Olga Tokarczuk – książki przyniosły jej literackiego Nobla! Które pozycje pisarki warto przeczytać?

Olga Tokarczuk książki Gandalf.com.pl
Napisane przez Gandalf.com.pl
Brak komentarzy
Udostępnij:

Przed Olgą Tokarczuk ostatni Nobel w dziedzinie literatury trafił do Polski dzięki talentowi Wisławy Szymborskiej. Od tamtego czasu minęły już 22 lata (23, jeżeli liczyć czas wręczania nagrody). To ogromne wyróżnienie zarówno dla samej pisarki, jak i polskiej kultury. Książki Olgi Tokarczuk zaczęły znikać z księgarń w ekspresowym tempie. W ciągu pierwszych 10 godzin po pojawieniu się informacji o nagrodzie sprzedano kilkanaście tysięcy egzemplarzy książek noblistki. Na różnorakich portalach zaczęły ukazywać się artykuły dotyczące autorki, komentarze literaturoznawców czy krytyków, wywiady udzielone przez pisarkę nawet w odległej przeszłości. Każdy chce teraz rozmawiać o Oldze Tokarczuk i Noblu. Nic dziwnego! Abstrahując bowiem od samego wyróżnienia, jej książki skłaniają do intensywnych dyskusji i zachęcają do nierzadko zmieniających życie przemyśleń. Oto garść informacji o Oldze Tokarczuk i jej książkach, które pomogą każdemu odnaleźć się w dyskusjach nadchodzących dni.

Olga Tokarczuk – działalność i poglądy

Olga Tokarczuk to osoba, którą najłatwiej byłoby nazwać zaangażowaną. Współorganizuje wydarzenia związane z literaturą (obecnie np. Festiwal Góry Literatury, a wcześniej Festiwal Opowiadania), wykłada i prowadzi warsztaty na uniwersytetach. Działała z Partią Zielonych, była też członkinią redakcji „Krytyki Politycznej”. Deklaruje się – tak słownie, jak i postawą – jako feministka. Aktywizuje się w działaniach na rzecz ochrony środowiska oraz praw zwierząt. Wspiera również grupy LGBT – regularnie uczestniczy w paradach równości.

Pierwsza powieść Olgi Tokarczuk – „Podróż ludzi Księgi”

Debiut Olgi Tokarczuk miał miejsce jeszcze w 1979 roku. Wtedy to na łamach pisma „Na przełaj”, pod pseudonimem Natasza Borodin, zaprezentowała swoje pierwsze opowiadania. 10 lat później ukazał się jej tomik poezji – „Miasto w lustrach”. Pierwsza powieść Olgi Tokarczuk została wydana w 1993 roku i była to „Podróż ludzi Księgi”. Powieść została niedawno wznowiona, po 25 latach. Już za nią autorka została doceniona i zauważona w kręgach literackich – otrzymała bowiem nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. Z perspektywy czasu mówi się o tym tytule jako młodzieńczej wprawce pisarki. Widać w niej zalążek tego, co Tokarczuk rozwija do dzisiaj.

Akcja powieści rozgrywa się we Francji, w 1685 roku. Ludwik XIV, zwany też Królem Słońce, wprowadza jednowyznaniowość – odtąd wyłącznie katolicyzm jest religią legalną. Hugenoci udają się więc na północ, mając nadzieję, że znajdą gdzieś bezpieczną przystań. Równocześnie Paryż opuszczają również porzucona przez narzeczonego kurtyzana Weronika, Markiz-alchemik, twardo stąpający po ziemi bogacz de Berle oraz Gauche – niemy woźnica z wiernym, żółtym psem. Losy bohaterów powieści splatają się na wiele mniej i bardziej oczywistych sposobów. Finał „Podróży ludzi Księgi” prowadzi do Pirenejów, gdzie ukryta jest tytułowa Księga. Przedmiot ma rzekomo możliwość zmiany przyszłości świata. Ale czy w ogóle uda się go odnaleźć?

Pierwszy duży sukces literacki Olgi Tokarczuk – „Prawiek i inne czasy”

Druga książka Olgi Tokarczuk – „E.E.” – opowiadająca o dziewczynce, która zyskuje parapsychiczne moce, a następnie nagle je traci, nie spotkała się z tak szerokim zainteresowaniem i uznaniem, co późniejsze powieści autorki. „Dopiero” trzecia powieść Tokarczuk, „Prawiek i inne czasy”, uczyniła z niej osobę rozpoznawalną i powszechnie cenioną. Książka znalazła się bowiem w 1997 roku w finale cenionej i prestiżowej Nagrody Literackiej Nike. Głównej nagrody nie otrzymała, ale zdobyła Nike Czytelników. „Prawiek i inne czasy” nagrodzono również Paszportem Polityki, Nagrodą Fundacji im. Kościelskich i Machinera. Książka doczekała się tłumaczenia na 20 różnych języków, podbijając serca ludzi na całym świecie.

Akcja „Prawieku i innych czasów” rozgrywa się w samym centrum Polski. Tytułowy Prawiek to nazwa miejscowości, która spina losy wielu lokalnych bohaterów. Tokarczuk w typowym dla siebie stylu spaja to, co zwyczajne z tym, co niezwykłe. Łączy realność oraz mit. Wynosi drobne wydarzenia codzienności ponad wielkie wydarzenia historyczne.

Pierwsza nagroda Nike oraz Międzynarodowa Nagroda Bookera Olgi Tokarczuk – „Bieguni”

W swojej karierze Olga Tokarczuk nominowana była do Nike w sumie 6 razy. Nagrodę jury otrzymała jednak „jedynie” dwukrotnie – pierwszy raz za „Biegunów”, a drugi za „Księgi Jakubowe”. „Bieguni” to powieść, która znalazła się w tym roku na językach za sprawą Międzynarodowej Nagrody Bookera – jednej z najbardziej prestiżowych brytyjskich nagród literackich.

Olga Tokarczuk pisała tę książkę przez trzy lata, stale przy tym podróżując. Nie chodziło jednak o odwiedzanie konkretnych miejsc, lecz o motyw podróży sam w sobie. Idea zawiera się zresztą w tytule, który nawiązuje do odłamu rosyjskich staroobrzędowców – biegunów. Wierzyli oni, że jeżeli człowiek znajduje się w ruchu, jest mniej podatny na działanie zła. „Bieguni” wydają się na pierwszy rzut oka wręcz impresyjni, pełni niepowiązanych ze sobą historii. Tuż obok opowieści dotyczących podróży – w każdym możliwym rozumieniu tego słowa (tak fizycznym, jak metafizycznym i egzystencjalnym) – pojawiają się pytania o konserwację martwego ciała oraz stworzenia encyklopedii ludzkiej wiedzy i doświadczeń.

Pierwsza ekranizacja Olgi Tokarczuk – książka „Prowadź swój pług przez kości umarłych”, czyli „Pokot”

Teksty Olgi Tokarczuk – zwłaszcza krótsze historie – były regularnie wykorzystywane na deskach teatrów czy w filmach krótkometrażowych. Pierwszą zekranizowaną powieścią jest „Prowadź swój pług przez kości umarłych”, która do kinowej dystrybucji trafiła jako „Pokot”. Za reżyserię odpowiedzialne były Agnieszka Holland oraz Kasia Adamik. Film zebrał raczej pozytywne recenzje, chociaż środowiska prawicowe wiele mu zarzucały. „Pokot” został polskim kandydatem do Oscara w kategorii „najlepszy film nieanglojęzyczny”, ale niestety nie trafił na krótką listę propozycji do nagrodzenia.

„Prowadź swój pług przez kości umarłych” opowiada o mieszkającej z psami w Kotlinie Kłodzkiej Janinie Duszejko. Kobieta jest nieco ekscentryczna, wierzy w prawdy astrologiczne i tłumaczy poezję Williama Blake’a. Gdy w okolicy zaczyna się fala brutalnych morderstw na myśliwych, Duszejko uznaje, że odpowiedzialne są za nie zwierzęta. Według niej te mają się mścić za ludzkie okrucieństwo. Czy to prawda? A może jest jakieś mniej fantastyczne wytłumaczenie bestialskich zabójstw?

„Księgi Jakubowe” – opus magnum Olgi Tokarczuk i nagroda Nobla

Olga Tokarczuk pisała „Księgi Jakubowe” przez 6 lat. Kiedy powieść wreszcie się ukazała, nikt nie miał wątpliwości, że pisarka otrzyma drugą w swojej karierze nagrodę Nike (od jury). Książka traktuje o niewiarygodnej, niemniej prawdziwej, historii Jakuba Franka – założyciela sekty heretyckiej w zestawieniu z judaizmem. Historia rozgrywa się w XVIII wieku, więc tłem dla rzekomo niezwykłych zdolności Jakuba Franka i gromadzących się wokół niego ludzi są rozbiory Polski. Zróżnicowana formalnie, dziewięćsetstronicowa powieść została nazwana przez szwedzką Akademię – podczas uzasadniania werdyktu – opus magnum polskiej pisarki. I faktycznie – „Księgi Jakubowe” to zbiór cech charakterystycznych dla twórczości Olgi Tokarczuk w pigułce. Podczas wręczania Tokarczuk Nobla powiedziano także, że została wybrana na laureatkę „za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją prezentuje przekraczanie granic jako formę życia”.

 

Nobel dla Olgi Tokarczuk to fenomenalna informacja z wielu powodów, niemniej dla fanów twórczości autorki wydarzenie to było wręcz rzeczą spodziewaną. Pisarka od wielu lat cieszy się zainteresowaniem i uznaniem środowisk literackich na całym świecie. Nie boi się próbowania nowych form oraz poruszania trudnych czy niewygodnych tematów. Chętnie też uczestniczy w życiu publicznym, próbując wykorzystać pozycję autorytetu do wprowadzania pozytywnych zmian na świecie – zwłaszcza w kontekście lokalnym. W swoich książkach splata zwykle wiele wymiarów czasowych, ukazując uniwersalność pewnych doświadczeń i powtarzalność historii. Wszystkim, którzy nie mieli jeszcze styczności z autorką zalecamy pośpiech w zaopatrywaniu się w książki pisarki – rozchodzą się one jak ciepłe bułeczki! W końcu od teraz Tokarczuk znajduje się w niezwykle elitarnym gronie noblistów i aż wstyd nie znać jej twórczości!

Wszystkie wymienione książki Olgi Tokarczuk możesz zamówić na Gandalf.com.pl.

Udostępnij:
13 października 2019

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

W przypadku naruszenia Regulaminu Twój wpis zostanie usunięty.