Ebook Rodziny ubogie i przestępczość od XVI do XX wieku mobi,epub

klęska głodu; głód występował cyklicznie także w XVI, XVII, XVIII i XIX wieku. Klęska głodu następowała w ogromnych rozmiarach, ludzie żyli w stanie chronicznego niedożywienia, a niższe warstwy masowo umierały z głodu 21. Oskarżano o to Żydów, których zabijano i palono. Dezorganizacja życia i strach spowodowały wyludnienie wsi, wędrowanie z miejscowości do miejscowości. Proces ten, głównie w XV wieku, potęgowały działania wojenne. Środowisko ubogich zaczynało być niebezpieczne 22. W XIV i XV wieku we Francji za pomocą odpowiednich rozporządzeń starano się nakłonić ludzi zdrowych i sprawnych do pracy, a władze spisywały włóczęgów, usiłując zapanować nad sytuacją. Odmawiano im miejsca pobytu i wyrzucano z miast. Opieka nad ubogimi miała ograniczony zasięg; zbyt wielu z nich domagało się wsparcia, a obciążanie podatkami osób niezamożnych pozbawiało ich niezbędnych środków do życia 23. W Brukseli (w 1423) władze ogłosiły, że wszyscy ludzie między 10 a 60 rokiem życia mają pracować. Pożyczano narzędzia tym, którzy ich nie mają, a opornym bezrobotnym zagrożono banicją z miasta. Kilka lat później polecono chwytać i więzić zdrowych żebraków pod zarzutem wszczynania bójek, podpalania domów i naruszania spokoju społecznego. Znaczne masy ludzi na wsi i w mieście żyły w nieustannym zagrożeniu egzystencji biologicznej, a najbardziej drastyczną formę zjawisko to przybierało w środowisku miejskim 24. Pauper oznacza na ogół słabą kondycję społeczną lub sytuację utrwalonego niepowodzenia społecznego, brak życiowych szans i nędzę. Jest to sytuacja upadku fizycznego, intelektualnego i moralnego 25. Zjawisko to towarzyszy społeczeństwom od wielu wieków. Jednocześnie bieda i opuszczenie pozwalały ludziom majętnym praktykować miłosierdzie, co wyrażało się rozdawaniem jałmużny lub darowizn. Było formą odkupywania grzechów życia doczesnego. Często praktykowano rozdawanie jałmużny w czasie pogrzebów. Miłosierdzie było cnotą chrześcijańską pozwalającą na zmazanie grzechów i wieczną szczęśliwość. Już w XI wieku znajdujemy liczne przypadki rozdawania części majątku za życia lub po śmierci (w myśl wskazań tekstów chrześcijańskich ,,woda gasi płonący ogień, a jałmużna gładzi grzechy", Syr 3,3o) 26. W XI-XIII wieku część ubogich została włączona do wypraw krzyżowych ,,ubogich krzyżowców", które składały się w znacznej części z ludzi pozbawionych majątku, zdeklasowanych nędzarzy zmierzających razem z małymi dziećmi do Jerozolimy. Szpitale w średniowieczu były małe, na kilka lub kilkanaście osób. Dopiero później, od XVI wieku, zaczęto budować duże szpitale, na kilkaset osób. W Polsce najstarszy szpital, o którym istnieją przekazy źródłowe, ufundował Piotr Włast (Włostowic) w 1108 roku na górze Sobótce. Szpital ten, prowadzony przez kanoników regularnych, przeniesiono później do Wrocławia, gdzie istniał do XVIII wieku. W 1152 roku w Jędrzejowie arcybiskup gnieźnieński Jarosław ufundował szpital prowadzony przez cystersów, którzy prowadzili szpitale również w innych miejscowościach (Kołobrzeg, Lubiąż, Wieluń, Oliwa, Wolin, Szczecin). W 1170 ks. Mieszko III Stary w Poznaniu przy kościele św. Michała ufundował szpital, którym opiekowali się joannici. W 1203 biskup krakowski Pełka ufundował w Sławkowie szpital dla górników, prowadzony przez zakon Świętego Ducha. Szpital ten w 1244 roku został przeniesiony do Krakowa i pełnił aż do XVIII wieku rolę szpitala wzorcowego (generalnego) dla całej Rzeczypospolitej 27. Od IX wieku rozrastał się w Europie zakon benedyktynów, założony w VI wieku we Włoszech. W XIII wieku powstały zakony żebracze, w których zakonnicy, zgodnie z regułą, prowadzili ubogie życie i pomagali pielgrzymom (św. Franciszek z Asyżu, ,,zaślubiony z Panią Biedą"). Inną formą likwidowania biedy było zakładanie domów pracy. Londyński Bridewell (155o), dom pracy przymusowej, był pionierską instytucją opartą na założeniu, że najbardziej skuteczną formą karania zdrowych żebraków i włóczęgów było posłanie ich do pracy. W krótkim czasie w Anglii było już dwieście takich domów pracy. Rekrutacja miała charakter przymusowy. Powstawały z inicjatywy króla Edwarda VI i biskupa Londynu, Mikołaja Ridleya. Osoby chore wysyłano do szpitali, a po ozdrowieniu profilaktycznie poddawano chłoście. W Bridewell zorganizowano warsztaty różnych specjalności, nad którymi sprawowali kontrolę wykwalifikowani rzemieślnicy. Zakład miał leczyć pracą oraz zmuszać żebraków i prostytutki do pracy. Jednak po pewnym czasie okazało się, że funkcje te spełniał w coraz mniejszym stopniu i ,,jak każde więzienie spełniał rolę miejsca, w którym aspołeczny tryb życia nabierał cech trwałości" 28. Pewna poprawa w organizacji tych domów, które były opart