcie przez jakiś czas - niczego jednak o jego ewentualnej działalności tam w konspiracji nie wiadomo. Przed powstaniem - pod nazwiskiem Paweł Ostrowski - był członkiem grupy dywersyjnej dowodzonej przez Andrzeja Sudeczkę127. Po jej rozpadzie trafił do oddziału ,,Szerszenie" stanowiącego ochronę ,,Radosława". Jak dotąd nie udało się dotrzeć do żadnych szczegółów dotyczących jego powstańczej biografii - nie pozostawił on żadnych materiałów autobiograficznych dotyczących swej okupacyjnej przeszłości128. Jednak nawet wówczas, gdy tego rodzaju materiały istnieją, bywają często dość ogólnikowe. Tak jest choćby w przypadku Marka Rudnickiego (ur. 1927) ps. ,,Czart". Do Warszawy trafił z rodzinnej Łodzi. Jego wyjście z getta, już po ,,wielkiej akcji", podczas której stracił oboje rodziców, miało być zorganizowane w porozumieniu z polską konspiracją. Jak wspomina, był protegowanym dowódcy warszawskiego okręgu AK pułkownika ,,Montera". Po przeszkoleniu w Puszczy Kampinoskiej został skierowany do ,,Baszty". Z inicjatywy ,,Montera" rozpoczęła się jego współpraca z ,,Żegotą". Studiował architekturę na tajnych kompletach. Wybuch powstania zastał go na placówce przy ul. Mokotowskiej. Był żołnierzem kompanii B-1. Czwartego sierpnia został ranny na ul. Rakowieckiej. Po rekonwalescencji powrócił do macierzystego oddziału129. Przed kapitulacją Mokotowa oddział próbował przejść kanałami do Śródmieścia. Gdy po kilku godzinach wychodzili przy ul. Puławskiej 24/28, zostali otoczeni przez Niemców. Jeden z nich rozpoznał w nim artystę, który przed powstaniem narysował jego portret w kawiarni Maxim. Na pytanie: ,,Pan artysta malarz także bandytą?", odparł: ,,Jestem polskim żołnierzem". Oficer nakazał mu przejść do grupy cywili. Po powstaniu znalazł się w Pruszkowie130. W pułku ,,Baszta" służył także Mieczysław Opoczyński ps. ,,Bury", ,,Ksawery" (rocznik 1919). Pochodził on z Wilna, nie wiadomo, jak trafił w szeregi AK. Był żołnierzem (w stopniu sierżanta) trzeciego plutonu kompanii B-3. Dowodził saperami, a następnie został dowódcą utworzonego w ramach tej jednostki oddziału broni przeciwpancernej131. Po powstaniu trafił do obozu jenieckiego w Sandbostel132. Pewna liczba funkcjonujących na ,,aryjskich papierach" Żydów działała w organizacjach socjalistycznych na Żoliborzu. Pierwszego sierpnia, jeszcze przed godziną ,,W", na rogu ulic Krechowieckiej i Słowackiego poległ Szymon Joffe (posługujący się nazwiskiem Mieczysław Maślak ps. ,,Mietek"). Należał do grupy młodzieży socjalistycznej skupionej wokół wychodzącego od stycznia 1942 r. pisma ,,Płomienie" i był członkiem Oddziałów Wojskowych Powstańczego Pogotowia Socjalistów. Ukrywał się przy ul. Krasińskiego 16, gdzie drukował materiały konspiracyjne133. Brał też udział w akcjach bojowych. Tego samego dnia poległ również Ryszard Lifszyc (Tomasik). Szczegółów na temat jego śmierci nie odnaleźliśmy134. Po reorganizacji sił socjalistycznych na Żoliborzu, do której doszło 5 sierpnia, dowódcą II kompanii batalionu Organizacji Wojskowej PPS im. Jarosława Dąbrowskiego w ramach zgrupowania ,,Żyrafa" został ppor. Marian Merenholc (Mehrenholc) ,,Wiktor" (ur. 1914). Pochodził ze Lwowa, gdzie w czasie niemieckiej okupacji działał w ruchu socjalistycznym. W Warszawie znalazł się prawdopodobnie w 1942 r. i został członkiem Socjalistycznej Organizacji Bojowej. Trudno powiedzieć, czy przebywał w getcie. Jego kompania broniła rejonu ulic Kozietulskiego, Wyspiańskiego i Niegolewskiego, a wreszcie zajęła pozycje w blokach IV kolonii Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej przy ul. Krasińskiego 18. Pod koniec walk z jego kompanii pozostało 16 ludzi135. Tak jak wielu innych AK-owców, Merenholc poległ w godzinach przedpołudniowych 30 września, ostatniego dnia powstania na Żoliborzu, w czasie odwrotu z nieudanego natarcia na wał przeciwpowodziowy mającego otworzyć drogę do ewakuacji resztek zgrupowania żoliborskiego na prawy brzeg Wisły. Próbując ratować