Zabić Rasputina

owy liścik do cara przebywającego w kwaterze głównej w Mohylewie swą niekiedy nieskładną ruszczyzną. Siedzimy razem - wyobraź sobie nasze uczucia - myśli - nasz Przyjaciel zniknął. Wczoraj A[nna Wyrubowa] widziała go i powiedziała, że Feliks zaprosił go na wieczór, samochód miał zabrać go do Iriny (...). Tej nocy wielki skandal w domu Jusupowa - wielkie spotkanie, Dymitr [Pawłowicz], Puryszkiewicz itd. wszyscy pijani. Policja usłyszała strzały, Puryszkiewicz wybiegł, wołając do policjanta, że naszego Przyjaciela zabito. Policja szuka (...). Feliks chciał wyjechać dziś wieczorem na Krym, ubłagałam Kalinina [Protopopowa], żeby go zatrzymał (...). Feliks twierdzi, że on nigdy nie przybył do jego domu i nie był zaproszony. Wydaje się to niemal łapką [pułapką]. Wciąż wierzę w boskie miłosierdzie, że ktoś go tylko gdzieś wywiózł (...). Nie mogę i nie chcę wierzyć, że został zabity. Bóg jest litościwy (...). Przyjedź szybko - nikt nie ośmieli się jej [Anny Wyrubowej] tknąć ani nic zrobić, kiedy jesteś tutaj. Feliks często przychodził tutaj do niego (...)9. Protopopow wysłał notatkę do szefa gwardii pałacowej, generała Wojkowa. Wojkow w ten weekend nie był w Carskim Siole. Liścik Protopopowa zawierał dokładniejsze informacje o ubraniu Rasputina - ,,drogiej koszuli i futrzanym płaszczu" - i informował, że poprzedniej nocy w Pałacu Jusupowów trwało przyjęcie, a żandarmeria rozpoczęła już dochodzenie. Ze swej strony nakazałem, by śledztwo prowadzono zgodnie z prawem wojskowym, dzięki czemu wszystkie okoliczności sprawy zostaną wyjaśnione dokładnie i bez zwłoki. Zgodnie z rozkazami Jej Wysokości zechce Pan w poniedziałek pojawić się bezpośrednio w Carskim Siole, nie zatrzymując się po drodze w Piotrogrodzie10. Munia Gołowina zgodnie z obietnicą zadzwoniła do Jusupowa. Wiedziała, że ponieważ w jego pałacu odbywa się remont, Jusupow zatrzymał się w pałacu swego teścia, wielkiego księcia Aleksandra Michajłowicza, położonym również nad Mojką. Służący powiedzieli jej, że ,,oni" wciąż śpią, co potwierdzałoby teorię Gołowinej, że Jusupow i Rasputin odwiedzili cygańskie obozowisko. Kiedy przyjechała do mieszkania Rasputina przy Gorochowej, znajdował się tam tłum ludzi, zmartwionych, ale pilnujących się, żeby nie wyrazić obaw, które mogłyby zaniepokoić córki Rasputina. Dziewczęta były zdenerwowane. Munia pod pretekstem zamówienia przekąsek zabrała Marię i razem poszły przez zaspy i posypaną solą ulicę do pobliskiej owocarni, skąd mogły zadzwonić. Munia dowiedziała się tym razem od służących, że Jusupow wyszedł. Zostawiła wiadomość. Gołowina i Maria wróciły do mieszkania w nadziei, że książę wkrótce oddzwoni. Kilka kilometrów na północ, za Newą oddzielającą elegancki Piotrogród od Twierdzy Pietropawłowskiej i zalesionych wysp, strażnik mostu Fiodor Kuźmin zaczął w południe służbę. Mała Newka oddzielała tu Wyspę Piotrowską od Kriestowskiej. Kuźmin musiał co godzinę przechodzić po długim, szerokim moście11. Pokrywała go gruba warstwa śniegu, na której widać byłoby ślady niedawnej zbrodni. Około pierwszej strażnik kończył rundę, niebo było szare, a termometr wskazywał temperaturę kilka stopni poniżej zera. Nagle jacyś przechodzący robotnicy zaczepili go, mówiąc, że nieco dalej na barierce i wsporniku mostu zauważyli krew, a na lodzie leży but. Kuźmin poszedł sprawdzić i okazało się, że mężczyźni mieli rację. Nie zauważył tego wcześniej. Sprowadził policjanta; funkcjonariusz sprawdził doniesienie i z kolei poszedł po inspektora Asonowa. Wszyscy wrócili na miejsce, a inspektor dokonał pomiarów, zrobił notatki i kazał Kuźminowi bosakiem wyciągnąć ,,męski kalosz i znoszony brązowy but. Rozmiar 10, wykonany przez Trejgolnika". Aby nie wywoływać zamieszania, inspektor Asonow złożył raport wczesnym popołudniem. Przeszukano lustro wody w miejscu naprzeciwko punktu wspomnianego w raporcie, tam, gdzie nie utworzył się jeszcze lód; nie znaleziono jednak nic podejrzanego. Wyciągnięty kalosz i but zostały przekazane strażnikowi Fiodorowi Kuźminowi do chwili wydania innych instrukcji12. Żandarmeria jednak nie dysponowała nurkami; musiała ich przysłać policja rzeczna, ale system działał ospale. Mało prawdopodobne, żeby w sobotę jakiś nurek obejrzał most Piotrowski. Nikt też nie pytał Kuźmina o znaleziony but lub kalosz. W porze obiadu Jusupow zadzwonił do mieszkania przy Gorochowej i poprosił do telefonu Munię Gołowiną. Wzięła słuchawkę i - świadoma, że ochrana podsłuchuje - mówiła po angielsku. Była poruszona. Zaraz potem wyszła, oznajmiając Marii, że wróci, ale musi sama porozmawiać z Jusupowem, i udała się do domu nad Mojką, który dzielił z jej matką. Maria i inni zauważyli jej wzburzenie. A kiedy Munia dotarła do domu, za