Ebook Konstantynopol 1453 mobi,epub

pcie. Klęska Romana pod Mantzikert oznaczała zmierzch znaczenia Komnenów. W Konstantynopolu władza przeszła w ręce cezara Jana Dukasa i jego zwolenników. Jan był przekonany, że Roman zginął w bitwie; jednakże po nadejściu wiadomości, że żyje i nie zamierza rezygnować z tronu, zwolennicy Romana w Konstantynopolu stali się obiektem podejrzeń. Kiedy się okazało, że cesarzowa Eudoksja koresponduje z Romanem, została wysłana do klasztoru, natomiast wdowa po Janie Komnanie, Anna Dalassena, została poddana śledztwu i oskarżona o zdradzieckie kontakty z cesarzem. Sąd nie potwierdził zarzutów, zwolniono ją więc, ale pod warunkiem, że rozprawa przeciwko niej będzie mogła być w przyszłości podjęta na nowo. Kiedy sułtan uwolnił Romana, ten zgromadził armię spośród wojsk, które ocalały z bitwy. Bazą operacyjną cesarza stało się Amasei, położone w północno-wschodniej Anatolii. Widząc zbrojenia Romana, Dukasowie wysłali pod wodzą Konstantyna, młodszego syna Jana Dukasa, armię, która pobiła wojska Diogenesa. Nowym oparciem dla cesarza stał się Armeńczyk, gubernator Antiochii, Katchatur. Z Konstantynopola wysłano następną armię, dowodzoną przez Andronika Dukasa. Trzon tych sił stanowili Frankowie. W bitwie w pobliżu Tarsu Frankowie Andronika rozbili Armeńczyków Romana, który uciekł, ale został ujęty i zmuszony do abdykacji oraz zostania mnichem. Mimo obietnicy, że nie poniesie dalszych konsekwencji, w drodze do Konstantynopola został oślepiony tak okrutnie, że po miesiącu, 4 sierpnia 1072 r., zmarł. Wydawało się, że teraz Jan Dukas silną ręką przejmie rządy w cesarstwie. Jego władza była jednak iluzoryczna; zbyt wiele zależało od rozsianych po prowincjach oddziałów wojskowych, w zdecydowanej większości składających się z obcych najemników. W 1073 r. przeciwko watahom Turków został wysłany młody Izaak Komnen. Trzon jego wojsk składał się z frankońskich najemników dowodzonych przez Normana Russella Baiolla. Ten ambitny wódz zdawał sobie sprawę, że panujący w Anatolii zamęt jest jedyną w swoim rodzaju okazją do przechwycenia władzy nad regionem. Opuścił więc Izaaka, który wpadł w ręce Turków. Baiolla udał się do Amasei, gdzie założył swoją bazę. W krótkim czasie opanował terytorium dawnego temu Armeniakon. Przeciwko buntownikowi ruszyła armia bizantyjska dowodzona przez Jana Dukasa. Podczas bitwy, dzięki zdradzie Franków, Russell Baioll odniósł zwycięstwo. Jan Dukas wpadł w ręce Normanów, a cała północna Anatolia znalazła się pod jego władzą. Pewny swojej siły, ruszył na Konstantynopol, by wymusić na cesarzu, Michale VII Dukasie, uznanie swoich zdobyczy; cesarz jednak odrzucił jego żądania. Wówczas Baioll ogłosił cesarzem swojego jeńca, Jana Dukasa. Posunięcie było groźne; władze centralne nie dysponowały wojskiem, ale zdołały nakłonić jednego z wodzów tureckich do wystąpienia przeciwko Normanom. Turcy szybko rozbili buntowników i wzięli do niewoli Baiolla i Jana Dukasa. Cesarz Michał VII wykupił Jana, a ten na wszelki wypadek został mnichem i zrezygnował z polityki. Baioll został wykupiony przez swoją żonę i powrócił do Amasei. Szybko odzyskał kontrolę nad Armeniakonem, którego terytorium z powodzeniem bronił przed Turkami. Dla Konstantynopola był on jednak groźniejszym wrogiem niż Turcy, wysłano więc przeciwko niemu armię dowodzoną przez Aleksego Komnena; ten, korzystając z pomocy Turków, ujął Baiolla i odstawił go do Konstantynopola. Wykorzystując kłopoty Bizancjum, Turcy opanowali znaczne obszary Azji Mniejszej. Rząd w Konstantynopolu, zajęty walką z lokalnymi liderami mogącymi zagrozić jego władzy, widział w Turkach nie tyle agresorów, co potencjalnych sojuszników. Penetracja turecka nie kojarzyła się Bizantyjczykom z utratą władzy politycznej. Tureckie szczepy, wciągane w bizantyjskie wojny domowe, posuwały się na zachód, lecz zarządcy starych prowincji, głównie Armeńczycy, uznawali, przynajmniej nominalnie, zwierzchnictwo rządu centralnego w Konstantynopolu. Zmylić mogła sytuacja w Trebizondzie. W 1075 r. miasto wpadło w ręce jednego z tureckich wodzów. Wówczas miejscowe możnowładztwo zorganizowało obronę, odbiło miasto i przepędziło Turków aż za pontyjskie Alpy. Odtworzono organizację temu, tworząc w Trebizondzie skuteczny system oporu, który zdołał przeciwstawić się Turkom aż do XV wieku. Trebizonda była jednak wyjątkiem; inni możnowładcy w większości przenieśli już swoje rezydencje bliżej Konstantynopola. Seldżucy nie planowali zajęcia Anatolii; zdarzyło się to przypadkowo, ale gdy Turcy już raz zaczęli się osiedlać w Anatolii, a poszczególni wodzowie plemienni - zyskiwać rozgłos, sułtan zdecydował się przejąć chociaż częściową kontrolę nad podbojem. Obawiał się, że w przeciwnym wypadku mogłaby stworzyć się potęga zagrażająca je