Blaski i cienie życia małżonków

or Bo­gu­sław Bo­rys po raz ko­lej­ny dzie­li się z nami swo­imi re­flek­sja­mi na te­mat zło­żo­no­ści ludz­kie­go ży­cia. Tym ra­zem są to re­flek­sje do­ty­czą­ce mał­żeń­stwa; dwoj­ga lu­dzi, któ­rzy z im tyl­ko zna­nych po­wo­dów de­cy­du­ją się na ,,wy­pra­wę we dwo­je", wy­pra­wę przez ży­cie, trud­ną do prze­wi­dze­nia mimo na­kre­ślo­ne­go celu i mimo wy­po­sa­że­nia w nie­zwy­kłe na­rzę­dzia po­trzeb­ne do ta­kiej wy­pra­wy: fa­scy­na­cję, mi­łość, przy­wią­za­nie, bli­skość, za­ufa­nie i na­dzie­ję. Po­czą­tek ta­kiej wy­pra­wy jest naj­czę­ściej ra­do­sny. Wy­pra­wa we dwo­je to jed­nak duże wy­zwa­nie, to do­świad­cza­nie wie­lu unie­sień i wie­lu roz­cza­ro­wań, wie­lu suk­ce­sów, ale tak­że po­ra­żek, ra­do­ści i roz­pa­czy. Ży­cie ro­dzin­ne jest źró­dłem naj­więk­szych ra­do­ści, ale tak­że naj­więk­sze­go cier­pie­nia. Bla­ski i cie­nie ży­cia mał­żon­ków to opis zło­żo­no­ści ży­cia mał­żeń­skie­go, tych prze­ciw­staw­nych do­świad­czeń. Opis do­świad­cza­nia mi­ło­ści, przy­jaź­ni, bli­sko­ści in­tym­nej, part­ner­stwa i wię­zi, wspól­no­ty i po­czu­cia bez­pie­czeń­stwa. W więk­szej czę­ści są to opi­sy do­świad­czeń trud­nych. Wy­da­je się, że in­ten­cją Au­to­ra jest uwraż­li­wie­nie Czy­tel­ni­ka na to, co trud­ne, a jed­no­cze­śnie nie­uchron­ne we wspól­nej dro­dze mał­żon­ków; może na­wet prze­ko­na­nie Czy­tel­ni­ków, że trud­no­ści są na­tu­ral­nie wpi­sa­ne w losy mał­żeń­skiej dro­gi przez ży­cie. Są one na­tu­ral­ne, po­nie­waż trze­ba się zma­gać z bu­do­wa­niem wspól­no­ty z za­cho­wa­niem au­to­no­mii; trze­ba się uczyć, że ro­zu­mie­nie świa­ta może być wie­lo­znacz­ne; że nic nie jest dane raz na za­wsze i wszyst­ko za­le­ży od tego, jak part­ne­rzy będą do­cho­dzić do uzgad­nia­nia i re­ali­zo­wa­nia in­dy­wi­du­al­nych i wspól­nych za­dań mał­żeń­skich i ro­dzin­nych. Pro­fe­sor Bo­rys nie pro­po­nu­je re­cep­ty na do­bre mał­żeń­stwo. On je­dy­nie daje nam oka­zję do re­flek­sji nad tym, co jest waż­ne w mał­żeń­skiej dro­dze, co może po­ma­gać, a co utrud­niać wspól­ne po­dró­żo­wa­nie. To, co może uła­twiać, zda­niem Au­to­ra, to roz­wią­zy­wa­nie zło­żo­nych i wy­da­wa­ło­by się trud­nych do po­go­dze­nia zda­rzeń w re­la­cji mał­żeń­skiej: zo­bo­wią­za­nia i wol­na prze­strzeń, wspól­no­ta i au­to­no­mia, tro­ska o part­ne­ra i tro­ska o sie­bie, dą­że­nie do wspól­no­ty z za­cho­wa­niem róż­no­rod­no­ści, ak­cep­ta­cja od­mien­no­ści, wy­ko­rzy­sty­wa­nie do­świad­cza­nej ra­do­ści, ale tak­że zło­ści. Nie­umie­jęt­ność do­strze­ga­nia ta­kich pro­ble­mów, nie­umie­jęt­ność re­ago­wa­nia na nie, po­szu­ki­wa­nia spo­so­bów roz­wią­zy­wa­nia po­ja­wia­ją­cych się trud­no­ści jest źró­dłem wie­lu cier­pień, a nie­kie­dy po­czu­cia zmar­no­wa­ne­go ży­cia. To, co jest w mo­jej oce­nie naj­waż­niej­sze w tej książ­ce, to per­spek­ty­wa, z ja­kiej Au­tor pa­trzy na opi­sy­wa­ne do­świad­cze­nia mał­żeń­skie. Ude­rza przede wszyst­kim zro­zu­mie­nie dla zło­żo­no­ści re­la­cji mał­żeń­skich. To nie tyl­ko róż­no­rod­ność do­świad­czeń, ale tak­że po­szu­ki­wa­nie wy­ja­śnień tej róż­no­rod­no­ści. Au­tor ni­cze­mu się nie dzi­wi, sta­ra się po­ka­zać po­wo­dy po­ja­wia­ją­cych się trud­no­ści i nie­speł­nio­nych ocze­ki­wań. Po­ka­zu­je, jak waż­na jest umie­jęt­ność otwar­to­ści na róż­no­rod­ność do­świad­czeń mał­żeń­skich i ro­dzin­nych. Oso­by two­rzą­ce pary mał­żeń­skie są róż­ne, kon­tekst ich ży­cia mał­żeń­skie­go i ro­dzin­ne­go jest tak­że zróż­ni­co­wa­ny - to wy­zna­cza nie­po­wta­rzal­ność do­świad­czeń, ale tak­że oka­zje do two­rze­nia nie­po­wta­rzal­nej ja­ko­ści wła­sne­go związ­ku. Inną ce­chą tych re­flek­sji jest prze­ko­na­nie Au­to­ra o tym, że o ja­ko­ści do­świad­czeń ro­dzin­nych nie de­cy­du­je brak do­świad­czeń trud­nych, ale spo­so­by ra­dze­nia so­bie z tymi trud­no­ścia­mi. Wa­run­kiem sku­tecz­ne­go ra­dze­nia so­bie jest po­czu­cie wspól­no­ty udzia­łu i od­po­wie­dzial­no­ści za zda­rze­nia ro­dzin­ne, umie­jęt­ność dia­lo­gu we wspól­nym po­szu­ki­wa­niu spo­so­bów ra­dze­nia so­bie, umie­jęt­ność do­strze­ga­nia wła­snych ogra­ni­czeń i moż­li­wo­ści ich prze­kra­cza­nia przy u