Nowe porywy ducha Ruch odnowy w Kościele

o ruchów - stwierdza kardynał Ratzinger - ale stało się ich istotną podporą w strukturze Kościoła, ich eklezjalnym filarem [...]. Papież tych posług potrzebuje i one potrzebują papieża; poprzez wzajemne odniesienie tych dwóch misji rozbrzmiewa symfonia życia Kościoła"8. Zjawisko ruchów jest dominantą życia Kościoła, obecną w ciągu całej jego historii. Interesujące zestawienie danych historycznych, które kardynał bierze za punkt wyjścia, dowodzi, jak owe ruchy nadawały kształt interwencjom Ducha Świętego, który formował świętych i udzielał nowych charyzmatów w odpowiedzi na wyzwania, jakim Kościół musiał stawić czoło w każdej epoce. Konkluzją tego pasjonującego wykładu są pewne praktyczne kryteria rozeznania, cenne tak dla duszpasterzy, jak i dla samych ruchów. Z jednej strony kardynał Ratzinger przestrzega przed kryjącym się w tych zjawiskach ryzykiem, wynikającym z ich uwarunkowania ,,młodzieńczego", na przykład przed zbytnim akcentowaniem form zewnętrznych, przed różnego rodzaju jednostronnością, przed błędnym absolutyzowaniem. Z drugiej strony kardynał kieruje przestrogę do duszpasterzy i wzywa ich, aby nie ulegali pokusie przesadnej jednolitości w organizowaniu i programowaniu działań duszpasterskich [...]. ,,Lepiej uszczuplać organizację, a zostawiać więcej miejsca Duchowi Świętemu!"9 Charyzmaty potrzebują niezbędnej przestrzeni wolności, by móc się w pełni rozwinąć. Stąd też do obu stron [do pasterzy oraz do członków wspólnot i ruchów - S. C.] kieruje kardynał gorący apel, aby pozwolili się prowadzić Duchowi i poddawali się Jego oczyszczającej mocy10. Drugi prezentowany tutaj tekst ma charakter zupełnie odrębny, choć czerpie z pierwszego natchnienie i treściowo go uzupełnia. Relacjonuje on dialog kardynała Ratzingera z grupą wybitnych biskupów, przybyłych ze wszystkich kontynentów, by uczestniczyć w seminarium studyjnym na temat ,,Ruchy kościelne i nowe wspólnoty w zasięgu pasterskiej troski biskupów". Spotkanie to zostało zorganizowane w Rzymie, w czerwcu 1999 roku, z inicjatywy Papieskiej Rady do Spraw Świeckich, we współpracy z Kongregacją do spraw Biskupów oraz Kongregacją Nauki Wiary11. Formuła tego kolokwium, zastosowana w miejsce wykładu, spotkała się z bardzo pozytywnym przyjęciem ze strony biskupów, którzy byli wdzięczni za stworzenie im możliwości bezpośredniej wymiany myśli z Prefektem Kongregacji Nauki Wiary na interesujące ich ważne tematy doktrynalne i duszpasterskie. Wymiana, oparta na osobistym i autorytatywnym doświadczeniu, wyniesionym ze spotkań kardynała Ratzingera z ruchami, obejmuje obszerny wachlarz tematów, jak na przykład stosunek między dawnymi i nowymi charyzmatami, instytucjonalny i charyzmatyczny wymiar Kościoła, maryjny i ,,Piotrowy" aspekt Kościoła, ruchy kościelne i parafie, ruchy i misja Kościoła w społeczeństwie niechrześcijańskim, elementy konstytutywne eklezjologii ruchów, przyszłość Pośród wszystkich tych ujęć, dających wiele do myślenia, jedno sformułowanie uderza mnie szczególnie: jest to idea ruchów jako ,,miejsca", które pomaga chrześcijanom czuć się w Kościele ,,u siebie". ,,Wydaje się, że specyfiką ruchów jest właśnie to, że w wielkim Kościele, który mógłby się wydawać tylko wielką międzynarodową organizacją, pomagają odnaleźć dom, ożywiony atmosferą właściwą dla Bożej rodziny i zarazem pozostawać w wielkiej, powszechnej rodzinie świętych wszystkich czasów12". Kiedy dzisiaj wczytujemy się w zapis tego dialogu, odnosimy nieodparte wrażenie, że kardynał Ratzinger bardzo poważnie traktuje zadawane mu pytania i udziela na nie wyczerpujących odpowiedzi, które sięgają głębi problemów, nie pomijając żadnego wymiaru poruszanych kwestii. Wrażenie budzi też duszpasterska mądrość, z jaką roztrząsa kwestie złożone i zawiłe, przy czym z jego słów promieniuje wielka doza nadziei. Po wyborze na papieża Benedykt XVI nie przestał okazywać sympatii i duszpasterskiego zainteresowania dla nowych ruchów. Wystarczy przypomnieć słowa skierowane do młodych przybyłych do Kolonii w sierpniu 2005 roku na XXI Światowe Dni Młodzieży: ,,Twórzcie wspólnoty na podłożu wiary! W ostatnich dziesiątkach lat powstały ruchy i wspólnoty, w których moc Ewangelii objawia się z wielką żywotnością"13. Podobnie brzmiały słowa na temat ruchów, wypowiedziane do biskupów niemieckich: ,,Kościół musi dowartościować te nowo powstające ugrupowania i jednocześnie prowadzić je z taką duszpasterską mądrością, aby poprzez różnorodność darów możliwie jak najlepiej przyczyniały się do budowania wspólnoty". Tu dodał papież ważne stwierdzenie: ,,Kościoły lokalne i ruchy nie kontrastują ze sobą, lecz stanowią samą żywotną strukturę Kościoła"14. Z tej właśnie głębokiej troski duszpasterskiej zrodziła się inicjatywa zwołania do