Ebook Pocztówki z c.k. monarchii mobi,epub

cję; gdyby pisarz trafił na ,,czarną listę", nie mógłby odbyć rocznej aplikacji sądowej (1906), podjąć pracy w towarzystwie ubezpieczeniowym Assicurazioni Generali (1907) i w Zakładzie Ubezpieczeń Robotników (1908), nie mógłby zostać urzędnikiem mianowanym (1910), współwłaścicielem fabryki azbestu (1911) ani podróżować za granicę w czasie wojny (1915, 1916, 1917). Za każdym razem otrzymywał od policji nienaganne świadectwo (podpisane skądinąd przez tego samego komisarza, który na polecenie Urzędu Namiestnikowskiego w październiku 1910 roku rozwiązał Klub Młodych)[11]. Austriacka biurokracja naprawdę działała. Ale i Hašek w tym czasie nie trzymał już z anarchistami. W 1907 roku poznał Jarmilę Mayerową i na żądanie rodziców swej przyszłej żony próbował się ustatkować. Od tej pory aż do rozpoczęcia wojny jedynym przejawem jego aktywności ,,politycznej" była założona w 1911 roku Partia Umiarkowanego Postępu w Granicach Prawa. Hašek wymyślił ją na prośbę kolegi, by przyciągnąć klientów do gospody ,,U zlatého litru" (w owym czasie wiece wyborcze urządzano w lokalach gastronomicznych). Kafka opublikował za życia jedynie garść opowiadań, ale większość wolnego czasu spędzał w środowisku literackim. Podobnie jak Max Brod i inni ,,argonauci" (czyli bywalcy praskiej kawiarni ,,Arco") szukał kontaktów z czeskimi pisarzami (i w ich kręgu poznał swą wielką miłość Milenę Jesenską). Tymczasem autor Szwejka, choć wydrukował w gazetach kilkaset opowiadań i utrzymywał się z wierszówek, nie był uważany za pisarza. Nie znajdziemy jego utworów w żadnej spośród kilku niemieckojęzycznych antologii nowej prozy czeskiej przygotowanych przez przyjaciół Kafki. Co więcej, sam Hašek stronił od środowiska pisarskiego; jedynym jego przyjacielem, a zarazem uznanym literatem, był młodszy kolega z podwórka František Langer. Ci dwaj pisarze, Kafka i Hašek, mogli więc o sobie słyszeć - przyszły autor Szwejka był w końcu wyjątkowo malowniczą postacią - ale po prostu nie mieli gdzie się spotkać. Jak to ujął Bohumil Hrabal, żyli w dwu różnych światach - Hašek w gospodach, Kafka w kawiarniach. Gdyby Kafka znał Haška, zapewne znałby go również Max Brod. Tymczasem on z całą pewnością Haška nie znał, aczkolwiek wyprowadził jego twórczość na szerokie wody. Brod zaledwie kilka tygodni po wydaniu pierwszego tomu Szwejka zamieścił w dzienniku ,,Prager Zeitung" entuzjastyczną recenzję, która zwróciła uwagę niemieckich i amerykańskich wydawców. Już pod koniec 1921 roku autor otrzymał propozycję wydania niemieckiego oraz zaliczkę w wysokości 100 dolarów za przyszłe wydanie amerykańskie. Tym pierwszym sukcesom towarzyszyła obojętność rodzimego środowiska literackiego i krytyków, co kilka lat później, już po międzynarodowym sukcesie powieści [którą do dzisiaj przełożono na pięćdziesiąt osiem języków), Brod wytknął rodakom pisarza: ,,Byłem nie tylko autorem adaptacji teatralnej Szwejka, ale też odkryłem go dla świata, dla Niemiec. Już w 1923 roku (pomyłka; w rzeczywistości jesienią 1921 roku - ] jako pierwszy potraktowałem Haška serio, w wielokrotnie przedrukowywanym eseju doceniłem znaczenie jego genialnej ironii i przewrotnej wymowy [jego dzieła] dla literatury światowej i umieściłem go - ku powszechnemu zdumieniu - w jednym szeregu z Cervantesem i Rabelaism"[12]. Brod wspominał, że Hašek przed śmiercią (3 stycznia 1923) przeczytał jego esej i ,,po raz pierwszy poczuł się naprawdę doceniony"[13]. Mogło tak być - będąc utalentowanym autorem krótkich opowiadań, przez całe życie marzył o napisaniu wielkiej powieści. Jego przyjaciel Julius Firt (skądinąd późniejszy wiceszef czechosłowackiej sekcji Radia Wolna Europa) wspominał, że Hašek w czasach studenckich podkradał współlokatorowi skarpetki (i nie płacił czynszu), a gdy kolega poskarżył się gospodyni, zagroził: ,,Kiedyś się zemszczę, zobaczysz. Napiszę książkę i ten najgłupszy i najobrzydliwszy typ będzie się nazywał Bretschneider!"[14]. Genialną formułą, której Hašek szukał przez całe życie, okazała się powieśćanegdota. ,,Wystarczy porównać Przygody dobrego wojaka Szwejka z Wojną i pokojem Tołstoja, żeby zobaczyć, na czym polega różnica - wyjaśnił mi kiedyś przy kawie wybitny eseista Josef Kroutvor. - W powieści Tołstoja wszystkie wydarzenia służą zilustrowaniu historiozoficznej tezy, to ona nadaje im sens. Natomiast powieść Haška jest w istocie komiksem, to ciąg banalnych epizodów, drobnych wydarzeń, które wprawdzie także składają się na obraz epoki, ale to wcale nie znaczy, że ukazują jakiś jej sens. Przeciwnie, pokazują, że tak naprawdę historia nie ma najmniejszego sensu. W każdym razie nie dla mieszkańca Europy Środkowej"[15]. Jak wiadomo, zalążkiem książki było opowiadanie Dobry wojak Szwejk z 19