Ebook Cliges mobi,epub

Chrétien de Troyes CLIGES przełożył Piotr Żyra Armoryka Sandomierz Seria: BIBLIOTEKA TRADYCJI EUROPEJSKIEJ, Nr 46 Redaktor serii: Andrzej Sarwa Redaktor tomu: Piotr Żyra Projekt okładki: Juliusz Susak Autor: Chrétien de Troyes Tytuł: Cliges Przełożył: Piotr Żyra Podstawa przekładu: CHRETIEN DETROYES: ARTHURIAN ROMANCES, (Trans: Comfort; Everymans Library, London, 1914) Na pierwszej stronie okładki wykorzystano fragment średniowiecznej miniatury: Bergner von Horheim in the Codex Manesse (early fourteenth century), licecja public domain, źródło: Copyright (C) 2013 by for the Polish translation by Piotr Żyra Copyright (C) 2013 for the Polish edition by Wydawnictwo ,,Armoryka" Wydawnictwo ARMORYKA ul. Krucza 16 27-600 Sandomierz tel +48 15 833 21 41 e-mail: ISBN 978-83-64145-16-2 Konwersja: CLIGES1 CZĘŚĆ I: wersy 1-2278 1-44 Ten, który napisał ,,Ereka i Enidę", przełożył na język francuski fragmenty dzieła Owidiusza ,,Sztuka Kochania", napisał ,,Shoulder Bite"2 , skomponował dzieło traktujące o Królu Marku i urodziwej Izoldzie3 oraz inne o przemianie ,,Czajki4 , Jaskółki i Słowika", opowie inną historię o pewnym żyjącym w Grecji i pochodzącym z rodu Króla Artura młodzieńcu. Zanim o nim wspomnę, usłyszycie opowieść o życiu jego ojca, jego pochodzeniu i jego rodzinie. Był on na tyle śmiałym i ambitnym człowiekiem, że ośmielił się opuścić Grecję i osiedlić w Anglii, zwanej niegdyś Brytanią, w celu zdobycia sławy. Historię, którą zamierzam wam przytoczyć, możemy odnaleźć w jednej z bardzo starych ksiąg w bibliotece mego pana, Świętego Piotra z Beauvais5 . To z niej Chretien zaczerpnął wiedzę, którą przemienił w słowo pisane. Z takich właśnie zachowanych ksiąg dowiadujemy się o czynach ówczesnych ludzi i czasach, w których przyszło im żyć. Dzięki jednej z nich wiemy, że nasza rycerskość i wiedza były niegdyś atrybutami Greków. Nieco później ta pierwsza powędrowała do Rzymu, a wiedza przeniosła się na terytorium Francji. Być może Bóg sprawi, iż kiedyś do nas powrócą. Greków i Rzymian jednak już nie ma, ich chwała przeminęła, a ich żarzące się niegdyś prochy przestały się już tlić. 45-134 Chretien rozpoczyna swą opowieść w tym samym momencie, co owa księga. Pewien władczy, bogaty i honorowy cesarz rządził Grecją i Konstantynopolem. U jego boku żyła cesarzowa, z którą władca ów miał dwoje dzieci. Ich starszy syn był o tyle starszy od swego brata, że mógł stać się już prawdziwym rycerzem i trzymać całe królestwo w ryzach. Starszego zwano Aleksandrem, młodszemu zaś nadano imię Alis. Imię ich ojca było takie samo, jak pierworodnego syna, a matce na imię było Tantalis. Nie powiem już ani słowa ani o cesarzu, ani o Alisie. Aleksander był tak śmiały i dumny, że nie chciał zniżyć się do zostania rycerzem w swym własnym kraju. Słyszał opowieści o rządzącym wówczas Królu Arturze oraz towarzyszących mu rycerzach, których wielce lękano się i sławiono na całym świecie. Nie wiedział on, co mógł przynieść mu los, lecz nikt i nic nie był w stanie powstrzymać go przed wyprawą do Brytanii. Ojciec Aleksandra musiał jednak wyrazić na to swą zgodę. Zacny i odważny młodzieniec udał się do pałacu cesarza, by prosić ojca o zgodę. Zdradził mu swe pragnienie i opowiedział, co chciał osiągnąć. - Zacny panie - rzekł młody Aleksander - proszę cię o łaskę, którą pragnę niezwłocznie otrzymać. Cesarz powiedział do siebie w myślach, że nic złego nie mogło się jego synowi przytrafić. Chciał, by jego syn stał się człowiekiem honoru. - Zacny synu - rzekł - obdarzę cię nią. Powiedz mi, cóż chcesz ode mnie otrzymać. Młodzieniec, osiągnąwszy swój cel, uradował się niezmiernie. - Panie - odparł - chcesz wiedzieć, co mi przyobiecałeś? Chciałbym dysponować mnóstwem złota i srebra. Chciałbym, by towarzyszyli mi ci, których sam wybiorę. Pragnę opuścić twe ziemie i zaproponować mą pomoc władającemu Brytanią królowi, który mógłby mnie wtedy pasować na rycerza. Przysięgam, że dopóki Król Artur nie przepasa mnie łaskawie mym mieczem, nigdy nie wdzieję zbroi ani nie założę hełmu. On jest jedynym władcą, od którego przyjąłbym taki akt łaski. Cesarz odpowiedział bez zawahania: - Dobry synu, na miłość boską, nie mów tak! Cały ten kraj należy do ciebie tak samo, jak bogaty Konstantynopol. Nie myśl o mnie jak o skąpcu, gdyż gotów jestem wręczyć ci dar, o którym marzysz. Trwają przygotowania do twej koronacji, a rycerzem stać się możesz nawet jutro. Cała Grecja byłaby twoja, a twoi arystokraci złożyliby ci hołd oraz przysięgę wierności. Ten, kto by tego nie uczynił, postradałby zmysły. 135-168 Młody Aleksander wysłuchał obietnicy ojca, wedle której miał on po porannej Mszy pasować go na rycerza, lecz odpowiedział mu, że wolał poszukać szczęścia bądź niedoli na obcych ziemiach. - Skoro chcesz spełnić mą prośbę, podaruj mi cętkowane, szare futra, kilka dobrych koni oraz jedwabne szaty, gdyż zanim stanę się rycerzem, chcę służyć Królowi Arturowi. Nie jestem jednak wystarczająco silny, by nosić zbroję. Nikt ani modlitwą, ani pochlebstwami nie przekona mnie, bym zrezygnował z mej wyprawy do obcych ziem, gdyż mym marzeniem jest spotkać króla, którego rycerze znani są ze swej odwagi i męstwa. Z powodu lenistwa wielu czcigodnych mężów straciło szansę na wielką chwałę, ponieważ nie chcieli podróżować po świecie6 . Wydaje mi się, iż spoczynek i chwała nie są sobie pisane. Bogacz nie dba o swą reputację, gdyż woli spędzać całe dnie na niczym. Męstwo zaś irytuje nikczemnego człowieka, a tchórzostwo ciężkim jest brzemieniem dla odważnego męża. Ten, kto zajmuje się jedynie pomnażaniem swych bogactw, staje się ich więźniem. Zacny ojcze, póki mam okazję i nie opuszczają mnie siły, pragnę poświęcić się i udać na poszukiwanie chwały. [1]Nie istnieje angielski odpowiednik starofrancuskiego wyrazu ,,Cliges". Angielski romans metryczny ,,Sir Cleges" nie ma z romansem francuskim nic wspólnego. [2]Owidiusz w ,,Metamorfozach" opisuje historię, wedle której Tantal na poświęconej bogom uczcie złożył w ofierze ramię swego własnego syna. Nie wiadomo, czy autor odwołuje się właśnie do tego epizodu. [3]Aluzja owa może być dowodem na to, że Chretien de Troyes opisał miłość Tristana i Izoldy. [4]Historię Filomeny, występującą również w dziele Chaucera pt.: ,,Legende of Good Women", opisuje także Owidiusz w ,,Metamorfozach". [5]Katedra w Beauvais nosi obecnie imię św. Piotra, a jej budowę rozpoczęto w 1227 roku. Wcześniejsza jej postać, zniszczona w roku 1118, była najprawdopodobniej również poświęcona temu samemu apostołowi. [6]Podobną krytyką uwłaczającego wojownikom lenistwa można znaleźć także w dziełach ,,Erek i Enida" oraz ,,Ywain". Spis treści Okładka Strona tytułowa Strona redakcyjna CLIGES CZĘŚĆ I: wersy 1-2278 1-44 45-134 135-168 169-234 235-338 339-384 385-440 441-540 541-574 575-872 873-1046 1047-1066 1067-1092 1093-1146 1147-1196 1197-1260 1261-1348 1349-1418 1419-1448 1449-1472 1473-1490 1491-1514 1515-1552 1553-1712 1713-1858 1859-1954 1955-2056 2057-2146 2147-2200 2201-2248 2249-2278 CZĘŚĆ II: wersy 2279-4574 2279-2310 2311-2360 2361-2382 2383-2456 2457-2494 2495-2524 2525-2554 2555-2618 2619-2665 2669-2680 2681-2706 2707-2724 2725-2760 2761-2792 2793-2870 2871-3010 3011-3062 3063-3216 3217-3250 3251-3328 3329-3394 3395-3424 3425-3570 3571-3620 3621-3748 3749-3816 3817-3864 3865-3914 3915-3962 3963-4010 4011-4036 4037-4094 4095-4138 4139-4236 4237-4282 4283-4574 CZĘŚĆ III: wersy 4575-6784 4575-4628 4629-4726 4727-4758 4759-4950 4951-5040 5041-5114 5115-5156 5157-5280 5281-5400 5401-5466 5467-5554 5555-5662 5663-5698 5699-5718 5719-5814 5815-5904 5905-5988 5989-6050 6051-6162 6163-6316 6317-6346 6347-6392 6393-6424 6425-6586 6587-6630 6631-6784