"Lekcja udzielona nam przez Schonfielda musi być potarzana każdemu pokoleniu tak długo, aż paradygmat ustąpi pod naporem niezbitych dowodów, które kiedyś muszą się znaleźć, a wtedy popatrzymy na nasze dzieje z zupełnie innej perspektywy".
('Archiwum Jezusa', str. 62)
Chyba właśnie w tych słowach można streścić całą ideę twórczości jaką prezentuje Autor powyżej książki, Michael Baignet. Coś co uważa za jedynie słuszną (aczkolwiek jak dotąd nie znajdującą dowodów) prawdę-teorię, musi zostać któregoś dnia potwierdzone znaleziskami, dowodami rzeczowymi. A co jeśli tak się nie stanie...? Gorący bojownik zwalczający dogmaty, skostniałe struktury i nachronicznego jego zdaniem struktury sam z własnych poglądów czyni niepodważalne dogmaty, a swoich oponentów zwalcza z nie mniejszym zapałem niż średniowieczni inkwizytorzy. Rozczarowanie, oto jak można określić jednym słowem dzieło współautora słynnego bestselleru 'Święty Graal, święta Krew'. Autor ubolewa nad faktem, iż inny (swego czasu), wcześniejszy hit księgarski Hugh Schonfielda ('Spisek paschalny', z r.1965), dziś jest już dziełem prawie całkowicie zapomnianym i wręcz pomijanym w najnowszych pracach. Co ciekawe podobny los spotkał de facto inny nagłaśniany z niebywałym rozmachem tekst, jakim jest odnaleziona na nowo - 'Ewangelia Judasza'. W książce można dostrzec wyraźnie nostalgię Autora za wcześniej napisanym 'Świętym Graalem...'. I widać to wyraźnie przez pierwsze osiem rozdziałów 'Archiwum...'. Dopiero rozdział IX (Tajemnice Egiptu), zmienia oblicze dzieła. Zdecydowanie za najlepszy mozna uznać następny X rozdział (Inicjacja), w którym Baigent interesująco przedstawia zagadkową budowlę położną nad Zat. Neapolitańską, nieopodal portu Baje. Okresla ją mianem "Wyroczni Zmarłych", (poświęconej Apollinowi). Według oceny Autora podziemne tunele Wyroczni mieli wykuć Grecy już w VII w. p.n.e. Jednak później zostały one zasypane gruzem i zamurowane przez Rzymian (ok. 37-36 r. p.n.e.). Ich przeznaczenie po dziś dzień nie znajduje zadawalającego wyjaśnienia, propozycja Baigenta jest wszakże jedną z możliwych do przyjęcia. Tunele (dziś częściowo zalane też wodą) zasypane przeszło 2000 lat temu, a ponownie zamknięte po przeszukaniu w r. 1958, stały się ponownie dostępne po ponad 40 latach zakazu wstępu. Autor, tu i w innych fragmentach książki przekonuje iż potrafi pisać interesująco, jednak kolejne rozdziały od XII do XIV bardziej nadają się jako intrygująca fabuła dla filmu sensacyjnego, niż do książki pod omawianym tytułem. Michael Baigent, niejednokrotnie zarzuca swoim oponentom złą wolę (w sferze dążenia do poznania prawdy), sam jednak nie zawsze jest rzetelny w tym co pisze, a podawane przez niego fakty wymagają konfrontacji z innymi źródłami, gdyż jak się okazuje zdarza mu się delikatnie mówiąc mijać z z aktualnym stanem wiedzy i prezentującymi ją niepodważalnymi dowodami. Tymczasem Autor stawia czasami tezy, które w jego odczuciu są poza jakąkolwiek dyskusją (jako nie do obalenia), a tymczasem, szukając gdzie indziej potwierdzenia dla jego teorii - napotykamy przykrą niespodziankę. Okazuje się, że "coś było", ale niezupełnie tak przedstawia to Autor 'Archiwum...'. Czy warto więc przeczytać kolejne dzieło Michaela Baigenta..? Pomimo wszelkich zastrzeżeń - pewnością tak. Dlaczego..? Zawsze warto wiedzieć więcej niż to co pokrywa się wyłącznie z naszym własnym postrzeganiem rzeczywistości ...
