Ebook Muzea współczesne mobi,epub

ziedzictwa, które nie powstawało wyłącznie z myślą o instytucjach, które mają je chronić. Muzea: systematyka i ... narracja o przeszłości Pomimo olbrzymiego wprost rozwoju muzeów i nauki o muzeach, tj. muzeologii - pisał Treter - nikt zdaje się dotąd jeszcze nie pokusił o systematyczne rozróżnienie głównych typów zbiorów muzealnych. Podawane tu i ówdzie rodzaje muzeów mogą co najwyżej uchodzić za mniej lub więcej niezupełne wyliczenie grup zasadniczych, nie zaś za klasyfikację muzeów, na logicznych opartą zasadach11. Nie da się ukryć, iż muzealne ,,uniwersum" nadal z trudem poddaje się systematyzującym zabiegom statystyków i muzeologów. Nie tylko polska statystyka publiczna nie dopracowała się jednoznacznej kategoryzacji muzeów, nie ona jedna nie potrafi udzielić wiążącej odpowiedzi na pytanie o ich liczbę, a prace nad ,,algorytmem", umożliwiającym określanie adekwatnego dla danego muzeum poziomu finansowania, noszą wszelkie cechy długiego Czas może po temu najwyższy, aby pogodzić się z myślą, iż są pewne dziedziny naszego zbiorowego doświadczenia (Treter zapewne zgodziłby się do nich zaliczyć i naukę, i ,,działalność" kulturalną), gdzie kwantyfikująca nadregulacja przynieść może więcej szkody niż poczucie niedosytu organizatorów instytucji nauki i kultury, pragnących, w słusznym, acz złudnym pragnieniu skonstruowania świata mierzalnego i przewidywalnego, ,,sparametryzować" Kafkę czy Mił Mieczysław Treter, któremu jako obywatelowi Monarchii nieobce były doświadczenia Kafkowskie, szczęśliwie zaś los mu oszczędził praktyki ,,zniewalania umysłu", bliska była dualna kategoryzacja muzeów. Jedne z nich - pisał - poświęcone są całemu systemowi lub też pewnym gałęziom wiedzy ścisłej, której tematem jest przyroda [...]; drugie - służą dziejom kultury i cywilizacji, wytworom ducha ludzkiego, obejmują całokształt albo pewną tylko stronę historycznego rozwoju jednego lub kilku narodów, ilustrując różne formy i przejawy ich życia tak społecznego i politycznego, jak też i artystycznego; rozróżniał tym samym muzea: przyrodnicze i historyczne13. Nie dyskutując nad poprawnością tej kategoryzacji, jak wszelkie wcześniejsze i późniejsze determinowanej czasem powstania i osobistym doświadczeniem twórcy, wypada zwrócić uwagę na cenny jej element, jakim jest nietracące na edukacyjnym znaczeniu zniuansowanie czysto estetyzującego podejścia do dziedzictwa kultury i natury; przyjęcie do wiadomości, iż nie tylko to, co piękne, jest dla dziejów danej wspólnoty ważne14. I tu pojawia się w wywodach Tretera kwestia bodaj kluczowa, powinności muzealnictwa historycznego w państwie, które państwowość swą odbudowuje z myślą o widzach z pierwszych rzędów, jak i tych z ,,jaskółki". Na szerzeniu kultury, a zwłaszcza kultury narodowej, w najszerszych sferach społeczeństwa, zależy nam wszystkim [...] ogromnie, w dobrze rozumianym interesie własnym. Dla narodu, jak polski, który chce i musi trwać niezłomnie w duchowym zespoleniu, [...] sztuka i kultura nie może być czymś [...] dostępnym dla wtajemniczonych jeno specjalistów, bo to główna broń jego, najoczywistszy dowód własnego życia i jednolitego pod obcym nawet uciskiem rozwoju. [...] Jakkolwiek i tu konieczny jest pewien [...] stopień naukowego przygotowania i wykształcenia, jeśli korzyść ma być istotna. [...] Muzeum historyczne [...] opowiada dzieje narodu poglądowo i plastycznie, w sposób łatwy i przystępny nawet dla ludu15. Treter nie znał określenia ,,polityka historyczna", dostrzegał jednak zadania muzeów, które politykę tę konstytuują16. W krajobrazie muzealnym XXI wieku, w którym pojawiły się takie instytucje, jak: Muzeum Powstania Warszawskiego, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Muzeum II Wojny Światowej, Muzeum Historii Polski czy Muzeum Józefa Piłsudskiego, Treter nie czułby się obco (pomijając wszak, właściwy muzealnictwu ,,narracyjnemu", nadmiar multimediów i deficyt ). Jest to bowiem krajobraz, w którym historia stała się doświadczeniem codziennym, nie tyle jako forma opisu przeszłości, ile projektowania wspólnotowych postaw na przyszłość. Pytanie, jak radziłby sobie Treter z wyzwaniami natury etycznej, zapewne nieobcymi mu jako uczestnikowi życia publicznego Polski ,,pomajowej"? Czy bliższa była mu wizja polityki historycznej postpiłsudczykowskiej, coraz skuteczniej wykluczającej inne narrację o Komendancie, który ,,Polskę wywalczył", czy też praktyka tej polityki czasów nam współczesnych, nieunikająca ideowego sporu, odległa jednak od wykluczania i statystycznej nawet dominacji?17 A może odnalazłby się pod postacią muzealnego kuratora, opisanej we wspomnieniach jednego z najwybitniejszych muzealników XX wieku, Mariusza Hermansdorfera: Do dzisiaj szalenie cenię sobie prawa kuratora, związane z dokonywaniem wyboru obiektów na wys