Filmy Agnieszki Holland – Obywatel Jones i Pokot. Przeglądamy twórczość polskiej reżyserki

filmy Agnieszki Holland i najnowsze premiery na Gandalf.com.pl Agnieszka
Napisane przez Agnieszka
Brak komentarzy
Udostępnij:

Agnieszka Holland urodziła się w 1948 r. w Warszawie. Pierwszy krótkometrażowy film, Grzech Boga, zrealizowała jeszcze na studiach w 1970 roku. Niestety, reżyserka nie jest absolwentką łódzkiej szkoły filmowej. Mimo usilnych starań twórczyni nie dostała na PWSTiTv, w związku z czym aplikowała do Wydziału Filmowego i Telewizyjnego Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze. Tam nie tylko odebrała stosowną edukację, ale też od samego początku angażowała się politycznie (np. podczas Praskiej Wiosny uczestniczyła w strajkach) za co została aresztowana na 5 tygodni. Nic więc dziwnego, że kolejne filmy  Agnieszki Holland opowiadają zwykle o wydarzeniach historycznych, przełomowych lub jednostkach reprezentujących wywrotowe poglądy. Oto lista filmów Holland, które naszym (i krytyków!) zdaniem warto obejrzeć w pierwszej kolejności.

Filmy Agnieszki Holland

W swoim dorobku Agnieszka Holland zgromadziła już wszystkie najważniejsze wyróżnienia dla filmowców. Była wielokrotnie nominowana do Oscara i to w różnych kategoriach (najlepszy scenariusz adaptowany za Europa Europa oraz W ciemności – najlepszy film nieanglojęzyczny). Wygrywała nasze lokalne Orły, czyli nagrody Polskiej Akademii Filmowej. Otrzymała też Złotego Globa, Złotego Lwa, nagrody na Berlinalne, czy w Cannes. To twórczyni otwarta na różnorodną gatunkowość, która każdym kolejnym filmem udowadnia, że kino potrafi wzruszać, wzbudzać sprzeciw i zachęcać do działania.

Jakie tematy najchętniej porusza Agnieszka Holland?

Twórczyni chętnie sięga po tematy związane z wojną, ale niekoniecznie II wojną światową. W jej dorobku znajdziemy produkcje osadzone przed I wojną światową, jak i w okresie PRL. Historia stanowi zwykle dla Holland jedynie tło do opowiadania o uniwersalnych wartościach, postawach i przemianie jednostki. Reżyserka chętnie sięga po literaturę, realizując adaptacje wybranych tytułów lub wplatając fragmenty znanych dzieł do swojej twórczości.

Aktorzy prowincjonalni

Film ten miał premierę w 1978 roku. Opowiada o aktorach z niewielkiego teatru, którzy postanawiają przygotować inscenizację Wyzwolenia Stanisława Wyspiańskiego. Spektaklem kieruje reżyser z Warszawy, który podchodzi do swojej funkcji rzemieślniczo, nie angażując się zanadto w proces powstawania występu. Przeszkadza to przede wszystkim odtwórcy głównej roli, 30-letniemu Krzysztofowi, który samotnie próbuje wpłynąć na reżysera. Brak wsparcia ze strony grupy teatralnej pogłębiają jednak jego frustrację. Sprawy nie ułatwiają też kłopoty prywatne – rozpadające się małżeństwo.

Jaka była recepcja filmu?

Pełnometrażowy debiut Holland spotkał się z bardzo ciepłym przyjęciem. Otrzymał wiele nagród, z których najważniejsza to nagroda Międzynarodowej Federacji Krytyków Filmowych FIPRESCI na Festiwalu w Cannes. Także dzisiaj traktuje się tę produkcję jako jedną z ważniejszych w dorobku reżyserki.

Europa Europa

Europa Europa to film, który premierę miał w roku 1990. Jego bohaterem jest Perel (Marco Hofschneider), urodzony w żydowskiej rodzinie w Saksonii. Chłopak wraz z rodziną, uciekając przed coraz wyraźniejszymi prześladowaniami ze strony faszystów, postanowił wyemigrować do Polski. Szybko okazało się, że nie był to najlepszy wybór. Gdy tylko Niemcy wkroczyli do kraju nad Wisłą, rodzice wysłali Perela i jego brata na Wschód. Tam młodzieńcy wpadli w tryby komunistycznej indoktrynacji. Perel szybko zaangażował się w działania Komsomołu. Na skutek licznych zawirowań chłopak nagle trafił w ręce Niemców, a ci uznali go za… aryjczyka. By przetrwać młody Żyd postanawił więc ukrywać prawdę. Okazał się w tym na tyle dobry, że został adoptowany przez oficera junkra i oddelegowany do elitarnej szkoły Hitlerjugend.

Jaka była recepcja filmu?

Za film Europa Europa Agnieszka Holland doczekała się w 1992 roku nominacji do Oscara za najlepszy scenariusz adaptowany. Warto tutaj dodać, że film oparty jest na autentycznej autobiografii Solomona Perela, wydanej w 1989 roku. Perel miał nawet zagrać samego siebie, ale produkcja odkładana była tak długo, że w końcu był już do tej roli za stary. Europa Europa przyniosła Holland również Złotego Globa za najlepszy film zagraniczny oraz wygraną w tej samej kategorii od Bostońskiego Stowarzyszenia Krytyków Filmowych, Stowarzyszenia Nowojorskich Krytyków Filmowych i na National Board of Review.

W ciemności

Mający swoją premierę w 2011 roku film Agnieszki Holland W ciemności rozgrywa się w Polsce w czasie II wojny światowej. Jej głównym bohaterem jest niejaki Leopold Socha (Robert Więckiewicz), który pomaga ukrywać się Żydom przed Niemcami w lwowskich kanałach. Nie jest to jednak postać bez skazy. Działania Sochy mają bowiem na celu wymazania przewin sprzed wojny. Film stanowi adaptację książki W kanałach Lwowa autorstwa Roberta Marshalla. Inspirację dla produkcji stanowiły także wspomnienia jednej z bohaterek filmu przywołane w książce Dziewczynka w zielonym sweterku.

Jaka była recepcja filmu?

W ciemności doczekało się w sumie 36 nominacji do różnych nagród. Wśród nich znalazła się także ta do Oscara 2012 za najlepszy film nieanglojęzyczny. Produkcja otrzymała trzy Orły za: najlepszą główną rolę męską (Robert Więckiewicz), najlepszą drugoplanową rolę kobiecą (Kinga Preis), najlepsze zdjęcia (Jolanta Dylewska). Z wyróżnień na arenie polskiej warto wymienić jeszcze 10 nagród na Złotych Lwach (najlepszy reżyser, pierwszoplanowa rola kobieca, pierwszoplanowa rola męska, zdjęcia, scenografia, charakteryzacja, kostiumy, montaż, film, producent).

Pokot

Pokot trafił do kin w 2017 roku. Filmy Agnieszki Holland zawsze są wydarzeniem, ale ten był jednym z najbardziej wyczekiwanych. Stało się tak przede wszystkim ze względu na pierwowzór literacki scenariusza – Prowadź swój pług przez kości umarłych noblistki Olgi Tokarczuk. Produkcja opowiada historię niejakiej Janiny Duszejko, której życie było kiedyś pełne przygód i podróży, a w diegetycznej teraźniejszości związane jest z nauką angielskiego w wiejskiej szkole. Protagonistka filmu to kobieta niezwykle uduchowiona – czyta w gwiazdach i prowadzi pogawędki ze zwierzętami. Pewnej nocy dokonuje makabrycznego odkrycia i znajduje zwłoki sąsiada-kłusownika. Wokół ciała widać jedynie ślady saren. To jednak dopiero pierwsze z morderstw. Kto poluje na mieszkańców wioski? Czy to możliwe, że właśnie zwierzęta szukają zemsty?

Jaka była recepcja filmu?

Niestety, Pokot to jedna z najsłabiej ocenianych produkcji Agnieszki Holland. Fani literatury Olgi Tokarczuk wytykali reżyserce zbytnie oddalenie się od litery powieści i moralizatorski charakter całości. Tych przytyków nie widać jednak w świecie filmowych nagród. Pokot otrzymał w sumie 23 nominacje, z których 9 zakończyło się wygraną. Najważniejsze wyróżnienia to: Srebrny Niedźwiedź Nagroda im. Alfreda Bauera na Berlinale, Złoty Lew za najlepszą reżyserię (wespół z Kasią Adamik, która współreżyserowała Pokot) oraz Brązowe Grono na LLF za najlepszy film.

Obywatel Jones

To najnowsza produkcja Agnieszki Holland. Obywatel Jones miał premierę w 2019 roku. Opowiada historię młodego dziennikarza Garetha Jonesa (James Norton). W latach 30. XX wieku mężczyzna znajduje się na salonach za sprawą swojego niezwykłego artykułu – udało mu się przeprowadzić wywiad z Adolfem Hitlerem zaraz po objęciu przez niego władzy w 1933 roku. Dziennikarz nie chce spoczywać na laurach i szuka kolejnego intrygującego tematu. Jego uwagę przykuwa gwałtowna modernizacja ZSRR. Jones postanawia udać się na Wschód, by zbadać sprawę i porozmawiać ze Stalinem. Na miejscu odkrywa brutalność reżimu i skorumpowanie lokalnych władz. Staje się też świadkiem Wielkiego Głodu na Ukrainie. Dopiero po powrocie do kraju jednak jego krucjata rozpoczyna się na dobre.

Jaka była recepcja filmu?

Od momentu wygrania przez Obywatela Jonesa Złotego Lwa za najlepszy film, krytycy mówią, że jest to nagroda niezasłużona. Nie krytykują przy tym zanadto samej produkcji, niemal zgodnie stwierdzając, iż reprezentuje solidny poziom, lecz… nic więcej. Nie stanęło to jednak filmowi na przeszkodzie, by otrzymać (jak dotąd) 15 nominacji do różnorodnych nagród. Obywatel Jones pojawił się na Berlinale, Orłach, Złotych Lwach, Camerimage, Nowych Horyzontach czy Tofifeście.

Filmy Agnieszki Holland. Które warto zobaczyć?

Które filmy Agnieszki Holland warto zobaczyć? Odpowiedź jest prosta: wszystkie. W historii kina (czy w ogóle sztuki) nie pojawił się jeszcze artysta, który dogodziłby wszystkim. Chociaż produkcje polskiej reżyserki są raz bliższe, raz dalsze sercom krytyków, to nigdy nie budzą w nich jednoznacznego sprzeciwu. Każda z jej produkcji znajduje grupy wiernych i oddanych fanów. Czy to zresztą nie jest znakiem rozpoznawczym największym twórców?

Udostępnij:
31 marca 2020

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

W przypadku naruszenia Regulaminu Twój wpis zostanie usunięty.