Ebook Przemoc symboliczna w przedszkolu mobi,epub

drugiej strony władza symboliczna, podobnie jak przemoc symboliczna, jest zjawiskiem ukrytym, nieuświadamianym przez jednostkę czy grupy społeczne. Władzy w kontekstach relacji społecznych poświęcono dużo miejsca we współczesnej refleksji socjologicznej, psychologicznej 3, a także pedagogicznej 4. Często łączy się ją z przemocą, co nie oznacza, że zjawiska te charakteryzują te same cechy. Różnice między nimi opisuje E. Canetti. Według niego, przemoc jest bardziej zniewalająca i bezpośrednia niż władza [...]. Jeśli dać przemocy więcej czasu, stanie się władzą. Jednak w momencie krytycznym, który przecież kiedyś nadchodzi, w momencie decyzji i nieodwołalności, znów stanie się nagą przemocą. Władza jest bardziej ogólna i rozleglejsza niż przemoc, obejmuje więcej i nie jest tak dynamiczna. Jest bardziej ceremonialna i wykazuje nawet pewną dozę cierpliwości (1996, s. 322). W refleksji socjologicznej odnajdujemy różne sposoby ujmowania tego zjawiska 5. Władza zakłada istnienie dominacji jednych nad drugimi. W tej publikacji skoncentruję się na władzy jako nośniku przemocy symbolicznej. Zdaniem P. Bourdieu sprawowanie władzy ma ukryty charakter. Za pomocą tak sprawowanej władzy reprodukuje się wiedzę i wartości kulturowe, czy inaczej - struktury klasowe społeczeństwa. Ponieważ działanie władzy jest zawoalowane, proces ten odbywa się niejako z powszechnym przyzwoleniem i na życzenie. Okazuje się, że mechanizm ten pozwala na zachowanie ładu społecznego. Wobec powyższego sprawą niezwykłej wagi staje się fakt, że kapitał kulturowy jest przekazywany w ramach działań pedagogicznych w procesie wychowania - ,,jako instrumentu historycznej kontynuacji" (Bourdieu, Passeron, 1990, s. 90). Działania te stanowią właśnie obiektywnie przemoc symboliczną jako narzucanie przez arbitralną władzę arbitralności kulturowych (tamże, s. 60). Inaczej mówiąc, wykorzystując mechanizm władzy, narzuca się znaczenia i interpretacje rzeczywistości jako legalne i uprawnione. W tym miejscu rozważań ujawnia się drugi mechanizm funkcjonowania i umacniania przemocy symbolicznej w społecznej socjalizacji. Jest to legalnie i prawomocnie przyznany klasom (grupom) dominującym autorytet pedagogiczny pochodzący z autorytetu władzy, dzięki czemu wszystkie pedagogiczne strategie, dyskursy wiedzy są urzeczywistniane bez wywoływania konfliktów i oporów ze strony osób podporządkowanych. A zatem w myśl prezentowanej koncepcji wszelkie treści kulturowe są warte odtwarzania, ponieważ grupa lub klasa panująca posiada niezależny autorytet. W tym kontekście pojawia się jeszcze jedna uwaga, która dotyczy użycia aktów władzy w postaci narzucania określonego rodzaju kodu językowego uczestnikom interakcji będącym na pozycji podporządkowanej. Zdaniem P. Bourdieu relacje językowe są zawsze relacjami sily symbolicznej, że przez nie realizują się, w sposób przeobrażony stosunki siły między rozmówcami i odpowiednio między grupami, do których należą (2001, s. 133). Można powiedzieć, że każda wymiana językowa to ustalenie sił między nadawcą posiadającym autorytet społeczny a słuchaczem, który w różnym stopniu identyfikuje i uznaje ten właśnie autorytet nadawcy (por. tamże, s. 133). W wielkim uproszczeniu, zjawisko to zachodzi w procesie komunikacji, w którym biorą udział uczestnicy pochodzący z różnych grup społecznych, czy inaczej zajmujących asymetryczne pozycje w dystrybucji odpowiedniego kapitału językowego (tamże, s. 136). W tej sytuacji, ze względu na zróżnicowany udział podmiotów we władzy, osoba podporządkowana jest zmuszona do przyjęcia języka panujących (tamże, s. 134). O stosunkach władzy w instytucji przedszkolnej traktuje podrozdział ,,Władza - nośnik przemocy symbolicznej". Na zakończenie poczynionych dotychczas rozważań, należy dodać, że P. Bourdieu w kręgu swoich zainteresowań umieścił także kategorię habitusu naznaczonego cechami płci, ustalającego porządek i rzeczywistość społeczną. Autor próbuje wydobyć logikę męskiej dominacji, której nadaje charakter przemocy symbolicznej (por. tamże, s. 165). Zdaniem autora, przypadek męskiej dominacji dość wyraźnie pokazuje skalę przemocy symbolicznej w akcie poznania i nierozpoznania, ale tak mocno osadzonej w andocentrycznej nieświadomości kobiet i mężczyzn, że nie mają szansy na dostrzeżenie jej przejawów (por. tamże). To odkrycie przez P. Bourdieu trwałości męskiej dominacji prowadzi do następującej konkluzji: kobiety jako osoby zdominowane są uwikłane w relacje władzy, będące rezultatem jej uwewnętrznienia. Sytuacja ta jawi się jako oczywista i nikt nie próbuje się jej przeciwstawić. P. Bourdieu zjawisko męskiej dominacji zasadza na: logice ekonomii wymiany symbolicznej, to znaczy na asymetrii położenia kobiet i mężczyzn (Bourdieu, 2001, s. 169; por. Bourdieu, 2004