Ebook Od Banjo Patersona do Meliny Marchetty. Adaptacje literatury australijskiej mobi,epub

o jedynym władcą opowieści. Miejsce Cookiego - ,,wszechobejmującego" narratora z książki - zajmuje tu bowiem filmowa instancja nadawcza, narrator ekstradiegetyczny, ,,pozostający na zewnątrz, bezosobowy, nieujawniający się poprzez środki werbalne, lecz przez wybór kodów i środków ekspresji"47. Pomiędzy tymi narratorami Roku niebezpiecznego życia - intra- i ekstradiegetycznym - pojawia się wewnętrzne napięcie ilustrujące szerszy rozziew między dwoma biegunami definiującymi film Weira: gatunkowym i onirycznym, ,,autorskim". Ten drugi reprezentuje niewątpliwie postać Billyego, wnosząca element tajemniczości, mitologii, mistycyzmu i przekroczenia - nie tylko kulturowego - któremu dodatkowego wymiaru nadało obsadzenie w tej roli kobiety, Lindy Hunt. Od pierwszych scen zostaje skojarzony z wayang i postawiony po stronie Indonezji, którą także potem oglądamy jego oczami. Jest ,,innym", potrafiącym i chcącym zrozumieć to, co białym jest niedostępne bądź co oni sami odrzucają. Z tego powodu znaczna część filmu, właśnie ta zdominowana i podporządkowana obecności Billyego, zostaje przeniesiona na poziom mitu i nosi znamiona oniryzmu charakterystycznego dla kilku wcześniejszych filmów Weira. Takie ukazanie świata przedstawionego niesie jednak ze sobą znaczne ryzyko. Przecież środki filmowe - w tym muzyka Vangelisa, specyficzna kolorystyka, oczywista egzotyka scenerii i inne, w kinie Zachodu często łączone z tajemniczością i egzotyką - obejmują tu nie tylko sam wayang kulit, będący już nie jedynie określoną tradycją kulturową, ale również metaforą, co uzasadnia (ocierający się o mistykę) sposób obrazowania. W ich ramach mieści się też ,,zaaranżowany" przez Billyego romans, celowo estetyzowany, co było niezwykle łatwe, biorąc pod uwagę decyzje obsadowe - Mel Gibson i Sigourney Weaver w roli Jill - oraz ,,romantyczny" sztafaż, taki jak deszcz, egzotyczna roślinność, kolonialna architektura i inne atrybuty filmów o miłości, zwłaszcza tych osadzonych w krajach tropikalnych, czego najsłynniejszym przykładem stało się o trzy lata późniejsze Pożegnanie z Afryką (Out of Africa, 1985, reż. Sidney Pollack). W części, w której do głosu dochodzi narracja Billyego równie istotne są też jednak obszary ubóstwa - obejmujące właściwie całą Dżakartę - i ich mieszkańcy, których łatwo było poddać częstej w realizowanych na zachodzie filmach o Trzecim Świecie ,,pornografizacji biedy", stającej się elementem egzotycznego tła dla perypetii białych bohaterów. W jednym z dialogów Jill oskarża zresztą Hamiltona o epatowanie nieszczęściem, nazywanym przez nią ,,melodramatyzowaniem". Weir, mający doświadczenie z kwestią ,,inności" na ekranie, chociażby w Ostatniej fali opowiadającej o relacjach między Aborygenami a białym adwokatem, nie poszedł jednak w tę stronę - nawet jeśli Indonezja nie jest u niego najważniejsza i mógłby ją zastąpić inny niezachodni kraj w podobnej sytuacji politycznej, o co w drugiej połowie XX wieku nie było trudno. Weir wyłącznym reprezentantem inności czyni bowiem Billyego Kwana (kwestia złożonej tożsamości Hamiltona, podobnie jak jego imperialne sentymenty, zostaje wyeliminowana, jest on tu zresztą pół-Amerykaninem), wiążąc go jednocześnie ze światem pozaracjonalnym, niepodlegającym wytłumaczeniu, którego nie podejmuje się też reżyser. Niektóre motywacje Billyego są jasne - kierują nim współczucie i zrozumienie dla mieszkańców Indonezji, w końcu rozpacz po śmierci synka ibu - inne nie zostają jednak wyeksplikowane, pozostając w sferze interpretacji i domysłu, jak chociażby jego relacja z Hamiltonem, cel prowadzenia ,,akt", pojawiające się momentami okrucieństwo. Osobną kwestią pozostaje też postrzeganie przez Billyego siebie jako dalanga, ponieważ to stawia go bezpośrednio na równi z Sukarno (w scenie przyjęcia Kwan nosi identyczne nakrycie głowy), nawet jeśli w finale, w ramach świata przedstawionego, obie postacie zostają zwrócone przeciwko sobie. Wcześniej jednak Billy, zafascynowany wayang kulit, obsadza siebie w roli ,,małego" manipulatora, podczas gdy - początkowo gloryfikowanym przez niego - ,,wielkim" manipulatorem jest właśnie prezydent. Marionetkami Billyego są przede wszystkim Hamilton i Jill, ale dziennikarz ma nie tylko się zakochać, ale i pomóc Billyemu ,,coś zrobić" dla Indonezyjczyków. Hamilton wprawdzie na początku wyznaje zasadę nieangażowania się w lokalne sprawy - warunek dziennikarskiego obiektywizmu - podzielaną przez większość białych bohaterów, ale ,,zaplanowana" przez Billyego miłość ma to zmienić. Ma oduczyć Guya czynienia z kariery fetyszu i postrzegania rzeczywistości dookoła wyłącznie jako ,,tematu"48. W finale filmu przyjmuje to szczególny obrót. W drodze na samolot, który ma go zabrać wraz z Jill z Dżakarty, Hamilton zostawia nieodłączne wcześniej narz