Ebook Rawicz 1919 mobi,epub

], tak samo jak nie było pewne, w jaki sposób państwo polskie ma mieć zapewniony dostęp do morza. W tej sytuacji realne stawały się marzenia o przyłączeniu Wielkopolski do przyszłego państwa polskiego w drodze ustaleń kongresu pokojowego, choć z drugiej strony trzeba było brać także pod uwagę ewentualną potrzebę zbrojnej walki o polskość Poznańskiego czy to niezależnie od postanowień konferencji pokojowej, czy to w boju o urzeczywistnienie jej ustaleń. Nie bez znaczenia była też odezwa polskich organizacji w Niemczech z 11 października 1918 roku, ogłoszona w prasie polskiej, w której głoszono, że jedyną rękojmią trwałego przymierza narodów jest zjednoczenie wszystkich części narodu żyjącego na ziemiach polskich w całość[15]. Podobnie duże wrażenie wywołało wcześniejsze, bo z 5 października 1918 roku, ogłoszenie w Reichstagu przez prezesa Koła Polskiego, posła W. Seydę, programu przewidującego oderwanie od Prus (szerzej - Niemiec) ziem zaboru pruskiego i przyłączenie ich do Polski[16]. Trzeba pamiętać, że tak daleko idące zamiary nie pojawiły się w kręgach przywódców polskich w Niemczech z dnia na dzień. Wiodącą polityczną siłą wśród polskiej ludności Poznańskiego była Narodowa Demokracja, głosząca hasło wszechpolskości, a to oznaczało działalność obejmującą wszystkie obszary zamieszkane przez ludność polską, a więc przede wszystkim zabory, w celu utworzenia państwa obejmującego wszystkie terytoria polskie. Z idei wszechpolskości wprost wynikało dążenie do zjednoczenia Wielkopolski z odradzającym się państwem polskim. Jasne postawienie polskich oczekiwań wobec Niemiec, a przede wszystkim wyrażony wprost zamiar oderwania, nie uszło uwagi Niemców. W latach 1918 i 1919 decydującymi siłami okazały się socjaldemokracja tzw. rządowa (SPD), w mniejszym stopniu socjaldemokracja ,,niezawisła" (USPD), które utworzyły nowy rząd, z drugiej zaś strony, mimo rozkładu spowodowanego rewolucją i klęską na Zachodzie, armia. Wpływ tzw. Grupy Spartakusa, a więc socjalistów internacjonalistycznych, a przede wszystkim niemieckich komunistów, związanych długo z USPD, był niewielki. Widać go było raczej podczas strajków, demonstracji i walk ulicznych. Nie przełożyło się to jednak na zdobycie wpływu na władzę. Stanowisko wspomnianych głównych sił politycznych Niemiec nie odpowiadało polskim oczekiwaniom. SPD, partia, która w przeszłości występowała przeciw prześladowaniom ludności polskiej, nie dopuszczała żadnych strat terytorialnych (wyznacznikiem była granica Niemiec z 1914 roku)[17]. USPD dopuszczała początkowo przekazanie Polsce części Wielkopolski bez: Wschowy, Leszna, Międzyrzecza i Bydgoszczy, jednak wkrótce jej stanowisko zaczęło zbliżać się do tego zajmowanego przez SPD[18]. Pozostałe siły polityczne nie godziły się w zasadzie na żadne koncesje na rzecz ludności polskiej, z wyjątkiem środowisk katolickich, które działały w kierunku wzmocnienia pozycji katolickiego, co w warunkach wielkopolskich często oznaczało - polskiego kleru. Przykładem takiej postawy jest odezwa niemieckich sił politycznych (z wyjątkiem obu partii socjaldemokratycznych) An die Deutschen in der Provinz Posen, w której wystąpiono przeciw postulatom polskim oderwania Wielkopolski od Prus[19]. Należy przy tym pamiętać, że sztywne stanowisko Niemiec miało swe oparcie w armii na Wschodzie, zwycięskiej w zakończonej traktatem w Brześciu wojnie z carską Rosją. Ludność polska zaboru pruskiego dostrzegała szansę, jaką niosło ze sobą osłabienie zaborcy[20]. W ciągu lata 1918 roku w Wielkopolsce powstała sieć komitetów obywatelskich z Centralnym Komitetem Obywatelskim w Poznaniu. Rozwój tych struktur nie był jednakowy w skali regionu. W Rawiczu komitet ostatecznie powstał w przeddzień rewolucji. Wybuch niemieckiej rewolucji listopadowej w 1918 roku doprowadził w Rawiczu, podobnie jak w pozostałych ośrodkach Niemiec, do wystąpienia w garnizonie oraz powstania rad robotniczych i żołnierskich. Radę Robotniczo-Żołnierską (RRŻ) utworzono tu 10 listopada 1918 roku, na co decydujący wpływ miała rewolta stacjonujących w mieście dwóch batalionów 50. Pułku Piechoty. Rewolta wyniosła do władzy sierżanta Maksa Niederlicha, z zawodu drukarza, z przekonań - socjalistę. Socjaldemokracja miała też przewagę w utworzonej radzie. Jej skład narodowościowy był sygnałem, że Rawicz nie będzie łatwy do opanowania przez ruch polski. Do Rady Żołnierskiej wszedł tylko jeden polski przedstawiciel, adwokat Stark, a do Rady Robotniczej tylko dwóch: Obarski i Mądry. Tym samym decydujący wpływ na sytuację w Rawiczu zabezpieczyli sobie Niemcy, a ustanawiani kontrolerzy urzędników z ramienia Rady Robotniczo-Żołnierskiej nie reprezentowali polskich interesów narodowych[21]. Inaczej wyglądała sytuacja w miasteczkach północnej części powiatu.