Podnieś głowę

, a nie tylko po żniwach i zbiorach. Nie namówimy nikogo na posty, ubóstwo, mozół od świtu do zmierzchu, zbiorowe darcie pierza i śpiewy przy ogarku. Nie zamkniemy klubów nocnych, salonów samochodowych, kolorowych magazynów i stacji telewizyjnych nadających papkę składającą się co najmniej w połowie z sensacji i bzdur. Przepadło. Chcąc w dzisiejszym (i jutrzejszym - jeszcze nie wiadomo ) świecie sensownie i zdrowo żyć, musimy lepiej poznać siebie i nauczyć się dostrzegać wszelkie przejawy zachowań, uczuć i reakcji sygnalizujące, iż zaczynamy sobie nie radzić. Że poza własną duszą i własną rodziną szukamy lekarstwa na frustrację i stres. Że ulgę zaczynają przynosić rzeczy, których się potem wstydzimy. I wreszcie, że z powodu uczucia samotności możemy już tylko liczyć na krótkotrwałe substytuty szczęścia, a jedynym celem stało się pragnienie doznania ulgi. Ulgi - od czego? Przeważnie, w ciężkich przypadkach zagubienia - ma to być ulga od ż Duchowa mapa współczesnego świata przypomina rumowisko po trzęsieniu ziemi. Rozpadliny depresji, dymiące wulkany przemocy, pustkowia uzależnień. Niewesoły pejzaż. Dlatego, aby w nim się odnaleźć, zbudować swój dom i żyć w nim spokojnie i pięknie, trzeba tę mapę dobrze poznać. Spróbujemy to zrobić razem, przynajmniej z grubsza, w tej książce. Skupimy się na tym, co dotyczy człowieka, a nie krajobrazu, wychodząc z założenia, że to człowiek ma wolną wolę, a nie krajobraz. A zatem to człowiek może dostosować do siebie świat, jeżeli zechce i potrafi, a nie odwrotnie. Chcąc jednak z tej wolnej woli korzystać, musi ją wyrwać z pęt, jakimi są wszystkie bez wyjątku uzależnienia. A zatem, przyjrzymy się tu narastającej epidemii uzależnień, pokazując jednocześnie wyjście, żeby nikt nie pozostał w swym uzależnieniu na zawsze. Zobaczymy, jak bardzo podobne do uzależnień chemicznych są inne patologiczne sposoby radzenia sobie ze stresem i rozchwianymi emocjami. Należy do nich wspomniane objadanie się lub głodzenie, w pogoni za złagodzeniem napięć, albo kojenie nerwów zbędnymi zakupami, ucieczka od samotności w wirtualny świat Internetu czy urozmaicanie sobie życia mirażami hazardu. Chorobliwie uzależnić się można również od ludzi, ogólnie - od opinii innych lub szczególnie - od kogoś bliskiego, kogo się kocha. Dzieje się tak, gdy zaczynamy podporządkowywać innym swe potrzeby, ustępować, poświęcać się i rezygnować z siebie, wcale nie dla czyjegoś dobra, tylko dla czyjejś wygody, a sobie na zgubę. Nadmierna zależność od ludzi hamuje własny rozwój i nie uczy odpowiedzialności. Na dłuższą metę zawsze rujnuje dobre uczucia, powiększając żal, pretensje, złość i poczucie bezwartościowości. Dla ofiar toksycznych relacji skutki zależności od innych bywają zdumiewająco podobne do skutków alkoholizmu. Nie będziemy się zajmować naukowymi aspektami poszczególnych uzależnień ani ich klinicznymi niuansami. Niech pozostanie to domeną profesjonalistów. Zresztą, prawdę mówiąc, kto lepiej te niuanse zna niż osoby, które same wpadły w tę pułapkę? Będziemy raczej szukać z niej wyjścia w celu wyzwolenia od przynoszących wielkie szkody, a przy tym zupełnie nieskutecznych, nałogowych metod ulepszania sobie życia. Cała moja wiedza i doświadczenia upewniają mnie, że wyzdrowienie z uzależnienia jest nie tylko możliwe, ale także piękne. I wcale nie takie trudne, pod warunkiem zdobycia się na stuprocentową uczciwość w rozpoznawaniu swych uczuć i problemów, a przede wszystkim w ocenie swego postępowania. Jest jeszcze jeden warunek do spełnienia: trzeba wyjść z izolacji emocjonalnej i duchowej i znaleźć ludzi, z którymi można dzielić się, najlepiej wzajemnie, problemami i przeżyciami. Nie mamy szukać kogoś, kto będzie nam tylko ,,pomagał"; mamy zbliżyć się do ludzi, z którymi zacznie nas łączyć poczucie bezpieczeństwa i to jedyne w swoim rodzaju uczucie pewności, że nam nawzajem na sobie zależy. W samotności po prostu strasznie trudno z uzależnienia się wyzwolić. Jednakże zdrowienie z uzależnienia, bardziej niż z jakiejkolwiek innej choroby lub przypadłości, wymaga skupienia uwagi na sobie. Poświęcimy tej sprawie nieco miejsca, bo jest to jeden z zaskakujących paradoksów i trzeba go dobrze zrozumieć, żeby się nie pogubić. Bo jak tu otworzyć się na świat i innych ludzi, jednocześnie skupiając się tak bardzo na sobie? Zapewniam, iż można, a nawet, że jest to jedyna droga prowadząca ku uzdrowieniu skażonych uzależnieniem uczuć i emocji, umysłu, ciała i duszy, a także sfery relacji z innymi. O uzależnieniu, a przede wszystkim o alkoholizmie kobiet mówi się bardziej potępiająco niż o alkoholizmie mężczyzn. Wśród pacjentek z problemem alkoholowym spotykam nierzadko kobiety, które uzależnione są również od leków uspokajających, antyd