Ebook prowincja noc mobi,epub

cyjną. Kompozycję tomu organizują dwie zasady porządkujące. Po pierwsze - zasada prezentacji chronologicznej, ale traktowana elastycznie, jako ogólna wytyczna, z dopuszczalnymi odstępstwami zarówno w układzie rozdziałów tomu, jak i wewnątrz poszczególnych studiów. Po drugie - zasada zmienności perspektyw i planów prezentacji: od ekspozycji do rozwinięcia; od ogółu do szczegółu; od opisu faktograficznego do jego interpretacji; od ujęcia wewnętrznego (perspektywa żydowska) do ujęć zewnętrznych (kontekst niemiecki, kontekst polski). Tom rozpoczyna się historycznym prologiem autorstwa Barbary Engelking ,,Żydowskie wspólnoty w przededniu wybuchu wojny". Spełnia on funkcję swoistej ekspozycji dramatu: w szkicowym zarysie opowiada o tym, jak wyglądały tereny, na których rozegrać się miała Zagłada, i jak żyli ludzie, którzy zostali zgładzeni. Niczym collage przedwojennych filmów dokumentalnych otwierający wystawę w Yad Vashem, tekst ten pokazuje twarze zamordowanych, pełnię ich życia ujętego w różnorodne formy organizacji, wielość instytucji społecznych, politycznych, kulturalnych, sportowych. Nasza książka opowiada o zagładzie tych wspólnot, ale grozę Zagłady, jej destrukcyjną moc odczuć można tylko wtedy, kiedy skonfrontujemy bujność i wielobarwność życia ,,przed" z pustką ,,po". Patronat Czechowicza zaznaczony w tytule tomu, który przywołuje poetycki obraz arkadyjskiej prowincji podszyty przeczuciem katastrofy, pomaga nam wydobyć ten kontrast. Studium Jacka Młynarczyka ,,>>Akcja Reinhard<< w gettach prowincjonalnych dystryktu warszawskiego, 1942-1943" wprowadza czytelnika in medias res, to znaczy w centralny dla całego tomu temat zagłady Żydów. Autor na podstawie najpełniejszej dostępnej obecnie bazy źródłowej przedstawia strukturę i działania niemieckiej administracji okupacyjnej w dystrykcie warszawskim, gromadzi informacje demograficzne na temat ludności żydowskiej dystryktu, skrupulatnie rekonstruuje urzędnicze procedury, przebieg i statystykę mordu. W sprawozdawczym, beznamiętnym stylu, odbiegającym od części tekstów tego tomu, ukazuje, co Niemcy zrobili z Żydami i jak to zrobili. Pedantyczny miejscami opis procesu Zagłady, prowadzony z perspektywy sprawców, nieujawniający na zewnątrz emocji, stroniący od łatwego psychologizowania czy fałszywego patosu - wywołuje swoim chłodem i rzeczowością silne wrażenie30. Wiemy, co się stało, kiedy i jak cały proces przebiegał, kto brał w nim udział, ilu Żydów zamordowano. W horyzoncie refleksji, jaki otwiera ten tekst, wciąż bez odpowiedzi pozostaje pytanie: dlaczego? Studia zawarte w tym tomie krążą wokół tego pytania. Podejmując próby interpretacji, ich autorzy starają się - z różnych perspektyw metodologicznych - nie tylko opisać, lecz także podjąć ryzyko zrozumienia. Kolejny tekst pozostaje przy spojrzeniu z zewnątrz, pokazując los tych Żydów dystryktu, którzy zostali uwikłani w szczególnego typu relacje z okupacyjnym wymiarem sprawiedliwości. Jan Grabowski (,,Żydzi przed obliczem niemieckich i polskich sądów w dystrykcie warszawskim Generalnego Gubernatorstwa, 1939-1942") odsłania bardzo mało dotychczas znaną kartę historii Żydów podczas wojny. Dowiadujemy się, o jakiego typu sprawy tu chodziło, jakie obszary życia okupacyjnego procesy te odsłaniały, jakie były mechanizmy okupacyjnego sądownictwa, a także jaki był udział polskich adwokatów w tym procederze. Autorka następnego tekstu, Barbara Engelking (,,Życie codzienne Żydów w miasteczkach dystryktu warszawskiego") przyjmuje perspektywę wewnętrzną i sięga do źródeł wytworzonych przez Żydów, aby przedstawić rozległą panoramę życia codziennego żydowskich mieszkańców dystryktu, skupionych w mniejszych czy większych gettach, które znacznie różniły się od znanych i wielokrotnie opisywanych wielkich gett Warszawy, Łodzi czy Krakowa. Głównym przedmiotem zainteresowania jest tu dzień powszedni prowincjonalnego Żyda pod okupacją niemiecką, terror i prześladowania, ale też sposoby radzenia sobie, różne formy organizacji żydowskiej społeczności w wyznaczonych przez Niemców ramach. Wiele miejsca autorka poświęca osobistemu doświadczeniu bohaterów swego tekstu: ich lękom i nadziejom, przejawom degradacji i próbie solidarności. Śledzi też zmiany, jakie w ich życiu prywatnym i rodzinnym przyniosła wojna i okupacja. Opowieść rozgrywa się w trzech fazach: przed ustanowieniem gett, w gettach oraz w okresie deportacji. Obserwujemy Żydów przed ostateczną Zagładą. Na końcu artykułu znajduje się aneks zawierający zbiorcze informacje o gettach dystryktu. Andrzej Żbikowski w studium ,,Żydowscy przesiedleńcy z dystryktu warszawskiego w getcie warszawskim 1939-1942 (z pogranicza opisu i interpretacji)" pokazuje losy pewnej części bohaterów poprzedniego rozdziału. Chodzi o tych Żydów, którzy zostali zmus