Ebook Pamflety mobi,epub

to­wych, 5 fran­ków na po­dat­ku sol­nym, a zy­sku­je 10 fran­ków na suk­nie. Je­ste­śmy kwi­ta. - A oto pań­ska ra­chu­ba: zy­sku­je pan 5 fran­ków na ob­niż­ce po­dat­ku sol­ne­go, 5 fran­ków na ob­niż­ce opłat pocz­to­wych i 10 fran­ków na tań­szym suk­nie z Bel­gii. - W su­mie 20 fran­ków. Ten plan na­wet mi się po­do­ba. Ale co zro­bi ów bied­ny fran­cu­ski pro­du­cent suk­na? - O, po­my­śla­łem o nim. Przy­go­tu­ję dla nie­go kom­pen­sa­tę, ale cią­gle po­przez ko­rzyst­ne ob­ni­że­nie jego opłat na rzecz skar­bu pań­stwa. I to, co uczy­ni­łem dla pana z suk­nem na pań­ski frak - zro­bię dla nie­go w od­nie­sie­niu do weł­ny, jaką musi ku­po­wać, wę­gla, ma­szyn pro­duk­cyj­nych etc. W ten spo­sób bę­dzie mógł ob­ni­żyć swą cenę suk­na bez stra­ty. - Lecz czy jest pan pe­wien, że za­cho­wa­na zo­sta­nie rów­no­wa­ga? - Na­stą­pi wah­nię­cie szal. Te 20 fran­ków, któ­re - spra­wię - że pan za­osz­czę­dzi, po­więk­szą się jesz­cze o fran­ki, ja­kie za­osz­czę­dzę panu na zbo­żu, mię­sie, pa­li­wach etc. To uro­śnie do du­żej sumy; a po­dob­na oszczęd­ność zo­sta­nie zre­ali­zo­wa­na przez każ­de­go z pań­skich trzy­dzie­stu pię­ciu mi­lio­nów współ­o­by­wa­te­li. Bę­dzie z cze­go czer­pać i na suk­na z bel­gij­skie­go Ve­rviers, i na te z fran­cu­skie­go El­beuf. Na­ród zo­sta­nie le­piej odzia­ny, to wszyst­ko. - Za­sta­no­wię się nad tym; bo na ra­zie wszyst­ko to mie­sza mi się w gło­wie. - Poza wszyst­kim, co do odzie­ży, naj­waż­niej­sze jest być ubra­nym. Pań­skie człon­ki są pań­ską wła­sno­ścią, a nie fa­bry­kan­ta suk­na. Chro­nić je przed zim­nem to pań­ska spra­wa, a nie jego! Je­śli pra­wo bie­rze jego stro­nę prze­ciw panu, to pra­wo jest nie­spra­wie­dli­we, a prze­cież pan ze­zwo­lił mi ro­zu­mo­wać przy za­ło­że­niu, że to, co nie­spra­wie­dli­we, jest za­ra­zem szko­dli­we. - Może po­su­ną­łem się za da­le­ko; ale pro­szę kon­ty­nu­ować pre­zen­ta­cję pań­skie­go pla­nu fi­nan­so­we­go. - Wdro­żył­bym też pew­ne pra­wo o opła­tach cel­nych. - W dwóch opa­słych to­mach? - Nie, w dwóch le­d­wo ar­ty­ku­łach. - Tym ra­zem nie po­wie się już, że słyn­na mak­sy­ma: ,,Nikt nie może tłu­ma­czyć się z nie­zna­jo­mo­ści pra­wa", jest fik­cją. Zo­bacz­my za­tem, ja­kie jest pań­skie pra­wo cel­ne. - Oto ono: ,,Art. 1 Wszel­ki to­war im­por­to­wa­ny z za­gra­ni­cy ob­cią­żo­ny jest 5-pro­cen­to­wym po­dat­kiem od jego war­to­ści". - Na­wet su­row­ce? - Chy­ba że nie mają żad­nej war­to­ści. - Ale za­wsze mają ja­kąś war­tość, mniej­szą czy więk­szą. - Za­tem będą opła­ca­ne mniej lub wię­cej. - Jak pan może żą­dać, żeby nasi pro­du­cen­ci wal­czy­li z pro­du­cen­ta­mi za­gra­nicz­ny­mi, któ­rzy mają nie­opo­dat­ko­wa­ny im­port su­row­ców? - Przy usta­lo­nych wy­dat­kach pań­stwa - je­śli za­mknie­my to źró­dło do­cho­dów, trze­ba by otwo­rzyć ja­kieś inne; nie zmniej­szy to gor­sze­go po­ło­że­nia na­szych fa­bryk, a trze­ba bę­dzie stwo­rzyć wię­cej ad­mi­ni­stra­cji i ją opła­cić. - To praw­da; ro­zu­mo­wa­łem tak, jak­by cho­dzi­ło o znie­sie­nie tego po­dat­ku, a nie o jego prze­rzu­ce­nie. Za­sta­no­wię się nad tym. A jaki bę­dzie pań­ski dru­gi ar­ty­kuł? - ,,Art. 2 Wszel­ki to­war eks­por­to­wa­ny pod­le­ga 5-pro­cen­to­we­mu po­dat­ko­wi od jego war­to­ści". - Na li­tość bo­ską! Pa­nie uto­pi­sto! Zmie­rza pan do tego, że pana uka­mie­nu­ją, a jak do tego doj­dzie, rzu­cę w pana pierw­szy ka­mień. - Przy­ję­li­śmy jed­nak, że więk­szość jest ro­zum­na - oświe­co­na. - Oświe­co­na! I bę­dzie pan utrzy­my­wał, że ta­kie pra­wo wy­wo­zo­we nie jest do­tkli­we? - Każ­dy po­da­tek jest do­tkli­wy, a ten - znacz­nie mniej niż inny. - Trwa­ją­cy kar­na­wał uspra­wie­dli­wia naj­roz­ma­it­sze dzi­wac­twa. Niech­że pan uprzej­mie wy­ja­śni po­zor­ność tego pa­ra­dok­su, je­śli to moż­li­we. - Ile pła­ci pan za to wino? - Jed­ne­go fran­ka za litr. - Ile za­pła­cił­by pan poza ro­gat­ka­mi mia­sta, więc poza gra­ni­cą cel­ną? - Pięć­dzie­siąt cen­ty­mów. - Skąd ta róż­ni­ca? - Niech pan spy­ta w urzę­dzie ak­cy­zo­wym, któ­ry po­bie­ra do­dat­ko­wo te dzie­sięć sou64. - A kto usta­no­wił ten urząd cel­ny? - Gmi­na pa­ry­ska, żeby mieć pie­nią­dze na bru­ko­wa­nie i oświe­tle­nie ulic. - Mamy za­tem do czy­ni