Koncerty: Kraków 81 CD

Opis produktu:

Na początku lat 80. Marek Grechuta był uznanym artystą o dorobku fonograficznym, na który składały się dwa albumy z grupą Anawa, musical Szalona Lokomotywa i kilka płyt solowych. W nadchodzących latach miał wydać dzieła tak oryginalne, jak Śpiewające Obrazy (1981), W Malinowym Chruśniaku (1984) i Wiosna - Ach, To Ty (1987). Jego zespół Anawa objawiał się w kolejnych reinkarnacjach, jednak na miejscu pierwszego skrzypka koncertował już od lat Michał Półtorak.

Nowością w artystycznym życiu Marka Grechuty okazała się rezydencja w krakowskim hotelu `Pod Różą`, gdzie właśnie w 1981 roku - po trwającym dziesięć lat remoncie historycznego budynku - powstała piwnica artystyczna. Tradycję polskich piwnic o artystycznym profilu kultywowały w tamtych latach choćby pobliska `Piwnica pod Baranami` czy stołeczna `Piwnica Kurylewiczów`. Dla krakowskiego artysty było to pierwsze miejsce, w którym mógł spotykać się ze słuchaczami regularnie. Miało to odczuwalny wpływ na atmosferę owych spotkań - bliską, skupioną, intymną.

A to znajdywało wyraz w doborze repertuaru przez artystę. Zachowany w archiwum rodzinnym zapis recitalu Marka Grechuty w hotelu `Pod Różą` w 1981 roku ocalił od zapomnienia mało znany epizod `Grechuty piwnicznego`, a było to ciekawe oblicze twórcy, który w konfrontacji z publicznością dokonywał syntezy dorobku. A nawet najbardziej oddani wielbiciele artysty mogli się wtedy spodziewać niespodzianek.

Twórczość Marka Grechuty - pomimo tego, że odmierzana kolejnymi wspaniałymi albumami - nigdy nie znajdowała na płytach pełnej reprezentacji. Płodny twórca, poza regularnie nagrywanymi longplayami, dokonywał wielu rejestracji radiowych, pisał dla teatru i filmu, wydawał ulotne single. Tworzył cykle tematyczne
- ostatnio Pieśni Do Słów Tadeusza Nowaka, aktualnie Śpiewające Obrazy, już wkrótce W Malinowym Chruśniaku (do erotyków Bolesława Leśmiana). Co się zatem działo z utworami powstającymi poza tymi cyklami? Ulegały rozproszeniu...

Na występie `Pod Różą` znajdujemy złote przeboje wybrane z całej dotychczasowej twórczości Marka Grechuty, ale też roi się w tym recitalu od rozproszonych perełek. Artysta otwiera koncert długą sekwencją, w której wykonuje utwory przy własnym akompaniamencie na fortepianie. I od pierwszych taktów hipnotyzuje słuchaczy. A także zaskakuje. Występ rozpoczyna autorska pieśń Marka Grechuty - dotychczas nieznana, oto fonograficzna premiera utworu - zatytułowana Sława i chwała (z podtytułem Mowa codzienna). Piękna to inwokacja śpiewającego poety.

W następującej sekwencji krótkich, splatających się ze sobą utworów, pojawiają się zarówno piosenki znane (Ocalić od zapomnienia, Świat w obłokach), jak i zupełnie nieoczekiwane, m.in. Deszcz na jeziorach(utwór wykonany na XV KFPP w Opolu 1977 nie doczekał się nigdy rejestracji studyjnej) czy frywolny Gaj, znany z singla nagranego przez artystę w duecie z Marylą Rodowicz. Osobną kategorię stanowią piosenki ze spektakli teatralnych TVP Kraków (m.in. `Niebezpieczne związki`). Te kompozycje Marka Grechuty pozostawały nieznane szerokiej publiczności aż do pierwszych lat XXI wieku. Są to teksty Moliera, Goethego, Przerwy-Tetmajera. Ciekawostką jest wczesna, bo poprzedzająca aż o trzy lata wydanie longplaya, prezentacja głównego tematu muzycznego cyklu W malinowym chruśniaku.

Niekwestionowanym objawieniem i tego recitalu i tej edycji płytowej jest utwór, którego fonograficzną premierę właśnie prezentujemy: Zasłuchany w słowa melodię - znakomity wiersz Antoniego Słonimskiego (Grechuta rozszerzył tu tekst `Krzyża Południowego`), stał się znakomitą piosenka. Dlaczego kompozytor odłożył tę porywającą pieśń do niepamięci? Tego się już nie dowiemy. Najważniejsze, że nagranie z hotelu `Pod Różą` ocaliło ją od zapomnienia. Zasługuje na to.

Osobne miejsce w koncercie zajmują `Śpiewające obrazy` - cykl `multimedialny`, bo wykonywany do prezentowanych reprodukcji malarskich(przy Wyspiańskim warto zwrócić uwagę, że `Pejzaż podwawelski` to roboczy tytuł nadany przez Grechutę). To właśnie w trakcie tego cyklu do solisty dołącza Anawa. Nieoczekiwane wykonanie pieśni Stanisława Moniuszki Znasz-li ten kraj przypomina, że Grechuta przygotował `poważny` recital na XIX Festiwal Moniuszkowski w Kudowie Zdroju w 1980 roku.

W wyjątkowo urozmaiconym repertuarze tego koncertu znajdziemy dwa jeszcze niezależne mini-recitale. Na pierwszy z nich składają się piosenki z cyklu dla dzieci (m.in. Muszę dziś wykonać plan) oraz inteligentne, filozoficzne dykteryjki Grechuty (jak ciesząca się w tamtych latach kultowym statusem i nigdy nie wydana na płycie Historia pewnej podróży). Drugi zaś, to fragmenty musicalu `Szalona lokomotywa` z obowiązkowym przebojem Hop - szklankę piwa i z nieposkromionym Motorkiem.

Na pożegnanie rozlegają się dobrze znane, hipnotyczne akordy gitary - to Wędrówka do wiersza Wincentego Fabera. `Brzegi rozejdą się w dół rzeki zerwane mosty braknie łódki, więc nie dojdziecie na brzeg morza co będzie brzegiem twej wędrówki`. I po raz kolejny rośnie w nas przekonanie, że artystyczna wędrówka Grechuty nie zna granic.