Legenda blitzkriegu

� artykuł z czasopisma ,,Time-Magazine" z 25 września 1939 r. o kampanii polskiej: This was no war of occupation, but a war of quick penetration and obliteration - Blitzkrieg, lightning war[2] (Nie była to wojna o charakterze okupacyjnym, lecz wojna polegająca na szybkim wtargnięciu i niszczeniu - Blitzkrieg, ,,wojna błyskawiczna"). Hipoteza ta oparta jest jednak na pomyłce. Dokładna analiza publicystyki wojskowej dowodzi, że słowo to było znane w Niemczech już przed drugą wojną światową. I tak w artykule opublikowanym w 1935 r. w czasopiśmie wojskowym ,,Deutsche Wehr" mowa jest expressis verbis o ,,Blitzkriegu". Można tam przeczytać, że państwa ubogie w zasoby żywności i surowce będą dążyć do tego, by ,,zakończyć wojnę błyskawicznie, próbując już na samym początku użyć totalnej siły bojowej w celu wymuszenia rozstrzygnięcia"[3]. Bliższa analiza znajduje się w artykule opublikowanym w 1938 r. w tygodniku ,,Militär-Wochenblatt". ,,Blitzkrieg" jest tam definiowany jako ,,strategiczny najazd" realizowany przez użyte w sposób operacyjny wojska pancerne, lotnictwo i wojska powietrzno-desantowe[4]. Tego rodzaju odkrycia są jednak niezwykle rzadkie w przedwojennej niemieckiej literaturze wojskowej[5]. Słowa ,,blitzkrieg" praktycznie nigdy też nie używano w oficjalnej terminologii Wehrmachtu podczas drugiej wojny światowej. Znaczenia nabrało ono dopiero po zaskakująco szybkim zwycięstwie we Francji latem 1940 r., gdy było nadużywane przez dziennikarstwo propagandowe[6]. Można tak wnioskować na podstawie następującego artykułu o znaczącym tytule Blitzkriegspsychose ,,Psychoza blitzkriegu": Blitzkrieg! Blitzkrieg! Blitzkrieg! Słowo to zewsząd pobłyskiwało ku nam w ostatnich tygodniach, jakie upłynęły od pokonania Francji do rozpoczęcia poważniejszych ataków lotniczych na Anglię. Czy to biorąc do ręki gazetę, czy to słuchając radia - nie było dnia, aby nie można było usłyszeć, jak nasi przeciwnicy cytują to słowo. Dostali już tak w kość, że nawet nie zadali sobie trudu, by rozejrzeć się za jakimś ekwiwalentem w ich własnym języku. Ale nie, ,,tak sprawni językowo" Anglicy przejęli słowo Blitzkrieg z języka niemieckiego i każdy Anglik już wie, co ma przez to pojęcie rozumieć - wie, co czeka jego kraj i jego samego, gdy Niemcy naprawdę poważnie uderzą. Na wydarzenia w Polsce, Norwegii, Holandii, Belgii i Francji jest tylko jedno właściwe określenie: ,,Blitzkrieg". Nasz Wehrmacht uderzył z szybkością i siłą błyskawicy, niszcząc każdą przeszkodę[7]. Jednak już pod koniec roku 1941, gdy blitzkrieg przeciwko Związkowi Sowieckiemu się nie powiódł, zaczęto ograniczać użycie tego słowa, które teraz potępiono. Sam Hitler energicznie dementował, jakoby kiedykolwiek go używał[8]. Niemiecka prasa natomiast twierdziła, że to jedynie złośliwy wynalazek brytyjskiej propagandy: Pojęcie ,,Blitzkrieg" wymyślili Brytyjczycy. My nigdy nie mówiliśmy, że to najpotężniejsze ze wszystkich zmagań odbędzie się kiedykolwiek w błyskawicznym tempie[9]. Anglicy rzeczywiście znaleźli upodobanie w tym niemieckim obrazowym słowie i odmieniali je na różne dziwaczne sposoby, np. niemieccy żołnierze określani byli mianem ,,blitzer". Powstawały też artykuły, np. Out-blitz the Blitzkrieg[10], a niemieckie naloty bombowe na Londyn nazywano ,,the blitz". Nawet dzisiaj trudno sobie wyobrazić słownictwo brytyjskiej prasy bulwarowej bez słowa ,,blitzkrieg", jeśli chodzi o udramatyzowanie zaskakująco szybkich zwycięstw w sporcie. Po kampanii zachodniej w większości języków światowych, obok słowa ,,Panzer" (czołg), pojawiło się też pojęcie ,,Blitzkrieg". Próbowano także przetłumaczyć to słowo na własne języki[11]. Termin ten znalazł nawet zastosowanie do typologizacji kampanii wojennych po drugiej wojnie światowej. Na przykład nieudana napaść Iraku na Iran w roku 1980 nazwana została przez prasę ironicznie ,,najwolniejszym blitzkriegiem wszech czasów". Epidemiczne wręcz rozprzestrzenianie się tego słowa nie przyczyniło się jednak do wyjaśnienia kryjącego się za nim pojęcia. II. Pojęcie blitzkriegu W artykule Blitzkrieg Ambiguities George Raudzens rozróżnia siedem znaczeń tego złożonego terminu. Skarży się przy tym na panującą ,,anarchię interpretacyjną", choć przyznaje w końcu, że także on nie ma jakiegoś ,,sprawdzonego rozwiązania"[12] tej kwestii. Można stąd wywnioskować, że egzegeza blitzkriegu zagubiła się w semantycznym labiryncie. Ponieważ najwyraźniej nie ma innego wyjścia, pozostaje jedynie sięgnąć po słynną nić Ariadny, by odnaleźć wyjście z tego labiryntu. Zanim jednak zajmiemy się pogmatwaną semantyką blitzkriegu, należy najpierw wyjaśnić trójpodział szczebli dowodzenia - taktycznego, operacyjnego i strategicznego. - Taktyka oznacza dowodzenie wojskami w ramach ,,walki broni połączonych". Należy ona d