Ebook Bezdzietność mobi,epub

2001; Pisula i Oniszczenko, 2008). Wreszcie, istnieje teoria rozwoju psychospołecznego Erika Eriksona, w myśl której rodzicielstwo jest prawidłowością rozwojową, a brak dzieci może być przyczyną kryzysu życiowego (Erikson, 2004). Jednakże w świetle badań, w których porównuje się osoby mające dzieci i ich niemające, trudno znaleźć przesłanki wskazujące na to, że posiadanie potomstwa jest psychologicznie gratyfikujące. Janusz Czapiński (2001) zauważył, że ludzie bezdzietni wydają się szczęśliwsi niż ludzie posiadający dzieci. Prace poświęcone badaniu relacji między szczęściem i dobrostanem a rodzicielstwem pokazują, że bycie rodzicem albo nie wpływa znacząco na doświadczanie satysfakcji (Koropeckyj-Cox i Pendell, 2007; Koropeckyj-Cox i in., 2007a; Angeles, 2009), albo nawet ją obniża (Alesina i in., 2004). Andrew Clark i współpracownicy (2008) stwierdzili wprawdzie, że urodzenie dziecka czyni kobietę szczęśliwszą, niż była (bardziej niż mężczyznę), ale euforia przemija po 2-3 latach, a poczucie szczęścia wraca do stanu wyjściowego. Co więcej, o ile pierwsze dziecko uszczęśliwia kobietę, o tyle drugie obniża poczucie satysfakcji, a kolejne zupełnie znosi pozytywne efekty emocjonalne notowane z chwilą urodzenia pierwszego dziecka (Kohler, Behrman i Skytthe, 2005). Podobnie Anna Baranowska i Anna Matysiak (2011), badając poczucie satysfakcji z rodzicielstwa, stwierdziły, że dziecko bardziej uszczęśliwia matkę niż ojca, ale efekt ten pojawia się tylko w odniesieniu do pierwszego dziecka. Ogólnie wydaje się, że posiadanie dzieci nie czyni rodziców szczęśliwszymi, niż byli, szczególnie w społeczeństwach pronatalistycznych (Hansen, 2012). Brak satysfakcji z urodzenia kolejnych dzieci nie wyjaśnia jednak, dlaczego rodzicom wystarcza jedno dziecko, aby bowiem przekonać się o istnieniu tego efektu, trzeba mieć więcej dzieci. Być może warunkiem szczęścia jest coś więcej niż kolejny potomek, na przykład dobra sytuacja ekonomiczna. Posiadanie dziecka z jednej strony oznacza przecież konieczność przeznaczania środków finansowych na jego utrzymanie i wychowanie, a z drugiej - stanowi przeszkodę w osiąganiu wyższego statusu materialnego (choćby przez brak czasu na podjęcie dodatkowego zatrudnienia czy zdobycie wykształcenia). Należy jednak pamiętać, że szacowanie statusu materialnego ma charakter subiektywny. W krajach rozwiniętych, o wysokim dochodzie przypadającym na jednego obywatela, wzrost dobrobytu przekładał się na spadek dzietności, ale trwało to tylko do pewnego momentu, który można by określić wysyceniem dobrobytu. Mikko Myrskylä, Hans-Peter Kohler i Francesco C. Billari (2009) zauważyli, że w krajach o najwyższych wskaźnikach rozwoju (powyżej 0,85-0,9 HDI[4]) w ciągu trzydziestu lat doszło do odwrócenia trendu i wzrostu dzietności. W Stanach Zjednoczonych i w bogatych krajach europejskich poziom dzietności bliski jest poziomu gwarantującego zastępowalność pokoleń. Wraz ze wzrostem dobrobytu kraje rozwinięte stały się realnie - a nie fasadowo - pronatalistyczne, zapewniając obywatelom warunki, które uczyniły posiadanie dzieci mniej uciążliwym. Stać się to mogło dzięki rozbudowanemu systemowi opieki socjalnej, który daje kobiecie możliwość posiadania dziecka, nie zmuszając jej przy tym do rezygnacji z kariery zawodowej i pracy zarobkowej. Jeśli polityka społeczna umożliwi posiadanie dziecka, którym państwo się zajmie lub zrekompensuje rodzicom straty, dzietność wzrośnie. PLANOWANA BEZDZIETNOŚĆ - NIESPEŁNIENIE PRAGNIEŃ CZY ŚWIADOMA DECYZJA? Katastrofalny i dynamiczny spadek dzietności, postępujący od ostatnich dziesięcioleci ubiegłego wieku, widoczny szczególnie w Europie, odznaczającej się najniższymi na świecie wskaźnikami urodzeń w naturalny sposób, wymusił wzrost zainteresowania przyczynami tego stanu rzeczy (Frejka i in., 2008). Badacze i opinia publiczna zwrócili uwagę na ludzi w wieku reprodukcyjnym, którzy nie mają dzieci. Stosując najprostsze kryterium, można ich podzielić na dwie grupy - bezdzietnych z wyboru i bezdzietnych z konieczności. Taki podział zakłada, że dla pierwszych bezdzietność jest realizacją planu życiowego, a drudzy swojego planu życiowego urzeczywistnić nie mogą. Jednakże obie grupy są różnorodne, a ich plany życiowe - nie zawsze łatwe do określenia i opisu. W tym rozdziale zajmę się zjawiskiem planowanej, dobrowolnej bezdzietności. Podstawowym problemem jest tu oszacowanie liczebności tej grupy osób, a także wyznaczenie zakresu pojęcia bezdzietności. Zadanie to jest kłopotliwe, ponieważ musimy polegać na werbalnych deklaracjach, co wymaga pytania ludzi wprost, dlaczego nie mają dzieci. W pewnych wypadkach samo zadawanie takiego pytania może być uważane za etycznie wątpliwe. Poza tym, nawet jeśli uzyskamy odpowiedzi, to nie zawsze będą one precyzyjnie wsk