Kolejna uroczysta gala Paszportów Polityki przeszła do historii. Po raz 24. doceniono działania kulturalne utalentowanych twórców. Redaktorzy tygodnika „Polityka” przyznali „Paszporty” w kategoriach: film, teatr, sztuki wizualne, literatura, muzyka poważna, muzyka popularna i kultura cyfrowa, która dołączyła w tym roku. Tradycyjnie uhonorowano także najlepszego kreatora kultury.
Zarówno ci, którzy zwyciężyli, jak i wszyscy nominowani to artyści poszukujący, którzy zrobili coś ważnego dla polskiej kultury w 2016 roku. Każdy stworzył co innego, na innym polu, ale wszyscy mają jeden wspólny mianownik – ich twórczość kształtuje kulturę. Mają na swoich kontach ciekawe, nowatorskie projekty, wyróżniają się nieschematycznym myśleniem, przenikliwym spojrzeniem, przekraczają granice, poruszają odbiorców.
W gronie tegorocznych laureatów Paszportów Polityki znaleźli się m.in.:
- debiutująca pisarka Natalia Fiedorczuk-Cieślak,
- Jan P. Matuszyński – reżyser filmów dokumentalnych, świetnie radzący sobie także z fabułą,
- Wacław Zimpel, klarnecista współpracujący z wieloma muzykami i związany z kilkoma zespołami. Nagrodzono go jednak za solowy projekt muzyczny, gdzie poza klarnetem wykorzystuje m.in. brzmienie organów Hammonda.
- Pierwszy zwycięzca w kategorii kultura cyfrowa to Michał Staniszewski. Wyróżniono go za grę „Bound”.
- Kreatorem Kultury został Jan „Ptaszyn” Wróblewski, jazzman, kompozytor, dziennikarz, osobowość, muzyk stale angażujący się w różne projekty. We wcześniejszych latach tym wyróżnieniem uhonorowano m.in. Agnieszkę Holland, Tomasza Stańko, Elżbietę Penderecką i Krzysztofa Pendereckiego, Jerzego Jarockiego, Krystiana Lupę.
Listę wszystkich tegorocznych laureatów Paszportów Polityki i nominowanych znajdziecie na końcu wpisu.
Uroczystą galę poprowadziła pierwsza dama polskiej kultury, Grażyna Torbicka i naczelny „Polityki” Jerzy Baczyński.
Kto i za co otrzymał Paszport Polityki w tym roku już wiecie. Pomyślałam, że warto przypomnieć, kogo wcześniej nagrodzono i co dalej działo się w kulturalnym życiu posiadacza „Paszportu”. Czy ten prestiżowy „dokument” miał realny wpływ na karierę? Sami oceńcie. Skupiłam się oczywiście na laureatach w kategorii literatura 🙂
>> Paszport Polityki za rok 2015
Łukasz Orbitowski nagrodzony został za książkę „Inna dusza”, która mimo wątku kryminalnego, nie jest jedynie kryminałem. Rywalizował o „Paszport” z Weroniką Murek i Andrzejem Muszyńskim.
Orbitowskiego wyróżniono „za doskonałe połączenie powieści inicjacyjnej, psychologicznej i obyczajowej, ale i – co tak naprawdę najistotniejsze – precyzyjne, poruszające i zapadające w pamięć studium zła” (Bernadetta Darska).
Czy dla Łukasza Orbitowskiego nagroda okazała się przepustką do sukcesu? Cóż sam musiałby to ocenić. Wiadomo jednak, że po otrzymaniu Paszportu Polityki zaczął prowadzić program w TVP Kultura. Został też nominowany do Nagrody Literackiej „Nike” oraz do Nagrody Literackiej Gdynia.
>>Paszport Polityki za rok 2014
Zygmunt Miłoszewski otrzymał nagrodę „za stworzenie cyklu powieści kryminalnych, w których wciągająca intryga łączy się z przenikliwym portretem współczesnej Polski i diagnozą kluczowych problemów społecznych”. Nominowani byli też Wit Szostak i Jakub Żulczyk.
Zygmunt Miłoszewski zdobył popularność nie tylko w Polsce. Jego książki ukazują się również za granicą. Tłumaczone są na kilkanaście języków. „Gniew” zdobył także sporo nominacji i nagród literackich.
30 stycznia 2015 miał premierę w Polsce film „Ziarno prawdy” na podstawie książki Miłoszewskiego. Nie ma to jednak nic wspólnego z „Paszportem” ponieważ prawa do filmu zostały kupione znacznie wcześniej, a okres zdjęciowy przypadł na pierwszą połowę 2014 roku. Jedna na pewno wyróżnienie „Polityki” miało przełożenie na kinową frekwencję.
>>Paszport Polityki za rok 2013
Ziemowit Szczerek został wyróżniony „za przewrotną i wspaniale napisaną książkę „Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian”, która pokazuje, że żadna podróż, a zwłaszcza podróż na Wschód, nie jest niewinna”. Szczerek rywalizował z Łukaszem Orbitowskim i Małgorzatą Rejmer.
Ziemowit Szczerek nie zrobił sobie laby po odebraniu „Paszportu”. W 2015 roku ukazały się dwie jego książki „Tatuaż z tryzubem” i „Siódemka” . Dzięki pierwszej dotarł do finału Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2015 i do finału „Nike”. Za sprawą drugiej był w półfinale walki o „Angelusa” w 2016 roku.
>>Paszport Polityki za rok 2012
Szczepan Twardoch dostał Paszport Polityki „za powieść „Morfina” , za odważne i szalone studium o męskiej słabości i płynnej tożsamości narodowej, osadzone w realiach pierwszego miesiąca niemieckiej okupacji w 1939 r.”. Wraz z Twardochem nominowane były Kaja Malanowska i Zośka Papużanka.
Na podstawie „Morfiny” powstała teatralna adaptacja zrealizowana przez Teatr Śląski. Szczepan Twardoch nie zatrzymał się na „Morfinie”. W krótkim czasie napisał dwie mocne książki „Drach” (2014) i „Król” (2016). Od czasu odebrania „Paszportu” pisarz zebrał sporo literackich nominacji i nagród. Twardoch otrzymał też tytuł ambasadora marki Mercedes Benz (2015).
>> Paszport Polityki za rok 2011
Mikołaj Łoziński otrzymał wyróżnienie „za książkę pod tytułem „Książka”, za świetnie opowiedzianą małą historię na tle dużej historii. Za oryginalną formę i za przypomnienie, że nie ma lepszego tematu literackiego niż rodzina”. O Paszport w 2011 ubiegali się także Zygmunt Miłoszewski i Szczepan Kopyt.
Mikołaj Łoziński wybrał ciekawą drogę. Stworzył intrygujące projekty we współpracy z innymi artystami. Jeden z nich to wspólna książka pisarza i fotografki Julii Staniszewskiej „Restauracja” opowiadające trzy powiązane za sobą historie. Inne przedsięwzięcie to „Prawdziwa bajka”, książka Łozińskiego i ilustratorki Marty Ignerskiej.
>> Paszport Polityki za rok 2010
Ignacy Karpowicz został nagrodzony „za powieść „Balladyny i romanse”. Za rozmach, odwagę i poczucie humoru”. Razem z Karpowiczem nominowani byli Justyna Bargielska i Tomasz Piątek.
To nie pierwszy kontakt Karpowicza z „Paszportami”. Pisarz był nominowany do nagrody za rok 2006 i debiutancką powieść „Niehalo”. Na wyróżnienie musiał jednak poczekać.
Ignacy Karpowicz nie spoczął na laurach. Napisał „Ości” (2013) i „Sońkę” (2014). Na tym jednak nie koniec jego twórczych działań. W 2012 roku pisarz zaangażował się w film dokumentalny „Sztuka znikania” reżyserowanego przez Bartka Konopkę i Piotra Rosołowskiego. Dokument opowiadał o szamanie voodoo, który dzięki Jerzemu Grotowskiemu przybył do Polski w czasach PRL-u.
Laureaci Paszportów Polityki za rok 2016:
Film: Jan P. Matuszyński, reżyser „Ostatniej rodziny” filmu opartego na historii rodziny Beksińskich. Paszport otrzymał za „najdojrzalszy artystycznie debiut ostatnich sezonów”.
Nominowani w tej kategorii:
Bartosz M. Kowalski
Jan P. Matuszyński
Tomasz Wasilewski
Teatr: Anna Smolar za „teatr kameralny i empatyczny, z polotem i humorem podejmujący tematy zepchnięte na margines”.
Nominowani w tej kategorii:
Agata Duda-Gracz
Paweł Sakowicz
Anna Smolar
Literatura: Natalia Fiedorczuk-Cieślak za „przenikliwy portret współczesnej Polski widzianej od strony matek z wózkami, za chłodny i niebanalny obraz macierzyństwa, a także za żywy i pełen humoru literacki język w książce „Jak pokochać centra handlowe”.
Nominowani w tej kategorii:
Natalia Fiedorczuk-Cieślak
Stanisław Łubieński
Zośka Papużanka
Sztuki wizualne: Daniel Rycharski za „intrygujące połączenie duchowości z aktywizmem, konserwatyzmu z otwartością i prowincjonalizmu z europejskością”.
Nominowani w tej kategorii:
Alicja Bielawska
Daniel Rycharski
Roman Stańczak
Muzyka poważna: Marzena Diakun za „konsekwentny i błyskotliwy rozwój osobowości i kariery dyrygenckiej mimo wszelkich trudności oraz za świetną interpretację partytury wykonanej we Wrocławiu „Zagubionej autostrady” Olgi Neuwirth”.
Nominowani w tej kategorii:
Krzysztof Bączyk
Marzena Diakun
Łukasz Dyczko
Muzyka popularna: Wacław Zimpel „za przełamywanie granic w muzyce, za autorskie, poparte świetnymi umiejętnościami łączenie różnych tradycji i szukanie w nich tego, co wspólne i uniwersalne”.
Nominowani w tej kategorii:
Taco Hemingway i Rumak
Raphael Rogiński
Wacław Zimpel
Kultura cyfrowa: Michał Staniszewski za „udowadnianie, że gry wideo mogą łączyć elementy wszystkich dziedzin sztuki”.
Nominowani w tej kategorii:
11 bit studios
Piotr Iwanicki (Superhot Team)
Michał Staniszewski (Studio Plastic)
Wyróżnienie dla Kreatora Kultury otrzymał Jan Ptaszyn Wróblewski za „bycie dobrym duchem muzyki jazzowej w Polsce od jej prapoczątków aż do dziś”.
Wszystkim nagrodzonym i nominowanym życzę kolejnych kulturalnych sukcesów 🙂