Kolor milczenia (twarda)

Lubię czytać sagi rodzinne, więc kiedy trafiłam na powieść ,,Kolor milczenia", którą napisała Elia Barceló najbardziej znana i nagradzana współczesna hiszpańska pisarka wiedziałam, że muszę po nią sięgnąć.

Australia. Czasy współczesne. Sześćdziesięcioośmioletnia Helena Guerrero, znana i ceniona malarka bierze udział w niekonwencjonalnej terapii psychologicznej, w warunkach której uczestnicy przedstawiają swój nierozwiązany problem lub sprawę ciągnącą się od wielu lat. Helena decyduje się na terapię, bo ma nadzieję, że pomoże jej w przezwyciężeniu największych cierpień, najstraszliwszego bólu zagrzebanego na dnie duszy i-odkąd skończyła dwadzieścia dwa lata-naznaczającego całą jej egzystencję. Do wydarzeń z 1969 roku naznaczonych poczuciem winy i samooskarżania nie chce wracać nawet we wspomnieniach. Czy dzięki terapii rozliczy się z upiorami przeszłości?

Walencja 1935 rok. Kapitan Gregorio Guerrero wraz z przyjacielem porucznikiem Vicente Sanchis poznają na balu siostry Blancę i Pilar Santacruz, córki znanego przemysłowca produkującego buty wojskowe. Gregorio od pierwszego wejrzenia zakochuje się w zielonookiej Blance i planuje wspólną przyszłość jeśli dziewczyna odwzajemni jego uczucie. Nad młodą parą i rozwijającym się uczuciem wisi jednak groźba brutalnej wojny domowej rozprzestrzeniającej się w Hiszpanii.

Elia Barceló umiejętnie przenosi akcję powieści pomiędzy rewolucyjną rzeczywistością lat trzydziestych XX wieku, marokańskie rezydencje oraz współczesny Madryt i Australię. Poznajemy historię całej rodziny Guerrero-Santacruz począwszy od spotkania Goyo z Blancą, poprzez wydarzenia z życia Heleny i jej siostry Alicii, aż do czasów współczesnych i losów Alvaro, syna Heleny. Wzruszające są losy Goya podróżującego jako emisariusz i przekazującego rozkazy, których nie można było podać nawet przez telefon. Robił to dla Franco, dawnego dowódcy z Al-Husajmy, a także towarzysza broni i człowieka, którego podziwiał najbardziej na świecie. Goya poruszał się na granicy legalności, ale zawsze był pewny wsparcia najmłodszego generała Europy. Młody kapitan nie był przerażony walką, przelewem krwi i heroiczną ofiarą, jeśli można było dzięki temu zapewnić ludziom godne życie w pokoju i trudzie, bez lęku, że anarchiści będą rzucać bomby, a komuniści i socjaliści palić kościoły, że będą dokonywane gwałty na zakonnicach i przyzwoitych kobietach. Goyo był człowiekiem odważnym, potwierdzały to jego czyny, a lęk odczuwał tylko w chwili spotkania z Blancą, bo obawiał się, że zostanie odrzucony. Nie polubiłam natomiast Heleny i jej stylu bycia, zachłanności na wszystko co oferuje życie. Szorstkiego traktowania ludzi, którzy ją kochali, obraźliwego tonu wypowiadania się, gdy dopadał ją strach, a nie chciała się do tego przyznać. Agresją i arogancją usiłowała ukryć słabości. Po rozwodzie z mężem prawie w ogóle nie widywała się z synem. Alvaro bardzo za nią tęsknił w dzieciństwie i pragnął mieć matkę na co dzień obok siebie. Kiedy ojciec ożenił się po raz drugi, Alvaro miał już piętnaście lat i choć lubił macochę, to był już w takim wieku, w którym nie bardzo można się przyzwyczaić do nowej matki. Musiał zadowolić się tą nieobecną, widywaną tylko od wielkiego dzwonu i rzadko odwiedzaną. W dorosłym życiu cieszy się ze spotkań z nią, ale nie odbiera jej już tak, jakby była jego matką. Pod wpływem partnera Carlosa, Helena na jakiś czas przyjmuje sposób życia dojrzałej kobiety z wyższych warstw średnich, a jedyne szaleństwa, na jakie się decyduje, to te popełniane w pracowni i związane z wykorzystywaniem oraz łączeniem nowych materiałów. Po spotkaniu z umierającym szwagrem Helena zanurza się we wspomnienia, do których nie chciała wracać. Jean Paul Laroche próbuje wszystko wyjaśnić, zrozumieć logikę czynów, sens życia i podjętych decyzji. Chce zamknąć pewne sprawy u kresu życia, a może mu w tym pomóc Helena.

,,Kolor milczenia" to bardzo dobra saga rodzinna pełna stopniowo odkrywanych tajemnic, bolesnych wydarzeń, intryg i namiętności. Powieść o podróży w głąb siebie, rozliczaniu z przeszłością i odkrywaniu najgłębszych pragnień. Przyjemna i wciągająca przygoda czytelnicza-serdecznie polecam:)

"Wszyscy odczuwamy absurdalną potrzebę, zwłaszcza kiedy zbliża się kres, potwierdzenia sensowności własnego życia, zrozumienia logiki czynów, zamknięcia pewnych spraw."

Przyjemna i zajmująca przygoda czytelnicza, z uwagą i entuzjazmem poruszamy się po stronach książki, potrafi przywabić czytelnika klimatem, fabułą i materiałem do refleksji. Powieść otulona w marokańskie nuty, hiszpańską historię, a także malarską artystyczność. Zogniskowana na szczególnej intymności, ludzkim życiu wypełnionym gorzkimi i słodkimi smakami. Kulminacja tajemnic, w których nie brakuje kryminalnych akcentów, sekretów sięgających pół wieku wstecz. Intrygująco się je odkrywa, przedziera przez szlaki nieświadomej ignorancji, celowego zapomnienia, szczerej interpretacji i bolesnych rozliczeń z przeszłością bohaterów.

Elia Barceló wybornie przedstawia skrawki ze scenariuszy ludzkich żyć, nadaje im niezwykłe brzmienie, pozornie zwyczajną scenerię przedstawia w nieprzeciętnej skali nut i rytmów. Wkraczamy w aspekty przemijania życia, dramatu straty siostry, odrzucenia przez matkę, nieumiejętności wypracowania dystansu do nieodwracalnych zdarzeń, definicji najważniejszych wartości, bilansu zysków i strat, pojednania z dawną epoką, mrocznymi cieniami przeszłości. Wyjątkowo miękka i plastyczna narracja, wkraczająca w szerokie spektrum barw, odwołująca się do zmysłowych odczuć i dużej wrażliwości. Warto podkreślić płynne czasowe przejścia między zdarzeniami i osobami, urozmaicenia narracji, gdyż każda z jej form osadzona jest w unikalnym klimacie, choćby współczesnych dni napędzanych pospiechem, energią, nadzieją i ufnością, albo opisy fotografii, na których zatrzymano migawki tego, co było, ludzi i miejsc zanurzonych w bursztynowym czasowym wymiarze, czy też przywołań osób, które dawno opuściły ten świat, a funkcjonują jeszcze we wspomnieniach pozostałych przy życiu. A przecież, w miarę upływu lat obrazy w pamięci przekształcają się, zafalowaniu ulega ich forma, zmienia się perspektywa, jedne dźwięki dochodzą, inne znikają, część kolorów traci barwę, inne zyskują głębię.

Imponuje mnogość poruszonych aspektów dotyczących życia, jego odmienności, a zarazem wspólności. Każdy na swój sposób stara się wyrazić tożsamość i osobowość, wypełnić dane mu przez los dni, zbudować satysfakcjonujące relacje z ludźmi, ale również wpisuje się w zbiór znanych wzorców, których dopiero indywidualnie dobrana mieszanka zapewnia oryginalność i niepowtarzalność. Czym jest starość, czy ma tylko cierpkie brzmienia, jak powinno się ją konsumować, aby móc wykorzystać każdą pozostałą chwilę, a może wręcz odwrotnie, na szczęście nigdy nie było i nie ma na to gotowej recepty? Jak młode pokolenie postrzega swoich przodków, czy są w stanie czymś im zaimponować, udzielić przydatnych wskazówek, nakłonić do pójścia własną drogą samorealizacji, a może przeciwnie, młodzi sami skazują się na powielanie wzorców, popełnianie podobnych błędów? Czym tak naprawdę są rodzinne relacje, co je kształtuje, z czego wynikają, w jaki sposób wyraża się pewien przymus ich pielęgnowania, a może jednak to nie wspólne dziedziczenie krwi powinno scalać więzi ludzkie, a istnienie pomostów zrozumienia? Jak nietrafione mogą być interpretacje czynów i postaw innych, nawet tych, na których nam najbardziej zależy, czy wynika to z tego, że tak naprawdę mało ich znamy, a może to efekt tego, że doskonale potrafią maskować się z prawdziwymi odczuciami i myślami?

Zastanawiamy się zatem, czy warto grzebać w przeszłości rodziców i dziadków, kto daje do tego prawo, z czym może się to wiązać, czy naprawdę chcemy poznać tę wiedzę? Helena Guerrrero, lat sześćdziesiąt osiem, główna bohaterka powieści, charyzmatyczna i niezależna osoba, uznana malarka, staje właśnie przed takimi dylematami. Z pomocą partnera, przyjaciół i członków rodziny dociera do najciemniejszych miejsc i sekretów swojego rodu, a tam czeka wiele zaskakujących i szokujących informacji. Ale wywoływanie na powierzchnię ukrytych głęboko spraw nie jest łatwe i przyjemne, choć z pewnością fascynujące i pochłaniające. Ostatnie strony powieści przekonują, zakończenie wydaje się pasować do przesłań książki, jest też wiarygodne w ujęciu realizmu życia. Dobrze, że autorka się na nie zdecydowała, bo czyż tajemnice zawsze muszą dać się oswoić, ujarzmić i ujawnić, nawet tym, którzy są nimi najbardziej zainteresowani i mają do nich największe prawo? A może nie powinno się zakłócać im ciszy i pozostawić w spokoju, ale czy wtedy czegoś nie stracimy?