Ebook Społeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji młodzieży epub

nformacji na temat przemocy doznawanej przez dzieci w domu rodzinnym. Problem agresji był wielokrotnie omawiany i definiowany przez różnych badaczy. Definicje agresji bywają skrajnie odmienne, a nawet sprzeczne. Przez agresję można rozumieć takie bezpośrednie lub pośrednie zachowanie dziecka, które wykracza poza normy społeczne, u którego podłoża leżą negatywne nastawienia bądź emocje sprawcy. Z agresją u dzieci mamy zatem do czynienia wtedy, gdy wyrażając swój gniew, bunt, wrogość, chęć zniszczenia czy frustrację wyrządzają krzywdę (stratę, ból) osobom lub przedmiotom, a zachow anie to nie mieści się w ramach zasad i norm społecznych2. W pierwotnym znaczeniu tego słowa, agresja nie miała nic wspólnego z przemocą. Agresja wywodzi się z łacińskiego ,,agredi", co znaczy zbliżać się do czegoś, zaczynać coś. Oznaczała więc początkowo pewien rosnący przejaw energii życiowej. Impulsy agresywne były potrzebne i konieczne do walki o przetrwanie. Konstruktywna agresja, widoczna w umiejętności pokonywania przeciwności jest wyraźnie ceniona w życiu codziennym i zawodowym. Agresja defensywna, stosowana w sytuacjach obrony koniecznej jest aprobowana jako sprawiedliwa. Agresja ekspresywna, widoczna podczas zawodów sportowych jest całkowicie pożądana. Jedynie agresja destruktywna, czyli wszystkie działania podejmowane z zamiarem zranienia kogoś lub zniszczenia czegoś nie jest absolutnie akceptowana3. Termin agresja jest mocno osadzony zarówno w języku potocznym, jak i naukowym słowniku psychologów społecznych i pedagogów. Agresja jest definiowana jako zachowanie negatywne lub antyspołeczne, mające niewiele wspólnego ze zdrowiem psychicznym i dobrym samopoczuciem4. Jeśli zachowanie danej osoby ma być zakwalifikować jako agresja musi być ono wykonane z intencją wywołania negatywnych konsekwencji u obiektu, co z kolei zakłada oczekiwanie, że działanie doprowadzi do pewnego szczególnego rezultatu. Wyklucza to zatem zachowania, które powodują niezamierzone szkody lub obrażenia, na przykład na skutek wypadku, zaniedbania lub niekompetencji. Chodzi także o chęć uniknięcia szkodliwego potraktowania przejawianą przez osobę będącą obiektem działania. Agresja jest zachowaniem ukierunkowanym na zewnątrz, jej celem jest spowodowanie komuś szkody fizycznej lub psychicznej. Agresja musi zatem być skierowana na inne osoby, którym agresor chce wyrządzić jakąś krzywdę w sposób celowy i zamierzony. Definiowanie pojęcia agresji nie jest łatwe, jak zauważa wielu autorów, głównie z tego powodu, że zarówno w życiu potocznym, jak i nauce, w tympsychologii, używa się terminów bliskoznacznych, takich jak: agresja, wrogość, przemoc i atak. Dla większości psychologów agresja jest to ,,każde zamierzone działanie - w formie otwartej czy symbolicznej - mające na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, straty, bólu fizycznego lub cierpienia moralnego"5. Agresja interpersonalna odnosi się do zachowań międzyludzkich i prowadzi do krzywdzenia osób, przeciwko którym jest kierowana. Agresja przejawiać się może w formie czynności fizycznych, werbalnych, symbolicznych, kierowanych złością, chęcią szkodzenia innym, dążeniem do sprawienia przykrości i cierpienia. Ekstremalna postać agresji przybiera postać okrucieństwa i polega na psychicznym lub fizycznym niszczeniu kogoś w sposób szczególnie gwałtowny i wymyślny6. Zwięzłą definicję omawianego terminu podali R. Baron i D. Richardson, którzy zaproponowali, by używać terminu ,,agresja" do opisania każdej formy zachowania, której celem jest wyrządzenie szkody lub spowodowanie obrażeń innej żywej istocie, motywowanej do uniknięcia takiego przedmiotu prezentuje wiele innych definicji tego pojęcia. Nie zmienia to faktu, że agresja jest powszechnie zrozumiałym terminem, nie wymagającym wyjaśniania, gdyż funkcjonuje w mowie potocznej. Terminem ,,agresja" - jak pisze Z. Bartkowicz8 - posługujemy się najczęściej w celu określenia zachowań, których wspólną cechą jest zadawanie bólu, krzywdy i cierpienia drugiemu człowiekowi. A. H. Buss wprowadził rozumienie agresji jako dostarczanie przez jednostkę innym szkodliwych bodźców, czyli traktowanie tego zachowania jako odpowiednika karania. Rozumienie to należy do najchętniej przyjmowanych przez badaczy agresji. W definicji tej uwzględnione jest jedno z najważniejszych kryteriów odróżniania agresji od zachowań należących do innych klas, czyli szkodliwość dla obiektu działania. Agresja musi być zatem celowa i wymierzona przeciwko innym. W literaturze psychologicznej odróżnia się agresję jako pewien obserwowalny fakt behawioralny oraz agresywność jako cechę osobowości9. Warto jednak zwrócić także uwagę na jakże częste zjawisko autoagresji, a więc działań skierowanych przeciwko samemu sobie przez agresora. J. M. Wolińska10 przywołuje w swojej prac