Balkon w ciąży

Schulz uczył mnie do samej wojny. I mimo że mnie nie absorbował, nie poprawiał moich rysunków i prawie ze mną nie rozmawiał, pamiętam go dobrze: zawsze trochę pochylony, lekko szpakowaty, z rysującą się łysiną...
Antoni Deręgowski najpierw chodził do „czerwonej szkoły”, potem do „Jagiełły”, a tam, wiadomo – był to rok 1937 – uczył Schulz. Potem ktoś w szkole powiedział, że Schulz pisze książki, że napisał książkę pod tytułem „Sklepy cynamonowe”. Rozmawiali o tym w gronie kolegów, sądząc, że to coś o sklepach, w których sprzedaje się cynamon...
– Więc, kiedy w końcu dowiedzieliśmy się, że napisał tę książkę, że to jest, jak mówiono, literat, chociaż nawet nie bardzo wiedzieliśmy, kto taki ten literat, to już sam fakt, że ten człowiek, nasz profesor, napisał książkę, to było coś i postanowiliśmy, że musimy ją zdobyć. Nie pamiętam, czy ją kupiliśmy, czy pożyczyliśmy z biblioteki. Wziąłem do ręki, próbowałem czytać, przeczytałem parę linijek i nic z tego nie zrozumiałem! Oczywiście, Mściwujewskiego czytaliśmy, Schulza nie dawało się czytać... Za trudne! [Podobnie mówi Zdzisław Śledziona: – Mściwujewskiego8 czytaliśmy, Schulza – nie. Ja nawet nie wiedziałem, że coś pisze. Nikt z nas nie wiedział. W każdym razie do mnie to nie doszło... – uwaga moja – W.B.]

Towarzystwo tylnych ławek

– Mieliśmy w gimnazjum dobrze wyposażoną salę robót ręcznych – opowiada Czesław Biliński, rocznik 1922:
– ...to znaczy na tyle dużą, tyle stołów stolarskich, że tych czterdziestu sześciu „szympansów” bez trudu mogło się przy nich zmieścić. Oprócz tego było tam jeszcze kilka stołów ślusarskich. Schulz uczył mnie i robót ręcznych, i rysunku. Do rysunków stoły stolarskie przykrywało się płytą. Schulz na podwyższeniu stawiał stołek, na nim ustawiał jakąś figurkę z gipsu itd.
Schulz – jak ja go wtedy widziałem – niewysoki, niezwykle schludny, elegancki, porządnie się ubierał. Zawsze miał ładne ubrania: dobrze dobrane koszule, garnitury niebieskawe, popielate.
W brązowych go nie pamiętam...
Cichy, spokojny, właściwie sprawiał wrażenie, że przeprasza, że żyje. Po korytarzach się przemykał.
...No i rysowaliśmy.
I proszę sobie wyobrazić, że taki trzynastoletni „szympans” bierze się do rysowania, a nie ma na to najmniejszej ochoty. Skrobaliśmy tymi ołówkami niemiłosiernie, Schulz chodził po klasie i jak zobaczył, że któryś z „dżentelmenów” bohomazy smaruje – a mnie to się zdarzało – wpadał nagle we wściekłość:
– Ty, durniu – krzyczał – idioto, marsz!... – przysiadał i rysował, po czym wstawał, gładził po głowie:
– Widzisz, dziecko, tak trzeba...
Gdybym był mądrzejszy, tobym schował te rysunki, ale kto się wtedy Schulzem przejmował!