Niewidzialny most

LIER P. VAGO DESSINAGE M. LABELLE Wszystko tak po prostu, jakby było rzeczą zupełnie naturalną, że Andras będzie studiował te przedmioty pod kierunkiem słynnych architektów. W kopercie była także długa lista lektur obowiązkowych i tekstów źródłowych oraz mały kartonik z odręcznie napisaną po węgiersku (przez kogo?) informacją o tym, że Andras, jako stypendysta, będzie mógł kupić na kredyt książki i przybory w księgarni na bulwarze Saint-Michel. Przeczytał tę wiadomość wielokrotnie, rozejrzał się po atrium, zastanawiając się, kto mógł ją napisać. Tłum studentów nie dawał mu żadnej wskazówki. Żaden z nich nie wyglądał ani trochę na Węgra. Wszyscy byli beznadziejnie, perfekcyjnie paryscy. W jednym rogu stała jednak blisko siebie trójka niepewnie wyglądających mężczyzn. Na pierwszy rzut oka było widać, że są studentami pierwszego roku, a nazwiska na ich kopertach wskazywały na żydowskie pochodzenie: Rosen, Polaner, Ben Yakov. Pozdrowił ich uniesioną dłonią, a oni skinęli głowami w milczącym porozumieniu. Najwyższy z nich przywołał go gestem ręki. Rosen był chudy, piegowaty, miał potargane rude włosy i anemiczne początki koziej bródki. Wziął Andrasa za ramię i przedstawił Bena Yakova, który przypominał przystojnego francuskiego gwiazdora filmowego Pierrea Fresnaya; Polanera, małego, drobnego, o krótko przystrzyżonych włosach i delikatnych dłoniach. Andras przywitał się z nimi i powtórzył własne imię i nazwisko. Jego towarzysze wrócili do szybkiej rozmowy po francusku, a Andras usiłował uchwycić wątek. Rosen był najwyraźniej przywódcą grupy; panował nad rozmową, a pozostali słuchali lub odpowiadali. Polaner sprawiał wrażenie nerwowego, zapinał i odpinał ostatni guzik swojej starej, zniszczonej marynarki. Przystojny Ben Yakov rzucał spojrzenia grupie młodych kobiet. Jedna z nich pomachała mu, odpowiedział jej tym samym. Następnie nachylił się w stronę Polanera i Rosena, by powiedzieć jakiś sprośny dowcip, i wszyscy trzej się roześmiali. Choć Andras męczył się, próbując zrozumieć, o czym jest mowa, i choć prawie wcale się do niego nie zwracali, bardzo chciał ich poznać. Gdy poszli sprawdzić listy zajęć w pracowniach, ucieszył się, że trafili do tej samej grupy. Po jakimś czasie studenci zaczęli wychodzić na ogrodzone murem podwórze, gdzie wysokie drzewa rzucały cień na rzędy drewnianych ławek. Jeden ze studentów przyniósł pulpit i postawił go na niewielkim wybrukowanym placyku. Pozostali usiedli na ławkach. Spoza murów słychać było szum ruchu ulicznego. Ale Andras był tu, w środku, siedział obok trzech studentów, których imiona znał; był jednym z nich i jego miejsce znajdowało się po tej stronie muru. Starał się zapamiętać to uczucie, wyobrażał sobie, jak by o tym napisał do Tibora, do Mátyása. Ale zanim ułożył sobie w głowie zdania, otworzyły się drzwi z boku budynku i wyszedł z nich jakiś mężczyzna. Wyglądał na wojskowego; ubrany był w długą szarą pelerynę z czerwoną podszewką, miał krótką trójkątną bródkę i podkręcone na wosk wąsy. Jego oczy za binoklami bez oprawki były zmrużone, a spojrzenie intensywne. W jednej ręce miał laskę, a w drugiej coś, co wyglądało na kawałek szarej skały. Każdy by się ugiął pod ciężarem tego kamulca, ale on szedł przez dziedziniec wyprostowany, z podbródkiem uniesionym pod regulaminowym kątem. Wstąpił na mównicę i położył na niej skałę z głuchym tąpnięciem. - Baczność - zagrzmiał. Studenci ucichli i stanęli wyprężeni, ich plecy wyprostowały się, jakby ktoś pociągnął za jakieś niewidzialne sznurki. Wysoki młody mężczyzna w wystrzępionej koszuli roboczej usiadł po cichu na ławce obok Andrasa i nachylił głowę w jego stronę. - To Auguste Perret - powiedział po węgiersku. - Był moim nauczycielem, a teraz będzie twoim. Andras spojrzał na młodego człowieka z zaskoczeniem i ulgą. - To ty napisałeś tę wiadomość w moim pakiecie - domyślił się. - Słuchaj - powiedział młody mężczyzna. - A ja będę tłumaczył. Więc Andras słuchał. Stojąc na mównicy, August Perret uniósł w górę kamulec w obu dłoniach i o coś zapytał. Chodziło, według tłumacza Andrasa, o to, czy ktoś wie, co to za budulec. Może pan w pierwszym rzędzie? Tak jest, to jest beton. Żelbet. Nim skończą te pięcioletnie studia, każdy będzie wiedział wszystko o wzmocnionym betonie. Dlaczego? Bo to on jest przyszłością nowoczesnych miast. Dzięki niemu powstaną budynki wyższe i bardziej wytrzymałe niż jakiekolwiek zbudowane do tej pory. Wysokość i wytrzymałość, tak jest, i piękno. Tu, w École Spéciale, nie dajemy się jednak uwodzić pięknu; zostawiamy to uprzywilejowanym adeptom tej drugiej szkoły. To szkoła dla dżentelmenów, miejsce, gdzie chłopcy bawią się sztuką dessinage; nas tutaj, w École Spéc