Do tego wpisu natchnęło mnie smutne wydarzenie – śmierć Harper Lee. Pisarka odeszła 19 lutego. Z czym ją kojarzymy? Oczywiście z ponadczasową powieścią „Zabić drozda”. Książka ukazała się w 1960 roku i od razu trafiła na listy bestsellerów. W 1961 roku Harper Lee za swoje dzieło została nagrodzona Pulitzerem. Z kolei 1962 to rok, w którym na ekrany kin trafia ekranizacja powieści. Film „Zabić drozda” wyreżyserował Robert Mulligan, a w 1963 otrzymał za reżyserię nominację do Oscara.
Wracając do Harper Lee, w 2015 roku ukazała się jej druga powieść – „Idź, postaw wartownika”. Jest to prequel „Zabić drozda”. Książka „Idź, postaw wartownika” powstała dużo wcześniej, w połowie lat pięćdziesiątych. Wydawca ją wówczas odrzucił. Manuskrypt prawdopodobnie przeleżał u Harper Lee ponad pół wieku. Przypadkiem znalazła go jej prawniczka. Czy pisarka świadomie zdecydowała się na wydanie utworu – tego do końca nie wiadomo, ponieważ kilka lat temu miała udar. Od tamtej pory była niesprawna fizycznie, jeździła na wózku inwalidzkim. Miała też duże problemy ze słuchem i wzrokiem. Wszystkie wątpliwości i kontrowersje związane z wydaniem książki tylko przysporzyły jej rozgłosu i szybko stała się bestsellerem.
Moim zdaniem ta cała sytuacja, jak też sama powieść są dowodem, że Harper Lee to autorka jednej ksiązki – „Zabić drozda”.
W świecie literatury jest wielu autorów, którzy kojarzeni są z jedną powieścią. Niektórzy z nich rzeczywiście napisali tylko jedną. Inni mają na swoich kontach większy literacki dorobek, ale rzadko kto o nim słyszał. Pisali wiersze, eseje, czy sztuki teatralne. Znani są jednak dzięki tej jednej jedynej książce, dzięki której na zawsze zapisali się w historii literatury.
Oto autorzy, którzy zasłynęli dzięki jednej powieści:
1.D. Salinger – „Buszujący w zbożu”
Salinger pisał od piętnastego roku życia. „Buszujący w zbożu” to jego jedyna opublikowana powieść i jedyna jego książka znana na całym świecie. Autor ma w swoim dorobku także opowiadania jednak nigdy nie zyskały one popularności.
Powieść Salingera rozgłos zyskała dzięki złej sławie. Była najbardziej cenzurowaną pozycją w amerykańskich szkołach średnich i bibliotekach. Czarny PR dziełu zrobił też zabójca Johna Lennona. Miał przy sobie egzemplarz „Buszującego w zbożu” podczas aresztowania. To sprawiło, że dla wielu niepokornych i zbuntowanych nastolatków książka stała się lekturą obowiązkową i kultową.
2.Margaret Mitchell – „Przeminęło z wiatrem”
Jest to jedyna powieść Margaret Mitchell. Napisała ją w tajemnicy. Powodem utrzymywania pracy nad książką w sekrecie był fakt, że jej literackie zapędy wyśmiał jeden ze znajomych. Zupełnie niesłusznie, ponieważ „Przeminęło z wiatrem” okazało się niekwestionowanym sukcesem. W 1937 roku pisarka została nagrodzona Pulitzerem. Na podstawie książki powstał film, który otrzymał w 1939 roku rekordową liczbę dziesięciu Oskarów. Margaret Mitchell zginęła dziesięć lat później w wypadku samochodowym.
3.Emily Bronte – „Wichrowe wzgórza”
„Wichrowe wzgórza” to jedyna powieść w dorobku Emily Bronte. Autorka pochodziła z literackiej rodziny. Jej starsza siostra Charlotte uznawana była za dobrą pisarkę. To właśnie jej Emily zawdzięcza swoją karierę literacką. Emily Bronte zmarła w 1848 roku, czyli zaledwie rok po ukazaniu się książki.
W czasach pisarki „Wichrowe wzgórza” były kontrowersyjną pozycją. Autorka złamała panujące wówczas obyczajowe konwenanse. Dziś książka należy do kanonu literatury anglojęzycznej. Świetność dzieła Bronte podkreślają liczne ekranizacje. Najpopularniejsza jest ta z 1992 roku z Juliette Binoche jako Cathy i Ralphem Fiennesem jako Heathcliffem.
4.Christiane F. – „My dzieci z dworca zoo”
Autorka to dokładnie Vera Christiane Felscherinow. Jest jednocześnie główną bohaterką książki, ponieważ „My, dzieci z dworca zoo” to utwór autobiograficzny. To dokumentalna relacja pokazująca zmagania nastolatków z różnymi formami uzależnienia od narkotyków. Książka Christiane F. okazała się literackim hitem, a jaj świetną pozycję umocnił dodatkowo film nakręcony na jej podstawie. Christiane F. została, jak to się teraz mówi, celebrytką i to nie tylko w Niemczech. Popularna była w wielu europejskich krajach, naśladowano jej styl, stała się postacią kultową, a opisywany w książce dworzec „lansował się” jako atrakcja turystyczna.
Christiane F. po wydaniu „My, dzieci z dworca zoo” próbowała też swoich sił jako piosenkarka. Wydała też drugą książkę „Życie mimo wszystko”, która nie była już takim sukcesem.
5.Sylvia Plath – „Szklany klosz”
Literatka należała do grona pisarzy wyklętych. W skrócie – określa się tym mianem pisarzy outsiderów, łamiących konwenanse, mających problemy z używkami. Ich twórczość była zwykle odrzucana i zyskiwała uznanie dopiero po śmierci autorów.
Sylvia Plath była poetką, pisała też dla dzieci. Książkę „Szklany klosz” wydała pod pseudonimem Victoria Lucas i jest to dzieło częściowo autobiograficzne. Sylvia Plath popełniła samobójstwo w 1963 roku, miesiąc po publikacji książki. Tomy poezji pisarki zostały wydane pośmiertnie. Największe uznanie zyskał zbiór „Ariel” i „Poezje zebrane”. Za ten drugi tom Plath otrzymała poetycką Nagrodę Pulitzera w 1982 roku.
6.Oskar Wilde – „Portret Doriana Graya”
Pisarz cieszył się w swoich czasach uznaniem przede wszystkim ze względu na swoją poezję, eseje i sztuki teatralne. Wilde napisał też jedną powieść – „Portret Doriana Graya”. Poruszył w książce odwieczne pytania o nieśmiertelność, o dobro i zło i stworzył niesamowite studium natury ludzkiej. Dzieło wyrastało jednak ponad epokę, było zbyt nowatorskie przez co nie zdobyło przychylności Czytelników i krytyków. Dziś jednak właśnie z tym utworem wszyscy kojarzą Wilde’a, a nawet najlepsze inne jego dzieła, na przykład „Bądźmy poważni na serio”, nie są kojarzone przez większość Czytelników.
7.de Laclos Pierre Choderlos – „Niebezpieczne związki”
Książka została napisana w formie listów (powieść epistolarna). Powieść de Laclosa w pełni oddaje obyczajowy klimat arystokratycznej Francji XVIII wieku. Została wydania w Paryżu w 1782 roku. Pierwsze wydania miało nakład dwóch tysięcy sztuk. Pisarz dzięki książce zyskał ogromną popularność i to niemal od razu ponieważ „Niebezpieczne związki” określano jako dzieło niemoralne. Powieści bardzo długo towarzyszyła aura skandalu. „Niebezpieczne związki doczekały się również kilku adaptacji filmowych.
8.Ken Kesey – „Lot nad kukułczym gniazdem”
Kesey zadebiutował w 1962 roku i od razu odniósł sukces. „Lot nad kukułczym gniazdem” zachwycił Czytelników i zdobył uznanie krytyków. Książka jest zaliczana do stu najlepszych powieści anglojęzycznych. Powieść w 1975 roku sfilmował Milos Forman. Ekranizacja znajduje się na 15 miejscu w rankingu widzów IMBd TOP 250.
Ken Kesey ma też w swoim dorobku inną świetną książkę – „Czasami wielka chętka” i pięć innych pozycji. Jednak, kiedy pada nazwisko pisarza widzimy „Lot nad kukułczym gniazdem” i nic innego.
9.Jonathan Swift – „Podróże Guliwera”
Czy ktoś z Was może wymienić inne utwory Swifta? Właśnie. Niewiele osób pamięta, że jest to autor wielu dzieł satyrycznych i politycznych. Jego nazwisko kojarzone jest jednak przede wszystkim z „Podróżami Guliwera”. Z kolei historia ta znana jest bardziej z jej przekładów dla dzieci niż z oryginału. Te wersje są znacznie bardziej przystępne. Zawierają wątki fantastyczne, pozbawione są zaś elementów satyry na społeczeństwo angielskie XVII i XVIII wieku.
10.Borys Pasternak – „Doktor Żywago”
Twórczość Pasternaka doceniano za jego życia i nie zmieniło się to do dziś. Choć pisarz tworzył świetną poezję na świecie zasłyną przede wszystkim dzięki powieści „Doktor Żywago”. Między innymi dzięki niej otrzymał w 1958 roku Literacką Nagrodę Nobla. Pasternak odmówił przyjęcia wyróżnienia. Zmusiły go do tego naciski sowieckich władz. Książka nie spodobała się cenzurze w ówczesnej Rosji i oficjalnie była zakazana do 1988 roku. Do Europy „Doktora Żywago” przemycił włoski wydawca Giangiacomo Feltrinelli. Dzieło bardzo szybko przetłumaczono ja na prawie 20 języków. W 1965 roku powstała hollywoodzka ekranizacja powieści w reżyserii Davida Leana. Film jeszcze bardziej umocnił pozycję książki na świecie i kojarzenie jej, jako najlepszej twórczości Borysa Pasternaka.
Jak myślicie, co sprawia, że znamy i pamiętamy tylko te powieści?