J. R. R. Tolkien w swoich dziełach zbudował fantastyczny świat pełen legendarnych stworzeń, najróżniejszych ras i magii. Śródziemie stało się miejscem, które kojarzy niemal każdy z nas – choć nie istnieje naprawdę, to jednak zostało wykreowane z taką pieczołowitością, że sprawia wrażenie odległej, ale realnej rzeczywistości. Stało się symbolem całego legendarium tolkienowskiego, czyli zbioru mitów i baśni. Przejawiają się one szczególnie w takich powieściach jak „Hobbit” czy „Władca Pierścieni” – części i prawidłową kolejność czytania tych książek, zebraną dla wszystkich tych, którzy nie poznali jeszcze pióra mistrza, prezentujemy poniżej. Na odkrycie Tolkiena nigdy nie jest za późno!
„Hobbit” – części
„Hobbit, czyli tam i z powrotem” to książka, która ukazała się przed „Władcą Pierścieni”, jako pierwsza w kolejności – opowiada bowiem o wydarzeniach, które rozegrały się przed historią Froda Bagginsa i jego przyjaciół, ale miały za to wpływ na ich wyprawę. Część ta została podzielona na kilka filmów, jednak jeśli chodzi o książki, nie musimy się mierzyć z pytaniem, jak czytać Hobbita po kolei – jest to bowiem tylko jeden tom.
To powieść, która została napisana z myślą o najmłodszych, dlatego umieszcza się ją przede wszystkim w kategoriach literatury dziecięcej – ale to wcale nie znaczy, że nie spodoba się dorosłym! Wręcz przeciwnie: fabuła, kreacja bohaterów czy piękne opisy przyrody wciągną do reszty każdego fana fantastyki. Powieść niesie też za sobą niejedno przesłanie, a niektórych symbolicznych motywów mogą na początku nie zauważyć nawet dojrzali czytelnicy. Akcja tylko pozornie wydaje się prosta: Bilbo Baggins, ceniący sobie spokój hobbit, wyrusza wraz z grupą krasnoludów i czarodziejem Gandalfem na wyprawę, której celem jest odzyskanie krasnoludzkich skarbów i twierdzy. Ich najgroźniejszym przeciwnikiem stanie się strzegący złota smok Smaug. Jaką rolę w tej całej historii odegra niewielki, pozornie słaby Hobbit? I gdzie znajdzie on Jedyny Pierścień, wokół którego krąży fabuła kolejnych książek? Przeczytanie tej powieści nie jest konieczne, aby zrozumieć wydarzenia przedstawione w późniejszych tytułach, jednak dzięki zaznajomieniu się z tym swego rodzaju wstępem do świata Tolkiena, jakim jest „Hobbit”, części czytane później z pewnością będą dla nas bardziej zrozumiałe.
Jeśli chcesz poznać przygody bohaterów także w wersji kinowej, poniżej prezentujemy, jaka jest w przypadku „Hobbit” kolejność chronologiczna poszczególnych ekranizacji: „Hobbit: Niezwykła podróż”, „Hobbit: Pustkowie Smauga”, „Hobbit: Bitwa Pięciu Armii”.
„Władca Pierścieni” – kolejność czytania
„Władca Pierścieni. Bractwo Pierścienia”
Jeśli chcemy czytać „Władcę Pierścieni” po kolei, na początku powinniśmy sięgnąć po „Bractwo Pierścienia” (zwane też „Drużyną Pierścienia”). Składają się na nią dwie części – „Powrót Cienia” i „Drużyna Pierścienia”. To historia o tym, w jaki sposób narodziła się niesamowita kompania, której przeznaczeniem jest zaniesienie Pierścienia do Samotnej Góry, gdzie artefakt ma zostać zniszczony. Członkami drużyny zostają: czterech hobbitów (w tym główny protagonista wszystkich książek, Frodo Baggins), czarodziej (z rasy Istarich) Gandalf, elf Legolas, krasnolud Gimli oraz dwoje ludzi, czyli królewski dziedzic Aragorn i syn Namiestnika Gondoru Boromir. Wspólnymi siłami próbują pokonać niejedną przeszkodę, które stają im na drodze do celu – muszą walczyć nie tylko z upiornymi Nazgûlami, czyli sługami samego Saurona, z wargami czy orkami, ale także przezwyciężyć wewnętrzne niesnaski i co chyba najistotniejsze – oprzeć się destruktywnej mocy Pierścienia. Nie wszystko jednak potoczy się tak, jak planowali, przez co Drużyna zostanie rozdzielona… Jaka jest dalsza
„Władca Pierścieni. Dwie wieże”
Druga część, czyli „Władca Pierścieni. Dwie wieże”, kontynuuje bezpośrednio wydarzenia z poprzedniego tomu – zawiera trzecią i czwartą księgę całego cyklu („Zdrada Isengardu” i „Podróż do Mordoru”). Powieść zaczyna się w momencie, gdy Bractwo zostało rozbite. Mimo niejednej porażki i tak dąży ono do osiągnięcia swojego celu i wyplenienia zła. Choć tym razem członkowie Drużyny podróżują osobno, nadal troszczą się o swoich towarzyszy i próbują odnaleźć ich na drodze do Samotnej Góry. Nikt z drużyny nie wie jednak, gdzie szukać dwóch hobbitów – Sama i Froda – którzy mają Pierścień. Są więc najważniejszym ogniwem całej wyprawy i to w głównej mierze od nich zależy powodzenie misji. Niebagatelną rolę odegra też Gollum, czyli tajemnicza, pokraczna istota, której motorem wszystkich działań pozostawał (jednocześnie ukochany i znienawidzony) Pierścień. To właśnie on wystawi na próbę przyjaźń Sama i Froda – oraz przyczyni się do bezpośredniego starcia hobbitów z wrogimi orkami.
„Władca Pierścieni. Powrót króla”
Ostatnią w kolejności książką „Władcy Pierścieni” jest „Powrót króla” (również zawierająca dwie księgi: „Wojnę o Pierścień” i „Powrót króla”). To w niej rozstrzygają się wszystkie wydarzenia i czytelnik wreszcie dowiaduje się, czy potężny artefakt udało się zniszczyć – a jeśli tak, to jakim kosztem. Sauron gromadzi ogromną i mroczną armię, która liczebnością znacznie przewyższa połączone wojska ludzi, elfów, krasnoludów oraz entów. Podczas ich legendarnej potyczki odosobnieni Sam i Frodo nie przestają dążyć do Samotnej Góry – teraz jedną z największych przeszkód pozostają ich własne pragnienia i umysły. Ostatnia księga nie tylko opowiada o końcu wyczerpującej wyprawy, ale także sięga dalej – pokazuje, jak po całej wojnie zmienił się świat, co stało się ze spokojnym, uroczym Shire, a także kto został ukoronowany na nowego króla Gondoru, czyli władcę ludzi. To epickie zakończenie całej sagi, które uświadamia czytelnikowi, że zło może nieodwracalnie zmienić nie tylko otaczającą nas rzeczywistość, ale także nas samych. Wytyczona przez twórcę „Władcy Pierścieni” chronologia i podążanie za nią w trakcie czytania gwarantuje niepowtarzalne wrażenie i najlepszą rozrywkę!
Inne opowieści ze Śródziemia
„Hobbit” i „Władca Pierścieni” są najpopularniejszymi książkami o Śródziemiu, ale nie można zapominać o innych dziełach Tolkiena – jak choćby „Silmarillionie”. To zbiór opowieści taktujących o wydarzeniach z Pierwszej Ery, które rozegrały się wiele lat przed historiami odważnych hobbitów. „Silmarillion” poszerza wiedzę czytelnika na temat wszelkich mitów i legend ze Śródziemia – to zagłębienie się w życie dawnych elfów i anielskich Majarów, w życie boskich Ainurów i Valarów, a także w życie Númenorejczyków, których spotkała straszliwa zagłada. Kontynuacją jednej z historii zawartej w „Silmarillionie” są „Dzieci Húrina” – czyli opowieść o walce odważnego Turina z Czarnym Władcą, a także z własnym, niezwykle tragicznym losem. Oprócz tych dwóch książek warto też zwrócić uwagę na „Niedokończone opowieści”. Syn J. R. R. Tolkiena, Christopher Tolkien, zebrał w nich nieopublikowane i niedokończone szkice o Śródziemiu oraz opatrzył je stosownymi komentarzami – to piękne i klimatyczne historie sięgające zarówno wstecz, do Dawnych Dni, jak i opowiadające o tym, co wydarzyło się po wojnie o Pierścień.
Choć „Hobbit” w powyższym rankingu pozostaje w osobnym wydaniu, to jednak w zestawie możesz już kupić trzy części „Władcy Pierścieni”. To, jaką kolejność czytania tych książek wybierzesz – czy zaczniesz od opowieści o Biblie, czy o Frodzie – nie ma wielkiego znaczenia. Jak zostało wspomniane, chronologicznie pierwsze były przygody Bilba oraz krasnoludów, niemniej bez znajomości ich wyprawy da się zrozumieć wszystkie wydarzenia, w jakie uwikłana została Drużyna Pierścienia. „Hobbit” może jednak rozjaśnić poszczególne wątki, a także pomóc lepiej pojąć samą historię Jedynego Pierścienia. Bez względu na to, od której historii zaczniesz, mityczne Śródziemie z pewnością wprawi cię w niemały zachwyt!
Wszystkie wymienione książki z twórczości J. R. R. Tolkiena możesz zamówić na Gandalf.com.pl.