Złowroga charyzma Adolfa Hitlera

święcona Hitlerowi, głęboko wierzę w jej odniesienia do dnia dzisiejszego. Potrzeba bycia kierowanym w kryzysie przez silną osobowość, pragnienie, aby nasze istnienie miało jakiś cel, quasi-ubóstwienie ,,bohaterów" i ,,celebrytów" oraz tęsknota za odkupieniem i zbawieniem zupełnie nie zmieniły się na świecie od czasu śmierci Hitlera w kwietniu 1945 roku. Istoty ludzkie są zwierzętami społecznymi. Chcemy należeć. Bez tego życie byłoby bardzo ponurym doświadczeniem. I jedynie przez zrozumienie, w jaki sposób ludzie żądni władzy próbują na nas wpływać i jak często my sami aktywnie uczestniczymy w manipulowaniu nami, możemy ostatecznie pojąć niebezpieczeństwa, przed którymi stajemy, porzucając racjonalność i sceptycyzm oraz pokładając pełną ufność w obdarzonym charyzmą przywódcy. 3 Hitler wyznał to Leni Riefenstahl, cytat z: Leni Riefenstahl, A Memoir, Picador, 1992, s. 178. 4 Konrad Heiden,The Fuehrer, Robinson Publishing, 1999, pierwsze wydanie 1944, s. 35. Heiden następująco opisuje sprzeczności natury Hitlera: ,,Jako człowiek, żałosny; jako umysł polityczny, jedno z najwspanialszych i najbardziej przerażających zjawisk w historii świata". 5 Słowa Hitlera z 18 stycznia 1942, Hitlers Table Talk, s. 221. 6 Zob. Max Weber, Essays in Sociology, Routledge, 1998, s. 245. 7 Weber, Essays, przede wszystkim s. 245-264. 8 Laurence Rees, Their Darkest Hour, Ebury Press, 2007, s. 8, 9. CZĘŚĆ PIERWSZA Droga do władzy ROZDZIAŁ PIERWSZY Odkrywanie misji W 1913 roku, gdy Adolf Hitler miał 24 lata, nic nie wskazywało na to, że w przyszłości zostanie charyzmatycznym przywódcą Niemiec. Ani jego zawód: ledwie wiązał koniec z końcem, malując obrazki sprzedawane turystom odwiedzającym Monachium. Ani jego mieszkanie: wynajmował pokoik od krawca Josefa Poppa, na trzecim piętrze kamienicy przy Schleissheimer Strasse 34, położonej na północ od monachijskiego dworca głównego. Ani niepozorna odzież: nosił się konserwatywnie, wkładając konwencjonalny codzienny ubiór burżuazji - czarny płaszcz i spodnie. Ani jego wyraźnie nieatrakcyjny wygląd zewnętrzny - zapadnięte policzki, odbarwione zęby, nieporządny wąs i czarny kosmyk oklapnięty na czole. Ani życie emocjonalne: nie potrafił podtrzymać jakiejkolwiek przyjaźni i nigdy nie spotykał się z żadną kobietą. Wyróżniał go przede wszystkim bezmiar nienawiści. ,,Był skłócony ze światem - pisał August Kubizek, współlokator Hitlera sprzed kilku lat w Austrii. - Gdziekolwiek spojrzał, dostrzegał niesprawiedliwość, nienawiść i wrogość. Nic nie było wolne od jego krytycyzmu, nic nie znajdowało uznania w jego Dławiąc się ogromem przepełniającej go nienawiści, wyładowywał swą furię na wszystkim, a przede wszystkim pomstował na ludzkość, która go generalnie nie rozumiała, nie doceniała i przez którą był prześladowany"9. W jaki sposób ten człowiek, tak nijaki w wieku 24 lat, mógł się stać jedną z najpotężniejszych i przeklętych postaci historii - przywódcą słynnym ze swej ,,charyzmy"? Oczywiście znaczną rolę w tej przemianie miały odegrać okoliczności. Ale jednym z wielu istotnych aspektów tej historii jest pytanie, w jaki sposób pewne kluczowe cechy charakteru Hitlera, które wykształciły się, gdy jako ekscentryczny malarz odludek w 1913 roku wędrował ulicami Monachium, i wówczas przeszkodziły mu w osiągnięciu zawodowego i osobistego sukcesu, mogły nie tylko na zawsze w nim pozostać, wtapiając się w jego osobowość, lecz także być przez niego postrzegane jako źródło siły, a nie słabości. Na przykład jego przeogromna nietolerancja, uniemożliwiająca podejmowanie debaty na jakikolwiek temat. Natychmiast tracił panowanie nad sobą, gdy tylko przedstawiony przez niego punkt widzenia był konsekwentnie kwestionowany i krytykowany. Lecz to, co w 1913 roku odbierano jako głoszone przez ignoranta slogany, potem uznawano za prawdę objawioną. Do tego dochodziło jego wielkie przekonanie o własnych zdolnościach. Kilka lat wcześniej w Wiedniu oznajmił swemu zaskoczonemu współlokatorowi, że zdecydował się stworzyć operę, a fakt, że nie potrafił ani właściwie zapisać, ani zinterpretować muzyki, nie wydawał mu się istotną przeszkodą. W następnych latach owa nadmierna pewność siebie była uznawana za przejaw geniuszu. Przed przybyciem do Monachium Hitler doświadczył wielu lat rozczarowań. Urodził się 20 kwietnia 1889 roku w Braunau am Inn w Austrii, na granicy z Niemcami. Miał złe relacje z podstarzałym ojcem, urzędnikiem celnym, który nierzadko go bił. Ojciec zmarł w styczniu 1903 roku w wieku 65 lat, a cztery lata później, w grudniu 1907 roku, nowotwór zabrał zaledwie 47-letnią matkę. Zostawszy 18-letnim sierotą, Hitler dryfował między Linzem a stołecznym Wiedniem, nie mając przez kilka miesięcy 1909 roku jakichkolwiek środków do życia, zanim niew