Czy dusza istnieje?

ie stwierdza on: ,,Ponieważ rozwiązanie materialistyczne nie jest w stanie wyjaśnić naszej jedności, jestem zmuszony przypisać jedność naszego ,,JA" czyli DUSZY nadprzyrodzonemu duchowemu aktowi stwórczemu". My jednak pracujemy jako lekarze1, a ponieważ medycyna jest nauką, my również często sięgamy po lekturę naukową, np. po publikacje fizyków - przynajmniej w tym niewielkim zakresie, w jakim się w tej materii orientujemy - i biologów, a więc przedstawicieli dyscypliny, która jest nam bardziej znana. Odnosząc się do pierwszej kategorii, z nieśmiałym podziwem śledzimy debatę dotyczącą problemu powstania wszechświata, a mianowicie, czy istniał on od zawsze, czy też trzeba tutaj mówić, jak sugeruje ogólna teoria względności Einsteina, o ściśle określonym początku, co zakłada określony koniec, jako że rozszerzanie się wszechświata zapoczątkowane zostało przez big-bang (wielki wybuch). A może, jak twierdzi kwantowa teoria grawitacji, tzw. string theory (teoria strun), czas nie miał początku i nie będzie miał końca, tak jak głosił św. Augustyn: ,,Sam czas jest skutkiem Boskiego stworzenia, a tam po prostu nie było jakiegoś przedtem". Lektura zaś najnowszych publikacji, dotyczących badań biologicznych, a więc w materii bardziej nam znanej, pozwala już nie tylko na nieśmiały podziw dla badaczy, ale również na medytację i pogłębioną krytykę opinii stanowiących temat naszej debaty O Duszy: między nauką a wiarą. W związku z tym nie chcę się odwoływać do dobrze znanego Le phénomene humain Pierra Teilharda de Chardin i do tych publikacji, które idą po tej samej linii, lecz do rozbieżnych opinii innych uczonych; spośród wielu ważnych dzieł chcę tutaj wspomnieć: Le hasard et la necessité laureata nagrody Nobla Jacquesa Monoda, From fish to the philosopher fizjologa Homera Smitha, Astonishing hypotesis innego laureata nagrody Nobla Francisa Cricka, Descartess error amerykańskiego neurologa Antonio Damasio, The emotional brain. The mysterious underpinning of emotional life Josepha Leduca oraz najnowszą publikację, The God Gene, autorstwa Hana Hamera. Wszystko, co tutaj powiedzieliśmy, a także wiele innych racji, złożyło się na to, że profesorowie Alfredo Anzani i Giorgio Lambertenghi Deliliers, pełniący odpowiednio funkcje Przewodniczącego i Wiceprzewodniczącego oddziału Katolickiego Stowarzyszenia Lekarzy Włoskich, zaproponowali zorganizowanie tego Sympozjum dla nas, katolickich lekarzy. Jego temat brzmi ,,Dusza. Między nauką a wiarą", zapraszając do udziału w nim znakomite osobistości, które z życzliwością odpowiedziały na to zaproszenie. W moim i waszym imieniu składam im wyrazy uznania i szacunku, dziękując w pierwszym rzędzie Jego Eminencji, naszemu kardynałowi, Dionigiemu Tettamanziemu, a następnie znakomitym prelegentom: filozofowi prof. Giovanniemu Realemu, neurobiologowi prof. Edoardo Boncinellemu, psychiatrze prof. Vittorino Andreolemu, teologowi prof. Enzo Bianchiemu oraz bibliście prof. Gianfranco Ravasiemu. Wreszcie, pełne wdzięczności pozdrowienie kieruję do Przewodniczącego Centrum Kongresowego Assolombarda, prof. Michele Periniego oraz do jego Dyrektora Generalnego, dr. Roberto Pollego, którzy udostępnili nam aulę kongresową, okazując po raz kolejny, że centrum to z uwagą uczestniczy w wydarzeniach kulturalnych, również tych, które bezpośrednio nie dotyczą świata przemysłu i przedsiębiorczości. Na zakończenie, w hołdzie poetyckiej duszy, pozwólcie, że zacytuję Wam rymowany wiersz, napisany w 1942 przez tworzącego głównie w dialekcie rzymskim (romanesco) poetę Trilussę2. Zresztą jego strofy po mistrzowsku skomentował prof. Ravasi w jednym z rozdziałów swojej książki o historii duszy. Owa ślepa Staruszka napotkana w nocy, gdym w lesie zagubiony poszukiwał drogi, rzekła mi: - Jeżeliś się zgubił i szukasz pomocy, ja cię poprowadzę, wiem, gdzie stawiać kroki. Jeśli masz odwagę iść koło mnie blisko, czasem mój głos niepewność twą ukoi, pójdźmy zatem głębiej, tam, gdzie uroczysko, ku tamtemu wzgórzu, na którym Krzyż Odpowiedziałem: - lecz jakże to - pytam - że niewidoma drogę mi - Na to staruszka za rękę mnie chwyta I cicho wzdycha: Chodź! Nie pożałujesz. Dziś, gdy tamte chwile wspominać się staram, wiem z całą pewnością, że to była Wiara. 1 Mowa o członkach Katolickiego Stowarzyszenia Lekarzy Włoskich (przyp. tłum.) 2 Trilussa, właściwie Carlo Alberto Salustri (1873-1950), włoski poeta, autor popularnych, pełnych humoru i głębokiej mądrości wierszy oraz bajek (przyp. tłum.). POJĘCIE DUSZY Jeden z największych wytworów myśli greckiej Giovanni Reale Jak zrodziło się zachodnie pojęcie ,,psyche"? W koncepcji człowieka, która powstała i rozwinęła się w obszarze kultury zachodniej, przetrwały niektóre ,,struktury odniesienia", wypracowane w kulturze greckie