Gdzie jesteś, Bernadette?

Prosta komputerowa twarz z grafiki na tej okładce spogląda na czytelniczki z plakatów w całym kraju - i kusi. Kusi, zachęca do lektury i wabi swoją niedookreślonością. Bo najwyraźniej bohaterka, która zasłania się wielkimi przeciwsłonecznymi okularami i niepewnie zagryza wargę, ma jakiś problem. W dodatku tytuł sugeruje, że zaginęła. Ale zanim do tego dojdzie... zanim do tego dojdzie, czytelniczki otrzymają szereg rozmaitych dokumentów, z rzadka luźno posklejanych narracją córki Bernadette. Z wszystkich listów, maili i informacji wynika jasno: Bernadette nie jest osobą całkiem zdrową na umyśle, chociaż rodzina próbuje ją tak traktować. Wszystkie, nawet najprostsze sprawy, załatwia przez konsultantkę z Indii, boi się wychodzić z domu (ale musi udać się w podróż na Antarktydę, bo takiego prezentu za dobre oceny zażyczyła sobie córka). Potępia gzy - sąsiadki i matki dziewczynek w wieku Bee. I ogólnie - jest mocno uciążliwa. Cała historia Bernadette odsłania się przed odbiorcami stopniowo i w dość chaotyczny (dzięki czemu ciekawszy) sposób. Kiedyś wyjaśni się tajemnica jeżyn na posesji, zawodu Bernadette i przyczyn jej zniknięcia. Ale na to trzeba poczekać, śledząc w tym czasie wszelkie, nawet najmniej ważne świstki z korespondencji między znajomymi. Wyłania się z nich zadziwiająco z czasem spójny obraz Bernadette - i bardzo interesująca historia. "Gdzie jesteś, Bernadette" nie jest typową powieścią obyczajową dla pań - to dobrze napisana literacka ciekawostka, pełna gagów i bogata w charaktery ludzkie. W tę powieść wchodzi się długo, ale potem nie można już jej opuścić. W sam raz dla wszystkich ceniących mocne intrygi!

"Nigdy nie możesz być pewna, że w stu procentach znasz drugą osobę."

Książka wyróżnia się na tle podobnych gatunkowo przygód. Ciekawy pomysł na fabułę i narrację, w obu ujęciach jest różnorodnie i wiele się dzieje. Maria Semple wciąga w zagadnienia kondycji współczesnych rodzin, uwzględniając kilka ważnych aspektów społecznych, odwołując się nie tylko do utartych szlaków, ale również nadając intensywnie brzmienie nowej perspektywie bliskości. Podobało mi się, że postawiono na duży realizm w społecznych relacjach, uciekano od idealizowania i gloryfikowania, w zamian podrzucając interesujące tropy do refleksji. Natomiast kontekst wydarzeń często mało miał wspólnego z rzeczywistością, można to odbierać na plus i minus.

Wkraczamy w świat przypisanych ról i kształtowania mocnych więzów nawet, kiedy ku temu jest mało sposobności, przynajmniej na pierwszy rzut oka. W opisywanej rodzinie każdy jest inny, na swój sposób obdarzony wadami i zaletami, a przeciwieństwa mocno się przyciągają. Kiedy zniknięcie matki i żony wystawia ojca i córkę na próbę, okazuje się, że rozmowa staje się wyjątkowo ważnym instrumentem komunikacji. Piętnastolatka nie może pogodzić się ze stratą matki, silnie pielęgnując przeświadczenie, że uda się ją odnaleźć. Mężczyzna przestaje ogarniać codzienne życie i choć nie ucieka od obowiązków widzi, że to właśnie żona była tą osobą, która nadawała barwy i rytmy wzajemnym relacjom. A w tym wszystkim jakże silnie pobrzmiewają echa braku zrozumienia i empatii wobec drugiego człowieka.

Wypełniona humorem narracja z pewnością znajdzie zwolenników, mnie jednak nie przekonała w pełni, choć przyjemnie było śledzić, jak radzi sobie z życiem kobieta. Przyznam, że to właśnie jej postawa i zachowanie najbardziej do mnie przemawiały, żałuję, że w kilku sytuacjach autorka odmawiała jej prawa głosu. Spojrzenie na to, że nikt z nas nie jest doskonały i nie zawsze pierwszorzędnie radzi sobie z życiem, a uświadomienie sobie tego, niejako przewrotnie, dodaje smaczku i kolorów egzystencji. Jakby nie zmieniał się świat wokół nas, pewne wartości, na których powinno nam najbardziej zależeć, pozostają stałe i nienaruszalne, czasem tylko wiedzie do nich nieco dłuższa droga.

Emocjonalna powieść, potrafiąca wciągnąć i zaangażować czytelnika, sprawić, że chętnie pochyli się nad pewnymi zagadnieniami, nawiąże odniesienia do własnych doświadczeń życiowych. Zabawnie i ironicznie o trudnych i złożonych tematach, traumatycznych przejściach, wybuchach emocji, absurdalności konwenansów. Jednak w kilku aspektach przydałoby się większe rozwinięcie, głębsze spojrzenie, w innych stanowcze skrócenie, bo nic nie wnosiło a nużyło. Wydaje mi się, że film może okazać się bardziej atrakcyjny niż powieść, bo pewne skróty będą musiały mieć miejsce, a silniejsze komediowe spojrzenie na ekranie nada większość wyrazistość wcale nie tak lekkiej rozrywce.

Na ile znamy drugiego człowieka?
Niekiedy może się wydawać, że niektóre kobiety mają fantastyczne życie, zaś los wyjątkowo im sprzyja. Nie muszą niczym się przejmować, ich mężowie przyzwoicie zarabiają i nie pociągają ich zdrady (bądź też dobrze się z tym kryją), a dzieci nie sprawiają żadnych kłopotów. Paradoksalnie właśnie te kobiety są najbardziej neurotyczne, same wyszukują sobie problemy, nieustannie utyskują na codzienność, czują się nieszczęśliwe i bardzo często w różnego rodzaju używkach poszukują zapomnienia.
Czy taka właśnie jest Bernadette Fox, żona i matka, typowa żona z przedmieścia, która nawet do załatwienia najprostszej sprawy potrzebuje wirtualnej asystentki? Przekonamy się o tym dzięki lekturze książki, która podbiła serca czytelników na całym świecie, pt.: ?Gdzie jesteś, Bernadette??. Opublikowana nakładem Wydawnictwa W.A.B. powieść ma również szansę zauroczyć polskich czytelników tym bardziej, że z jej premiera zbiegło się wprowadzenie filmu na podstawie książki do kin. Obraz z Cate Blanchett, mistrzowsko wcielająca się w rolę Bernadette, w reżyserii Richarda Linklatera, przyciągnął setki widzów, a jak będzie z powieścią autorstwa Marii Semple?
Z pewnością nie jest to łatwa lektura ? zarówno sposób prowadzenia akcji, jak i konstrukcja książki zaburzają jej płynny odbiór i tak naprawdę mogą zniechęcać do brnięcia w głąb powieści. Otrzymujemy bowiem dość przytłaczającą mieszkankę listów wszelkiego rodzaju, maili, gdzieniegdzie przeplataną zwartym tekstem. To wszystko jednak ma swój ukryty sens ? prywatna korespondencja pozwala bowiem przyjrzeć się z różnej perspektywy osobie Bernadette, mieszkance Seattle, matce niezwykle utalentowanej córki Bee i żonie dość marudnego i zaniedbującego relacje z rodziną mężczyzny, dla którego liczy się wyłącznie praca. Niestabilna emocjonalnie kobieta z trudem utrzymuje pozory równowagi, choć jest to niezmiernie trudne wobec nadchodzących zmian i fali niechęci ze strony rodziców innych dzieci i sąsiadów.
Bernadette Fox daleka jest od bycia osobą towarzyską. Tak naprawdę rzadko wychodzi z domu i źle znosi kontakty z osobami spoza najbliższej rodziny. Nawet podjeżdżając pod szkołę Bee rzadko wysiada z samochodu, co jest zresztą przedmiotem niewybrednych żartów. Wyjątkowo źle Bernadette dogaduje się też z sąsiadką, Audrey Griffin, perfekcyjną panią domu, przywodzącą na myśl żonę ze Stepford, samozwańczą liderką lokalnej społeczności i ? główną wichrzycielką.
Sąsiedzki konflikt, spotęgowany jeszcze wypadkiem pod szkołą, a także życzeniem Bee, by wyruszyć w podróż na Antarktydę w ramach obiecanej za dobre wyniki w szkole nagrody, narusza kruchą równowagę psychiczną kobiety, która ? nagle znika. Córka Bee właśnie za pomocą przywołanych dokumentów, prywatnej korespondencji, stara się nie tylko odtworzyć codzienność matki, ale również poznać ja lepiej i zrozumieć powody, dla których uciekła. Czy jej się to uda? Co odkryje dziewczyna? Jak zniknięcie Bernadette wpłynie na jej relacje z ojcem i otoczeniem, a także na nią samą? Przekonamy się o tym dzięki lekturze tej dość osobliwej powieści, którą można pokochać bądź też odrzucić, ale koło której z pewnością nie można przejść obojętnie?

Bernadette, wykształcona, elokwentna i bardzo inteligentna pani architekt, zdobywczyni prestiżowej nagrody, po przeprowadzce do sennego Seattle, nie może się odnaleźć, jest zagubiona i wyobcowana. Nie udziela się w szkole, do której uczęszcza córka, nie interesuje się zbytnio życiem rodzinnym, stroni od znajomych i sąsiadów. Wszyscy wokół ją denerwują. Jednak ona idzie do przodu nie zważając na wszelkie przeciwności losu, jej specyficzny sposób bycia i nietuzinkowy charakter są niezłą pożywką dla znajomych. Jej barwna postać jest obiektem zainteresowania wścibskich znajomych. A jaka naprawdę jest Bernadette? Warto samemu ją poznać ?
Gdzie jesteś, Bernadette to z jednej strony powieść o dość specyficznych relacjach rodzinnych na linii matka ? córka, z drugiej o zagubieniu i próbie odnalezienia się w społeczeństwie. Kobieta zagubiona, która straciła sens życia i jest na emocjonalnym zakręcie, próbuje się odnaleźć w małomiasteczkowym społeczeństwie. Podejmuje starania, ale nie zawsze wszystko idzie zgodnie z jej wyobrażeniem. Czasami jej trud idzie na marne, ale tak naprawdę jej zamiary i pomysłowość są pełne podziwu.
Lektura ma dość zaskakującą i nietypową formułę. Jest zlepkiem listów, e-maili, notatek i różnych informacji. Przez to jest inna, nowatorska, wyróżnia się spośród innych książek. Sprawia to, że czyta się ją bardzo szybko, na jednym głębszym oddechu. A do tego przysparza mnóstwo uśmiechu i radości. Rozweseli największego ponuraka i zabierze w bezkresną podróż do krainy wesołości i dobrej zabawy. Bohaterka ? pomimo swojej inności ? przyciąga czytelnika, zachęca do wspólnej przygody i sprawiania psikusów sąsiadom i rodzinie.
Tempo całej akcji przyśpiesza wraz z każdą przeczytana stroną, emocje nabierają rozpędu, poszukiwania Bernadette są pełne zabawnych i niespodziewanych sytuacji. Autorka potrafi zabawić i zainteresować czytelnika, oderwać od codzienności, nie zawsze tak zabawnej jak u bohaterów. Trzyma nas na dystans od bohaterki, stwarza pozory jej niedostępności i inności, co jednak powoduje odwrotne reakcje czytelnika. Zamiast jej nie lubić, my ją kochamy właśnie za tą jej niesamowitą odmienność, wolność i specyficzne podejście do życia. Chcemy być z nią, przeżywać wspólne przygody zgodnie z jej wyobrażeniem, poddajemy się jej sugestiom i reakcjom. Cóż ona z nami wyprawia ?
Lektura polecana na te upalne i gorące dni, orzeźwi i ochłodzi najbardziej gorące ciało, wzruszy i zabawi, pozwoli radośnie spędzić ten wakacyjny czas. Jeśli macie ochotę się rozerwać i zapomnieć o rozterkach dnia codziennego, to najlepszym na to sposobem jest podróż z Bernadette. Takiej przyjaciółki tylko można pozazdrościć. A gdzie ta podróż pełna zaskakujących wrażeń się skończy, przekonajcie się sami ?