Szczęście błogosławieństw

i duchowości bardzo różnorodne interpretacje, dominujące znaczenie odgrywają jednak przede wszystkim dwie, bardzo odmienne od siebie. Pierwsza rozumie błogosławieństwa jako zapowiedź łaski: Błogosławieństw dostępują ściśle określeni ludzie w ściśle określonych sytuacjach, natomiast błogosławieństwo jest zawsze przeciwieństwem tego, czego ludzie doświadczają na tym świecie, czyli nędzy, smutku, prześladowań. Taka teologiczna interpretacja przeważa zwłaszcza w tradycji ewangelickiej: Bóg dokonuje zbawienia człowieka, natomiast człowiek pozostaje całkowicie bierny. Druga interpretacja postrzega błogosławieństwa głównie jako przestrogi etyczne. Za tą interpretacją podąża zwłaszcza wykładnia pierwotnego Kościoła. Błogosławieństwa są dla niego etapami na drodze ku doskonałości. Grecki mistyk żyjący w IV wieku, Grzegorz z Nyssy, traktuje na przykład błogosławieństwa jako drogę na szczyt góry. Błogosławi się tutaj osiem cnót, które chrześcijanin powinien wprowadzać w życie. Zatem droga do szczęścia wiedzie również przez własne czyny oraz ćwiczenie ośmiu postaw, które Jezus tu błogosławi. Cel tej wewnętrznej drogi do osiągnięcia zadowolenia i szczęścia nie ma jednak wyłącznie natury psychologicznej - w rezultacie jest celem duchowym. Szczyt góry to dla Grzegorza z Nyssy symbol mistycznego doświadczenia Boga; zjednoczenia człowieka z Bogiem. Tam, wysoko na górze, człowiek jest wolny od świata i odczuwa bliskość Boga. Grzegorz z Nyssy widzi ludzkie szczęście (makariotes) w upodobnieniu się do Boga. Jeżeli człowiek zostanie doprowadzony przez Jezusa na górę, w pobliże Boga, i poprzez ćwiczenie ośmiu cnót będzie coraz bardziej upodabniał się do Niego, wtedy stanie się naprawdę szczęśliwy. Dlatego interpretacja Kazania na Górze dokonana przez Ojców Kościoła nigdy nie miała wyłącznie wymiaru etycznego ani wyłącznie moralizatorskiego. Rozumiana była raczej jako droga do Boga podzielona na etapy; jako droga jednoczenia się z Bogiem. Już Orygenes dostrzegał to wewnętrzne powiązanie drogi etycznej i mistycznej. Sądził on, że Jezus sam daje nam moc, byśmy wprowadzali w życie cnoty, o których wspomina w błogosławieństwach. Wystarczy, żebyśmy tylko wykorzystali tę moc i odpowiedzieli na nią własną mocą. Jezus nie obdarza nas nią wyłącznie po to, byśmy dotarli na górę szczęścia. On sam jest jednocześnie właściwym darem. Jest On Królestwem Niebieskim. Pociechą, która nas pocieszy. Ziemią, którą posiadamy. Jest On zapłatą, którą otrzymujemy. Poprzez cnoty docieramy do Chrystusa, który jest w nas. A poprzez Chrystusa docieramy do naszego prawdziwego Ja, do drogocennej perły, dla której warto wszystko poświęcić (por. Mt 13,45); do naszego najczystszego szczęścia. Dlatego Orygenes pojmuje błogosławieństwa jako chrześcijańską drogę sztuki życia, jako duchową drogę do prawdziwego szczęścia. Ojcowie Kościoła interpretowali osiem błogosławieństw w oparciu o filozofię grecką. Dzisiaj mamy do czynienia z dialogiem między religiami. Dlatego natychmiast narzuca się podobieństwo ośmiu błogosławieństw do ,,szlachetnej ośmiostopniowej ścieżki" Buddy. Ośmiostopniowa ścieżka lub ośmioraka droga ma według Buddy prowadzić do oświecenia oraz do wewnętrznego pokoju. Ma uwalniać od żądzy i otwierać naszą duszę na Boga. Osiem stopni tej drogi to dla Buddy: 1. Właściwy pogląd (wiedza o cierpieniu); 2. Właściwe postanowienie (myśli wolne od żądzy); 3. Właściwe słowo; 4. Właściwy czyn; 5. Właściwy żywot; 6. Właściwy wysiłek (opanowanie ducha); 7. Właściwa uważność; 8. Właściwa medytacja (,,Szczęśliwy człowiek, który posiadł spokój ducha i czujność"). Kto kroczy tą ośmiostopniową drogą, ten dostąpi szczęścia oświecenia. Przechodzi przez ten świat, wkraczając do doskonałości. Osiem błogosławieństw to dla Jezusa droga do szczytu niebiańskiej kontemplacji, a jednocześnie do doskonałości Bożej. Kto ćwiczy tych osiem postaw, ten ma udział w całości bytu, w Boskiej doskonałości. Liczba ,,osiem" posiada również głębsze znaczenie symboliczne. Święty Augustyn interpretuje ją w oparciu o muzykę. Oktawa ponownie podejmuje zasadniczy ton. Zgodnie z takim symbolicznym rozumieniem, osiem błogosławieństw ma czynić człowieka na powrót takim, jakim pierwotnie miał być w planie stworzenia. Ósmy dzień jest dniem zmartwychwstania, który nie zna zmierzchu, i dlatego, jak pisał Otto Betz, spokój u kresu będzie trwał wiecznie, a ósmy dzień pomieści w sobie wieczną szczęśliwość. Ten wieczny spokój będzie trwał nadal w ósmym dniu i nie zakończy się w nim, bo w przeciwnym razie nie byłby wieczny. Dlatego ósmy dzień będzie tym, czym był pierwszy, i w ten sposób pierwotne życie okaże się nie minionym, lecz naznaczonym pieczęcią wieczności. Osiem błogosławi