Pułapka nadopiekuńczości

znajomego, to bajki. Oczywiście wszelkie zło wyrządzane dziecku jest tragedią niedającą się wypowiedzieć, a prawdziwi złoczyńcy gdzieś się czają, chociaż niewielu popełnia przestępstwa na osobach zupełnie sobie nieznanych. Dlaczego więc opieramy nasze codzienne decyzje dotyczące przemieszczania się naszych dzieci na ryzyku wynoszącym jeden na milion, że dziecko zostanie zabite przez nieznajomego, skoro - jak donosił ,,Palm Beach Post" w 2006 roku - bardziej prawdopodobna jest śmierć dziecka w wypadku jeździeckim (1 na 297 000), w trakcie gry w futbol (1 na 78 260) lub na siedzeniu pasażera w samochodzie (1 na 17 625)8? Patrząc perspektywicznie, musimy przekazać dziecku podstawową wiedzę o poruszaniu się w mieście, na przykład jak ważne jest chodzenie ulicami z przyjaciółmi zamiast samemu i w jaki sposób odróżnić złego nieznajomego od przeważającej większości tych dobrych. Jeśli pozbawimy nasze dzieci możliwości nauczenia się, jak poruszać się w świecie wykraczającym poza nasze podwórko, to wcześniej czy później zostaną z tym zderzeni i zaznają strachu, oszołomienia, skołowania lub zagubienia na środku ulicy. Mnie także dopadały takie lęki. Mimo że znam wszystkie dane, dzięki czemu, teoretycznie, powinnam być mądrzejsza, i tak dałam się opętać mitowi o zagrożeniu ze strony obcych. Pamiętam, kiedy Sawyer po raz pierwszy wracał od kolegi przez naszą dzielnicę wyższej klasy średniej o niskiej skali przestępczości. Miał wtedy jakieś dziesięć lat, zapadał zmierzch, a sam spacer mógł trwać najwyżej dziesięć minut. Chociaż miałam całą tę wiedzę o przejaskrawionych lękach i zdawałam sobie sprawę z tego, jak ważne jest rozwijanie samodzielności u dzieci, serce i tak podchodziło mi do gardła. Te dziesięć minut do bezpiecznego powrotu mojego synka ciągnęło się w nieskończoność, a skupienie uwagi na czymś innym kosztowało mnie bardzo wiele wysiłku. Okropne rzeczy dzieją się na całym świecie. I zawsze się wydarzały, ale w dzisiejszych czasach statystycznie prawdopodobieństwo ich wystąpienia jest mniejsze niż w minionych dziesięcioleciach. Mimo to słyszymy o złych zdarzeniach zaledwie minuty po ich zajściu, gdziekolwiek na świecie miałyby miejsce. Uruchamia się w nas ewolucyjnie zakodowana reakcja ,,walcz lub uciekaj". Nigdy jednak nie uciekamy od czynnika stresogennego, tylko trwamy w stanie podwyższonej gotowości. Biolog ewolucyjny Robert Sapolsky specjalizuje się w badaniach na temat stresu. W swojej książce Dlaczego zebry nie mają wrzodów. Psychofizjologia stresu9, której ukazało się już trzecie wydanie, wyjaśnia, jak lęk przed tym, że coś złego może się wydarzyć, wyrządza nam krzywdę. Kiedy uruchamiamy reakcję stresową z powodu strachu przed czymś, co okazuje się realnym zagrożeniem, gratulujemy sobie umiejętności poznawczych pozwalających je przewidzieć i zmobilizować konieczne siły obronne. Te przewidywane działania obronne mogą nas chronić, ponieważ wiele elementów reakcji stresowej ma na celu przygotowanie nas do stawienia czoła stresorom. Jednak kiedy całe to fizjologiczne zamieszanie związane z reakcją stresową pojawia się bez powodu lub w odpowiedzi na coś, na co zupełnie nie mamy wpływu, mówimy o ,,lęku", ,,nerwicy", ,,paranoi" czy ,,nieuzasadnionej wrogości". Tak oto reakcja stresowa może zostać uruchomiona nie tylko w odpowiedzi na fizyczne czy psychologiczne zniewagi, lecz także w odpowiedzi na ich przewidywanie. I właśnie ta ogólność reakcji stresowej jest najbardziej zaskakująca - układ fizjologiczny jest uaktywniany nie tylko przez najróżniejsze szkody i urazy o charakterze fizycznym, lecz także przez samo myślenie o nich10. Ogólnie rzecz biorąc, cykl wiadomości krążących po całym świecie przez 24/7/365 jest dość nowym zjawiskiem w ludzkiej egzystencji i jeszcze się nie nauczyliśmy, jak sobie z nim radzić. Występuje coś takiego jak nadmiar informacji. Uznawanie powszechnego zachowania za niezgodne z prawem Nawet jeśli sami nie należymy do zbyt bojaźliwych osób, to dopasowujemy się do otoczenia i nabieramy przekonania, że działamy lekkomyślnie, nie myśląc przez cały czas o zbrodniarzach. Dziecko bez towarzystwa jest niecodziennym widokiem, więc kiedy się z nim spotykamy, martwimy się, że coś się stało. Czy dziecko oddaliło się od opiekuna? A może jeszcze gorzej - pozostawiono je bez opieki? Ktoś może wezwać policję albo opiekę społeczną. W 2014 roku w południowej Karolinie Debra Harrell została aresztowana za porzucenie dziecka, bo pozwoliła swojej dziewięcioletniej córce bawić się w parku, podczas gdy ona sama pracowała na zmianie w McDonaldzie. Panią Harrell wypuszczono dzień później za kaucją. Dość szybko odzyskała prawo do opieki nad córką, którą tymczasem umieszczono w domu opieki. Natomiast sprawa jest nadal w toku w wydziale spraw