Ebook Niemcy. Praktyczny przewodnik mobi,epub

od­czas prac ar­che­olo­gicz­nych, moż­na oglą­dać w mu­ze­ach roz­sia­nych po ca­łym kra­ju. Od I w. te­re­ny po­ło­żo­ne w po­łu­dnio­wo-za­chod­niej czę­ści obec­nych Nie­miec zna­la­zły się w krę­gu od­dzia­ły­wa­nia sztu­ki rzym­skiej - z te­re­nów nad gór­nym i środ­ko­wym Re­nem utwo­rzo­no rzym­skie pro­win­cje Gór­ną i Dol­ną Ger­ma­nię. Z tego okre­su po­cho­dzą nie tyl­ko od­naj­dy­wa­ne dzie­ła rze­mio­sła ar­ty­stycz­ne­go, ale też całe obiek­ty, jak Por­ta Ni­gra w Tre­wi­rze. Po upad­ku ce­sar­stwa rzym­skie­go jego do­ro­bek ar­ty­stycz­ny stał się in­spi­ra­cją dla sztu­ki lu­dów ger­mań­skich, któ­re po­zo­sta­wi­ły po so­bie ar­ty­stycz­ne przed­mio­ty z me­ta­lu i zło­ta (bi­żu­te­ria, broń). Pod kon. VIII w. zie­mie nie­miec­kie we­szły w skład pań­stwa Fran­ków, co za­owo­co­wa­ło in­spi­ra­cja­mi dla lu­dów ger­mań­skich za­czerp­nię­tych ze sztu­ki ka­ro­liń­skiej (przed­ro­mań­skiej), ba­zu­ją­cej na wzor­cach an­tycz­nych. Za­cho­wa­ne bu­dow­le po­cho­dzą­ce z VIII-X w. to przede wszyst­kim obiek­ty sa­kral­ne: ba­zy­li­ki z ap­sy­da­mi ( w Pa­der­born, w Ful­dzie), ka­pli­ce na pla­nie cen­tral­nym ( w Akwi­zgra­nie), klasz­to­ry ( na wy­spie Re­iche­nau na Je­zio­rze Bo­deń­skim), ze­spo­ły pa­ła­co­we ( w Akwi­zgra­nie). Z okre­su ka­ro­liń­skie­go po­cho­dzą też wy­ro­by rze­mio­sła ar­ty­stycz­ne­go, pła­sko­rzeź­by z ko­ści sło­nio­wej, bi­żu­te­ria i inne wy­ro­by ze zło­ta, re­li­kwia­rze oraz ma­lar­stwo mi­nia­tu­ro­we (szko­ły w Tre­wi­rze, Akwi­zgra­nie, St. Gal­len). Sztuka romańska W poł. X w. ar­ty­ści oraz ar­chi­tek­ci dzia­ła­ją­cy na zie­miach nie­miec­kich nie­mal cał­ko­wi­cie zre­zy­gno­wa­li ze wzor­ców an­tycz­nych. Okres ten, zwa­ny ot­toń­skim albo wcze­sno­ro­mań­skim trwał do poł. XI w. Sta­no­wił nie­ja­ko pre­lu­dium dla nie­miec­kiej od­mia­ny sty­lu romań­skie­go. Naj­le­piej za­cho­wa­ną bu­dow­lą z tego cza­su jest ko­ściół św. Mi­cha­ła w Hil­de­she­im, ale na uwa­gę za­słu­gu­je tak­że ko­ściół w Mag­de­bur­gu czy świą­ty­nia przy­klasz­tor­na w Gern­ro­de. X w. przy­niósł kon­ty­nu­ację tra­dy­cji ma­lar­stwa mi­nia­tu­ro­we­go (szko­ły w Tre­wi­rze, Ko­lo­nii) i ścien­ne­go (szko­ła Re­iche­nau) oraz roz­wój sztu­ki złot­ni­czej. Ewo­lu­owa­ła tak­że pla­sty­ka mo­nu­men­tal­na. Dzie­ła tego ro­dza­ju ( an­te­pe­dia, drzwi z brą­zu, kru­cy­fik­sy) zdo­bi­ły wie­le ko­ścio­łów. Do za­byt­ków pla­sty­ki mo­nu­men­tal­nej na­le­żą np. brą­zo­we drzwi w ko­ście­le św. Mi­cha­ła w Hil­de­she­im czy drew­nia­ne w świą­ty­ni Ma­rii Pan­ny na Ka­pi­to­lu w Ko­lo­nii. W poł. XI w. przed­mio­ty i bu­dow­le in­spi­ro­wa­ne sty­lem ot­toń­skim za­czę­ły ustę­po­wać dzie­łom ro­mań­skim, po­pu­lar­nym na zie­miach nie­miec­kich do pocz. XIII w. Z tego okre­su po­cho­dzą wiel­kie ka­te­dry i opac­twa szko­ły nad­reń­skiej, ka­te­dra w Bam­ber­gu, ko­ściół Ma­rii Pan­ny na ko­loń­skim Ka­pi­to­lu, świą­ty­nia Be­ne­dyk­ty­nów w Ma­ria La­ach, ka­te­dra w Mo­gun­cji, w Spi­rze, Tre­wi­rze, w Wor­ma­cji, ze­spo­ły klasz­tor­ne Be­ne­dyk­ty­nów ( w Pau­lin­zel­li) i Cy­ster­sów (np. w Eber­bach, w Maul­bronn), a tak­że bu­dow­le świec­kie, np. pa­łac ce­sar­ski w Go­sla­rze. Rzeź­bia­rze tego okre­su pra­co­wa­li głów­nie nad zdo­bie­niem obiek­tów kul­tu re­li­gij­ne­go. Do naj­bar­dziej zna­nych, za­cho­wa­nych rzeźb ro­mań­skich na­le­żą ka­mien­ne po­do­bi­zny fun­da­to­rów ka­te­dry w Na­um­bur­gu, Jeź­dziec bam­ber­ski z ka­te­dry w Bam­ber­gu, wy­ko­na­na z drew­na Ma­don­na bi­sku­pa Ima­da z Pa­der­born, kru­cy­fiks w świą­ty­ni w Hal­ber­stadt. W okre­sie go­tyc­kim roz­wi­nę­ło się ma­lar­stwo mo­nu­men­tal­ne (dzie­ła­mi tego typu ozdo­bio­no strop ko­ścio­ła św. Mi­cha­ła w Hil­de­she­im), kon­ty­nu­owa­no też tra­dy­cje ma­lar­stwa mi­nia­tu­ro­we­go. Wśród dzieł złot­ni­ków war­to wspo­mnieć o re­li­kwia­rzach, np. re­li­kwiarz Trzech Kró­li Mi­ko­ła­ja z Ver­dun, ka­te­dra w Ko­lo­nii. Sztuka gotycka W XII w. na zie­mie nie­miec­kie przy­był z Fran­cji go­tyk, któ­ry po­cząt­ko­wo współ­ist­niał ze sty­lem ro­mań­skim, by stop­nio­wo wy­przeć po­przed­ni­ka. Po­wszech­nie go­tyk ko­ja­rzy się ze strze­li­sty­mi świą­ty­nia­m