Bieguni

Jak każda książka Tokarczuk, „Bieguni” pozwalają nam na odkrycie samego siebie i poznanie sposobu funkcjonowania w społeczeństwie. Tym razem zajmujemy się podróżą i w tych kategoriach obserwujemy człowieka. Autorka wręcza nam magiczne szkiełko, przez które dostrzegamy szczegółowe mechanizmy i charakterystyczne formy współczesnej ludności koczowniczej. Zaczynamy od ogromnych, przepełnionych terminali, które zaczynają spełniać funkcje domów-przystani naszych „biegunów”, gdzie można kupić i znaleźć wszystko: pamiątki z krajów, do których się dopiero wybieramy, kosmetyki w maleńkich opakowaniach, wszystko podróżne. Te z pozoru błahostki wysuwa autorka na pierwszy plan pokazując nam przystosowawcze skrzywienia społeczeństwa, gdy wszystko zdąża ku jednemu celowi, w tym przypadku - podróży. Z drobnostek, kokieteryjnej gry producentów gadżetów przenosimy się w obszar naszej duchowości. Książka uświadamia nam, że wieczna podróż to zatracenie umiejętności zapuszczania korzeni, ciągłe zmiany poglądów i zdań, brak stabilności psychiki.
Wprowadzony w książce klimat lekkości i nierealności pozwala nam na łatwy odbiór, czasem dość surowej, a z pewności zawsze trafnej i wnikliwej, oceny naszego otoczenia. Autorka pozwala wzbić się nad siebie samego i spojrzeć na wszystko z perspektywy, dostrzec schematy, wyśmiać absurdy, zrozumieć świat. To Tokarczuk robi po raz kolejny najlepiej.
Warto się pochylić, chociażby ze względu na tegoroczną nominację do Nagrody Nike.

Co współcześni Polacy mają wspólnego z biegunami? Wyznawcy tego prawosławnego odłamu starowierców znani byli z tego, że zło oswajali ruchem. Podróż też jest ruchem i to tym najbardziej inspirującym. Aby zło nie mogło nas dopaść, musimy zatem nieustannie być w drodze. Dlatego też na kartach tej powieści spotkamy nomadów i koczowników, kobiety wożące w torebkach zapasowe szczoteczki do zębów na wypadek nagłej podróży i mężczyzn, którzy potrafią spakować cały swój dobytek w 10 minut, zawsze gotowych do drogi.

Ciężko opisać książkę w sposób zwięzły i oddać wszystko to, co się wydarza w niej. To są historie z różnych czasów, różnych miejsc i różnych ludzi. Opisy ich tragedii, przemyśleń, poczynań.

Jestem zakochany w kryminałach, ale czasem chce uciec w coś innego, coś, co daje do myślenia i tak trafiłem, znając już autorkę, na Biegunów. Nobel nie bez przyczyny otrzymała. Z pozoru błahe historie niosą za sobą potężną dawkę przemyśleń na temat nas samych. Niektóre są zbyt zawiłe lub pisane dawnym językiem co trąca czasem o kicz, ale na tę książkę trzeba spojrzeć inaczej, z boku, z dystansem.

Odpowiedzi na pytania postawione przez autorkę możemy znaleźć w każdej z tych historii, mimo że opowiadają o totalnie różnych sytuacjach. Dlatego ta książka jest tak ważna, bo czasem trzeba się zatrzymać, pomyśleć, żeby pójść dalej. Wnioski, jakie mi się nasunęły to, że ma racje. Żeby żyć, ludzie muszą się poruszać, nawet nieświadomie, ale się poruszać. Jesteśmy gatunkiem poszukującym nowych wyzwań, emocji dlatego obieramy różne kierunki i o tym jest ta książka.

Polecam każdemu, który lubi stanąć z boku i popatrzeć na siebie, na innych ludzi albo w głąb siebie. Może nie każda historia przypadnie Wam do gustu, lecz jestem przekonany, że znajdziecie coś dla siebie.

Jeszcze parę słów o stylu pisania Olgi Tokarczuk. Pomimo że porusza zawiłe wątki, tematy do przemyśleń, czyta się ją bardzo szybko i łatwo. Genialne są te ilustracje wstawiane na niektórych stronach, można się " zawiesić" ;) Wciągająca, pasjonująca, wybiegająca w inną przestrzeń-tak mogę opisać tę książkę i z czystym sumieniem polecić!

Życzę udanej lektury.

Pozdrawiam

Nadaje sie tylko na skup makulatury, jak cała twórczość tej pani

Książka o podróżach. Oraz o podróżnych. Bardziej impresje na temat, niż konkretne przykłady. Czasem to podróż wewnętrzna, czasem podróż w czasie. Niestety, nie znalazłam takiej, która przykułaby moją uwagę na dłużej, bądź skłoniła mnie do refleksji. Zatem przerzucałam strony szukając tej jedynej z rosnącym rozczarowaniem. Lekturę porzuciłam w połowie. Możliwe, iż to błąd, lecz zapał mój zgasł, jak zdmuchnięta świeczka. Nie ośmielę się polecić.

Droga Pani Narratorko!
W pierwszych słowach mego skromnego listu, chciałam bardzo serdecznie podziękować za Pani kolejną, wyjątkową powieść. Znów mnie porwała, zniewoliła i unosiła wysoko przez cały czas lektury. Podobnie jak z poprzednimi Pani powieściami: „Dom dzienny dom nocny”, „Prawiek i inne czasy” czy „Gra na wielu bębenkach”, tak z „Biegunami” przeżyłam niezapomniane chwile. Unosiłam się niczym zefirek z opowieści do opowieści, z miejsca na miejsce, z człowieka na człowieka, bo przecież ta ostatnia Pani książka to nieustanny ruch i przemieszczenie, migracja. Razem z Panią oddychałam tamtym powietrzem, przesiąkałam życiem przeszłym i teraźniejszym wszystkich odwiedzonych przez Panią miejsc. Jakże Pani potrafi sugestywnie snuć opowieści…
Teraz mój wzrok stał się bardziej uważny, skupiony, ponieważ pragnę podobnie jak Pani ostro widzieć osoby, rzeczy, zjawiska. Nawet te oglądane na co dzień, w Pani opowieści wychylają się ze swej statycznej szarzyzny, mrugają zachęcająco i dostają rumieńców. Przystawałam wraz z Panią w tej podróży i preparowałam wrażenia niczym ciała z gabinetu osobliwości. Odbywałam te wszystkie podróże do wnętrza ludzkiego ciała, po ludzkich problemach, troskach, a potem dalej i dalej za Panią biegłam w zadyszce, by doświadczyć czegoś innego, gnać w nieznane, uciekać od beznadziejnej szarości. Unosiłam się lekko ponad granicami, morzami, górami wciąż do nowych miejsc, ludzi, wrażeń. Od hotelu do hotelu, z lotniska na dworzec, z dworca na prom. Bez końca w niezwykłej podróży wraz z przewodniczką-narratorką.
Tylko jedno mnie trapi… Co, do cholery, działo się z żoną Kunickiego przez trzy dni?!

Do tej książki zbierałem się czas jakiś i gdy w końcu wybrać się miałem do Kołobrzegu, stojąc wobec wizji 8-godzinnej podróży pociągiem, sięgnąłem właśnie po nią. Jak się okazało był to wybór jak najbardziej słuszny – idealne nadaje się bowiem do przemieszczania się z jednego miejsca w drugie.

Powieść “Bieguni” Olgi Tokarczuk, to – wstyd powiedzieć – dopiero moje drugie spotkanie z prozą autorki (pierwszą była nie należąca do “kanonu” “Anna Inn w grobowcach świata”), ale urzeczony już chcę więcej.

Pomimo, że akcje ma poszatkowaną, ba!, właściwie nie posiada głównych bohaterów, ani naczelnych wątków, to czyta się ją z zapartym tchem. Jest to właściwie zbiór opowieści różnorakich, niepełnych, jakoby zasłyszanych, wyłapanych w biegu. Czytając myślałem o rozmowach, których biernym uczestnikiem byłem wielokrotnie, siedząc obok rozmówców i przez nich niezauważony. W autobusie, tramwaju, pociągu. A jednak chłonąłem, co mówią, wyłapywałem strzępy, składałem w głowie we własną całość.

Mężczyzna szuka żony i dziecka zaginionych podczas podróży po Chorwacji. Człowiek zajmujący się preparowaniem ludzkich zwłok i przygotowywaniem do badań lub rozrywki przybywa do żony swego zmarłego mistrza. Wykładowcy filozofii podróżnej rozsiani po lotniskach świata. Współcześni nomadzi – bieguni, żyjący gdzieś poza głównym nurtem w przeludnionej Moskwie. Wszyscy ci, których w podróży mijamy, wymieniamy słowo lub dwa, bądź w ogóle nie zwracamy uwagi na siebie. W środkach komunikacji lub podczas przesiadek. To, co ich łączy, to my. To, że o nich wiemy, że minęliśmy ich, usłyszeliśmy przelotem ich historię.

Oddając na chwilę – jak wszyscy recenzenci – głos autorce:

“Ta książka stara się być lojalna wobec kakofonii i dysonansu naszego doświadczenia świata, wobec niemożliwości jego ujednolicenia, wobec jego chaosu, rozpadania się i ponownego tworzenia nowych konfiguracji.

Jestem w niej wierna peryferiom, obszarom niedopowiedzianym, zamazanym. Powtarzam w niej własne błędy i wydaje mi się to absolutnie konieczne.”

Postaci i wydarzeń jest wiele, można je pochłaniać pomiędzy jedną zasłyszaną historią a przesiadką. I każda historia wciąga i zachwyca. I pozostawia niedosyt, większy lub mniejszy. Jak w życiu.

Słyszałem już opinie, że książka nudzi. Mówili to ludzie, którzy czytali ją w domu. Może jest to tego typu historia, którą poznać prawdziwie można jedynie w podróży.