Tylko o historii (twarda)

Opis produktu:

Zbiór czternastu esejów publikowanych w czasopismach, głównie w Twórczości, w latach 1956-1961. Na kanwie omawianych dzieł historycznych, literackich bądź pamiętników, obejmujących czasy zamierzchłe aż po drugą wojnę światową, autor snuje erudycyjne rozważania o przeszłości, często przeplatane refleksjami nad współczesnością, a także osobistymi wspomnieniami.

NOTA WYDAWNICZA

Niniejszy zbiór esejów oparto na wydaniu pierwszym, przygotowanym przez Iskry w roku 1962 (następne wydanie: Czytelnik 1992).
W Tylko o historii znalazły się teksty z lat 1956 i 1958-1961, publikowane głównie w miesięczniku Twórczość, a także w Przeglądzie Kulturalnym (Księgi o sztuce wojennej, styczeń 1956), Nowej Kulturze (Zapiski z domu wariatów, czerwiec 1958) oraz w kwartalniku Kultura i Społeczeństwo (Pochwała historii, styczeń-marzec 1961).
Przy opracowywaniu tekstu uwspółcześniono pisownię (np. Echnaton, zamiast Akhnaton; Tutanchamon, zamiast Tutankhamon), w paru wypadkach poprawiono bez zaznaczenia imiona (np. Antoni - nie Adam - Schneeberger; Władysław - nie Walery - Łoziński) i nazwiska oraz skorygowano drobne nieścisłości w przytaczanych w książce tytułach bądź cytatach. Niektóre nieścisłości sprostowano w indeksie. Dodano nieliczne przypisy, oznaczając je cyferkami - przypisy autora bądź wydawnictwa z 1962 roku oznaczone zostały gwiazdkami.
W zasobach Archiwum Akt Nowych (zespół GUKPPiW, sygn. 705) zachowała się jednostronicowa recenzja Lucyny Kańskiej z 12 października 1961 roku, która - zalecając ingerencje cenzuralne na dwunastu stronach - pisze m.in.: `Autor koncentruje uwagę na pozycjach wydawniczych z zakresu historii. Polemizuje z autorami makiety PAN, krytykuje Bobrzyńskiego, Serejskiego i innych... klimat tych rozpraw, jak i inne sądy autora wygłoszone przy okazji nie budzą zasadniczych zastrzeżeń. Z drobnych spraw sygnalizuję nadmiernie pochwalną ocenę endeka - Strońskiego, sympatyczne akcenty pod adresem emigracyjnego pisarza związanego z Kulturą - Bobkowskiego. Jeśli te momenty mogły być publikowane w Twórczości, o tyle niecelowym jest zamieszczenie [ich] w wydawnictwie dla Iskie`. Te momenty nie zostały jednak przez cenzora przytoczone. W uwagach naczelnika urzędu, skreślonych czerwonym ołówkiem 20 października, czytamy, że liczba ingerencji stopniała do czterech stronic: `Wnioski tow. Kańskiej omówiłem z tow. Łazebnikiem... Ingerencje przekazałem tow. Goldberg. Zezwalam na druk`.
Tak więc ostatecznie z eseju Wśród starożytności (s. 16 obecnego wydania, koniec akapitu Tyle się czytuje utyskiwań) usunięto fragment: Niedawno temu ukazał się w Paryżu dwutomowy esejo-pamiętnik czy esejo-reportaż Andrzeja Bobkowskiego Szkice piórkiem. Znakomita książka, nie wiem, czemu lekceważąco potraktowana przez prasę krajową. Francja pod okupacją, oglądana oczyma polskiego emigranta i przedstawiona z takim talentem i tak wnikliwie, że to dzieło sztuki musi się stać klasyczną pozycją w literaturze pięknej, poświęconej latom wojny.
Z eseju Niegdyś wskutek ingerencji cenzury zniknął zaś następujący ustęp (s. 227 obecnego wydania, w miejscu drugiego akapitu): Jego droga życiowa to studenckie czytelnie i organizacje we Lwowie, polski ruch polityczny przed i podczas pierwszej wojny światowej, dwudziestolecie, sejm, prasa. Stanisław Stroński był tym, który - dopóki mógł - dwa razy dziennie, rano i wieczorem, bezcześcił w druku Józefa Piłsudskiego. Druga wojna, Paryż, Angers, Londyn, ministerstwa, bliska współpraca z Sikorskim, gorycz emigracji. Profesor Stroński był człowiekiem ogromnej wiedzy, kultury i prawości osobistej, badaczem średniowiecznej poezji francuskiej, pisarzem znakomitym. Jego roli podczas zabójstwa Narutowicza, a w szczególności artykułu Ciszej tam nad tą trumną, zapomnieć nie mogę, ale nie o to chodzi. Stanisław Stroński zmarł, nie zostawiwszy pamiętnika. Polacy umieją marnować skarby.

SPIS RZECZY

Wśród starożytności
Długie szczęśliwe życie Marka Tulliusza
Ziemia jest wszystkim wspólna
Wizje Prapolski
O Historii Polski
Księgi o sztuce wojennej
Koniec srebrnego wieku
Krew pobratymcza
Obrona grzesznicy
Wspomnienia ekscelencji
Niegdyś
Zapiski z domu wariatów
Fiat voluntas
Pochwała historii

Nota wydawnicza
Indeks osób
Indeks nazw geograficznych i etnicznych