Cmentarz w Pradze (miękka)

www.lowiskoksiazek.blogspot.com

• 17-12-2011
• 22:08

Umberto Eco nigdy nie był pisarzem dla wszystkich – jego pisarstwo przeznaczone jest dla wybrednego czytelnika, który lubi być zaskakiwany nie tyle zwrotem akcji, co erudycją, oraz wodzony za nos przy pomocy literackich sztuczek, a także usatysfakcjonowany przedzieraniem się, niekiedy z trudem, przez gąszcz kolejnych stron. Tak jest też w przypadku „Cmentarza w Pradze”.
Simonini, główna postać tej powieści, to przedziwny i antypatyczny bohater. Z pasji i żarliwości swego ojca i dziadka przejął tylko nieufność i niechęć, głównie do jezuitów, masonów i Żydów. Sam wydaje się człowiekiem bez tożsamości, bez poglądów. Jest letni, jak kameleon przyjmuje na zlecenie kolejne twarze i osobowości. Podstępny, napuszczający ludzi przeciw sobie i wykorzystujący ich do własnych celów. Potrafi fałszować nie tylko dokumenty, ale i rzeczywistość, wbiegać na przebieg wydarzeń i historię.
Eco zdaje się kierować naszą uwagę na politykę – to, jak często pod gładkimi słówkami polityków kryją się inne treści, jak często rządzą nie ci, którzy są na świecznikach, tylko grupa skryta w ich cieniu, dążąca do kontroli nad wszelkimi wydarzeniami, zwłaszcza tymi ocierającymi się o anarchię i rewolucję oraz do sterowania nimi. I to przy pomocy takich ludzi jak Simonini – jakby przezroczystych, dla których większych emocji nie budzi nawet wybór narodowości.
„Cmentarz w Pradze” ma momenty, które najchętniej byśmy opuścili. Bez nich jednak nie mielibyśmy przekonania, że czytanie literatury bywa błądzeniem w labiryncie i przygodą, a nawet spiskiem, który autor zawiązał przeciwko czytelnikowi. Ta powieść przyciąga, odpycha, każe do siebie wracać. Bywa nawet obrzydliwa. A jednak udowadnia, że słowo pisane, fikcja i pewne literackie schematy mają niewiarygodną moc przyciągania i nie zawsze służą szlachetnym celom.

Erni2015

• 16-04-2015
• 20:37

"Cmentarz w Pradze" przeczytałem dwa razy. Po pierwsze dlatego, że książka ta jest po prostu dobra, a po drugie - bo nie za dużo z niej zrozumiałem za pierwszym razem. Jest to bowiem powieść trudna, napisana pięknym, wyszukanym językiem, w czasem trudno wytłumaczalny sposób przeskakująca z jednego wątku w drugi. Nie sposób w paru zdaniach określić, o czym ta powieść jest i jakie niesie przesłanie.
Bohaterem "Cmentarza w Pradze" jest Simone Simonini - fałszerz preparujący na zlecenie różne dokumenty, mistrz w swoim fachu, postać na pierwszy rzut oka nawet sympatyczna. W głębi duszy Simonini jest wielkim egoistą, brzydzącym się kobietami i pałającym nienawiścią do każdego narodu, zwłaszcza żydowskiego. Jego kosmopolityczna postawa pozwala mu przyjmować zlecenia od każdego, kto jest w stanie zapłacić żądaną kwotę.
Trudno powiedzieć, jak fałszerska działalność Simoniniego wpłynęła na jego tożsamość i jak preparowanie na zlecenie dziejów świata odbiło się na jego psychice. W tym kontekście zapytać należy o kogoś, kto w powieści pojawia się jako Dalla Piccola. Kim jest ten równie tajemniczy jak sam Simonini ksiądz? Czy jest on wytworem wyobraźni Simoniniego, czy jego faktycznie istniejącym alter ego? A może Simone Simonini i ksiądz Dalla Piccola to jedna i ta sama osoba? Eco do ostatniej strony powieści nie odpowiada czytelnikowi na te pytania, dodając do tej i tak mocno zagadkowej fabuły jeszcze jeden mocno niejasny wątek.
"Cmentarz w Pradze" polecam każdemu, kto w powieści ceni nie klarowność fabuły i prowadzenie narracji w stylu "po nitce do kłębka", lecz przede wszystkim pisarski kunszt i zabawę autora z czytelnikiem - raz w berka, a innym razem w chowanego.