Gwiezdne Wojny inspirowały i inspirują całe pokolenia. Kosmiczne przygody przedstawicieli różnorodnych ras, walka dobra ze złem, wybrańcy o niesamowitych umiejętnościach, rozliczne legendy i mity stworzone w obrębie świata przedstawionego – właśnie to i wiele innych rzeczy przyczyniło się do ogromnej popularności sagi. Czy wiedzieliście jednak, że kulisy powstania cyklu oraz bazujących na nim innych tekstów kultury są nie mniej zajmujące, niż sama kosmiczna historia? Zapnijcie pasy, bo czeka Was ekstremalnie szybka wyprawa przez historię uniwersum Star Wars – w ledwie kilka akapitów przeskoczymy całe parseki faktów o Gwiezdnych Wojnach.
George Lucas – ojciec uniwersum Star Wars
George Lucas jest amerykańskim filmowcem oraz przedsiębiorcą. Popularność zapewniło mu wykreowanie takich franczyz, jak uniwersum Star Wars oraz Indiana Jones. Założył również firmy: Lucasfilm, LucasArts i Industrial Light & Magic. W 2012 Lucasfilm zostało sprzedane przez właściciela Disneyowi wraz z prawami do zarządzania marką Star Wars. Chociaż to właśnie z popularnymi, wielkimi cyklami Lucas jest kojarzony, to ma również na koncie mniejsze produkcje. W 1971 roku zrealizował film THX 1138, który okazał się sukcesem krytycznym, ale finansowym fiaskiem. W 1973 roku z kolei zaprezentował światu American Graffiti. Tym razem odniósł sukces komercyjny i krytyczny – otrzymał aż 5 nominacji do Oscara, w tym za najlepszym film.
Jak narodziło się imperium Star Wars?
Przepustką do prawdziwej rozpoznawalności okazało się dla Lucasa, pomimo wcześniejszych sukcesów, dopiero uniwersum Gwiezdne Wojny. Pomysł na Star Wars pojawił się już w 1971 roku, ale Lucas mógł rozpocząć ich realizację dopiero po sukcesie American Graffiti, bo wcześniej żadna wytwórnia nie dawała mu zielonego światła. Rozmowy na temat Gwiezdnych Wojen zaczęły się jeszcze w 1973 roku. Lucas miał otrzymać 300% podwyżkę względem poprzedniego wynagrodzenia, czyli w sumie 500 tys. dolarów. Zrzekł się jednak tak wysokiej pensji, w zamian prosząc o: zachowanie poprzedniej stawki (150 tys. dolarów), zachowanie praw do merchandisingu, zachowanie praw do wyboru przyszłości serii.
Sukces, którego nikt się nie spodziewał
Wytwórnia więcej niż chętnie przystała na podobną umowę. Prawdę mówiąc nikt nie spodziewał się sukcesu Gwiezdnych Wojen. Tymczasem był to najchętniej oglądany film 1977 roku. Zdobył też 6 Oscarów, a poza tym zapoczątkował rozwój zjawiska kulturowego – do dzisiaj uniwersum Star Wars gromadzi wokół siebie mnóstwo fanów, jest powodem zjazdów i konwentów oraz generuje ogrom przychodów z gadżetów. Już w latach 1977-1978 zysk z zabawek Star Wars wynosił 100 mln. dolarów. 35 lat później był to już ponad 12 miliardów. Aktualnie franczyza zarabia 3 miliardy rocznie. W końcu kto nie chciałby mieć swojego miecza świetlnego czy zestawu programowalnych droidów.
Oryginalna Trylogia Gwiezdnych Wojen
W 1977 roku do kin trafiła pierwsza odsłona Gwiezdnych Wojen. Sukces produkcji stał się jednak przyczyną powstania kolejnych filmów z cyklu. I tak ukazały się kolejno: Nowa nadzieja (1977), Imperium kontratakuje (1980) oraz Powrót Jedi (1983). Tylko przy pierwszym z nich za kamerą stał George Lucas. Początkowo miały ukazać się tylko te trzy filmy. Z czasem jednak decyzja w tym względzie została zmieniona i powstała kolejna trylogia – tym razem prequeli. W związku z tym, że nowsze odsłony mają miejsce przed wydarzeniami z Oryginalnej Trylogii, filmy z lat 70. i 80. zaczęto dodatkowo określać mianem czwartej, piątej i szóstej części.
O czym jest Oryginalna Trylogia Gwiezdnych Wojen
Akcja filmu z 1977 roku toczy się dziewiętnaście lat po upadku Republiki i powstaniu Imperium, które sprawuje najwyższą władzę w galaktyce. Obalić je próbuje Sojusz Rebeliantów, dowodzony przez Mon Mothmę. Przedstawiciele jasnej strony mocy radzą sobie całkiem nieźle – udaje im się nawet wykraść plany morderczej Gwiazdy Śmierci. Niestety, statek rebeliantów zostaje zlokalizowany przez Dartha Vadera, który porywa księżniczkę Leię. Tej udaje się na szczęście przekazać zdobyte plany dwóm robotom. Maszyny lądują na planecie Tatooine, gdzie szybko zostają pochwycone i wystawione na sprzedaż. W ten sposób los styka je z innym ważnym bohaterem sagi – Lukiem Skywalkerem. Niedługo potem ten dowiaduje się, że jest potomkiem Jedi. Luke postanawia pójść w ślady ojca i wspomóc rebeliantów. Przez kolejne dwie odsłony cyklu Imperium próbuje podnieść się po porażce. W drugiej części nadrzędnym celem jest przeciągnięcie Luke’a na ciemną stronę mocy. W trzeciej zaś dochodzi do ostatecznego starcia między Lukiem Skywalkerem i Darthem Vaderem oraz między Rebelią i Imperium.
Trylogia Prequeli Gwiezdnych Wojen
W 1995 roku pojawił się remaster Oryginalnej Trylogii, który wzbudził sporo kontrowersji. Najwięcej emocji budziły zmienione efekty specjalne (zwłaszcza przedstawienie Jabby) oraz przemontowana scena z Hanem Solo i Grido (z której zaczęło wynikać, że to Grido strzelił pierwszy, podczas gdy oryginalnie to Han oddał strzał w pierwszej kolejności – fani uznawali to zresztą za ogromną zaletę tego bohatera, bo wskazywała na jego silny charakter). W ślad za remestarem wypłynęła informacja o kontynuowaniu uniwersum Star Wars. Ogłoszono wtedy, że saga liczyła będzie w sumie dziewięć filmów oraz, że najpierw ukaże się tzw. Trylogia Prequeli: Mroczne widmo (1999), Atak klonów (2002) i Zemsta Sithów (2005). Za kamerą stanął – w przypadku wszystkich trzech odsłon – George Lucas. Niestety, Mroczne widmo nie zostało ciepło przyjęte (podobnie zresztą kolejne części). Fani cyklu do dzisiaj sprzeczają się o to, który z tych trzech filmów jest najgorszy (co nie przeszkadza im oglądać ich po kilkadziesiąt razy).
O czym jest Trylogia Sequeli Gwiezdnych Wojen?
Pierwszy film z Trylogii Sequeli, Mroczne widmo, opowiada o dzieciństwie Anakina Skywalkera, przyszłego Dartha Vadera. Chłopak znikąd okazuje się wyjątkowo wrażliwy na moc – bardziej niż mistrz zakonu Jedi, Yoda. Na jego ślad trafiają rycerz jedi Qui-Gon Jinn i jego uczeń-padawan, Obi-Wan Kenobi. Mężczyźni chcą wyszkolić młodego Anakina, by mógł walczyć z ciemną stroną mocy. Tymczasem sytuacja polityczno-gospodarcza w galaktyce zaczyna się pogarszać i wszystko wskazuje na zbliżającą się wojnę. Druga część, Atak klonów, poświęcona jest dorosłemu już Anakinowi, który zaczyna przeżywać pierwsze problemy natury moralnej i emocjonalnej (w pewnym sensie zaprzecza tą postawą stoicyzmowi Jedi). Widz dowiaduje się stopniowo, że również Jedi nie są wolni od skaz, a Anakin jest tego najlepszym przykładem (pomimo zakazu bierze ślub z ukochaną, Padme). W tle zaczyna rodzić się Imperium. W trzeciej części, Zemsta Sithów, Anakin przechodzi ostateczną przemianę i wybiera ciemną stronę mocy. Imperium przejmuje władzę w galaktyce. W skutek rozkazu 44 uśmierceni zostają niemal wszyscy Jedi. Padme rodzi dwójkę dzieci, Luke’a i Leię, które zostają ukryte w różnych miejscach świata.
Nowa trylogia – Trylogia Sequeli
Na kolejną trylogię widzowie musieli czekać aż do 2015 roku, kiedy to ukazało się Przebudzenie mocy. W kolejnych latach do kin trafiły też: Ostatni Jedi (2017) oraz Skywalker. Odrodzenie (2019). Tym razem reżyserem został J.J. Abrams (pierwsza i trzecia część) oraz Rian Johnson (druga część). Trylogia Sequeli opowiada o wydarzeniach mających miejsce po Oryginalnej Trylogii. Wyczekiwane produkcje wzbudziły mieszane uczucia wśród fanów, jednocześnie jednak poszerzając grupę odbiorców o kolejne pokolenie widzów. W międzyczasie powstały też dwa spin-offy cyklu, tzw. Gwiezdne Wojny: historie – Łotr 1 (2016) oraz Han Solo (2018).
O czym jest Trylogia Sequeli Gwiezdnych Wojen?
Akcja filmów zaczyna się 30 lat po wydarzeniach z części szóstej. Po zniszczeniu drugiej Gwiazdy Śmierci Luke Skywalker zniknął, a władzę przejął Najwyższy Porządek. Jego celem jest oczywiście likwidacja ostatniego Jedi i dobicie Nowej Republiki. Na czele Ruchu Oporu stoi Leia. W odwieczną walkę jasne i ciemnej mocy zostaje wmieszana również niejaka Rey, która okazuje się wrażliwa na moc, oraz Kylo Ren – syn Lei i Hana Solo, którego nęci Najwyższy Porządek. W kolejnych odsłonach serii widzowie śledzą walkę toczącą się w sercach Rey oraz Kylo. Dziewczyna szkoli się, by zostać Jedi, ale ma mnóstwo wątpliwości, co do swojej przeszłości i pochodzących jakby z zewnątrz emocji. Kylo zaś nie widzi szansy na powrót do jasnej strony mocy, ale jednocześnie nie chce być wyłącznie pionkiem w rękach ciemnej strony mocy.
Nie tylko filmy – teksty kultury z uniwersum Star Wars
Od początku powstania serii, Star Wars gromadziło wokół siebie całe rzesze zaangażowanych fanów. Początkowo wszelkie przejawy fanowskiej twórczości były krytykowane przez Lucasa i jego prawników. Niektórzy autorzy byli nawet straszeni sądem. Z upływem czasu jednak zaczęto doceniać siłę fandomu. Aktualnie funkcjonuje podział na teksty kanoniczne oraz tzw. legendy. W skład tego pierwszego zalicza się wszystko, czym zarządza Disney; w skład drugiego zaś – pozostałą twórczość. Co jeżeli historie się wykluczają? Jako „prawdziwą” wskazuje się tą Disneya. Nie oznacza to jednak, że „realność” opowieści legendarnych jest wykluczona. To po prostu jedna z wielu galaktycznych historii, które mogą, ale nie muszą być w całości lub we fragmentach prawdziwe. I tak komiks Przebudzenie mocy, książka Phasma czy powieść Eskadra kobaltowa należą do nowego kanonu, a już znana Trylogia Thrawna zaczynająca się od Dziedzica Imperium to już rzecz z nurtu legend.
Uniwersum Gwiezdne Wojny. Czy warto obejrzeć?
Niewiele jest na świecie franczyz, które doczekały się tak wielu kontynuacji w różnych przekazach medialnych. To ogromny system, którego urok tkwi w tym, że kształtowany był nie tylko przez pierwotnych pomysłodawców i scenarzystów, ale też samych odbiorców. Gwiezdne wojny to mnóstwo historii przekazujących uniwersalne, chwytające za serce prawdy, trafiające tak do młodszych, jak i starszych odbiorców. Czy więc warto obejrzeć? Jasne, najlepiej całą rodziną! A potem odkrywać rozbudowany świat gier, zabawek, komiksów i seriali.