Napisać, że w kulturze greckiej tkwią źródła zachodniej cywilizacji, to napisać banał. Stwierdzić, że właśnie z Talesem w VI w. p.n.e. narodziła się filozofia, a wraz z nią koncepcja nauki, z której korzystamy do dziś, to nic nie napisać. Hegel w jednym ze swoich wykładów z historii filozofii stwierdził, że dla każdego Europejczyka słowo 'Grecja' brzmi swojsko. O tak, swojsko. Cóż za nieporozumienie! Sądzimy, że kultura grecka była jednorodna i spójna, wyznawała takie wartości jak ład, piękno, harmonia. I Dobro - często pisane z wielkiej litery jak u Platona. Grecy wydają się nam poczciwcami ze swoimi naiwnymi wyobrażeniami bogów, a każdy filozof uosobieniem moralności. Wszystkie zaś niepewności, (post)nowoczesne egzystencjalne lęki i zwątpienia nie dotyczyły dawnych mieszkańców ani Efezu, ani Aten. Wcale tak nie jest albo prawie tak nie jest. Zgoda - część greckich filozofów hołdowała takim stereotypowo pojmowanym ideom. Arystoteles stworzył podwaliny zoologii, teorii literatury, meteorologii, fizyki, chemii, estetyki, seksuologii czy etyki pojmowanej jako realizację cnót. Demokryt patrzył na rzeczywistość przez pryzmat atomów jeszcze długo przed odkryciami dwudziestowiecznych fizyków. Pitagoras zalecał codzienny rachunek sumienia długo przed powstaniem chrześcijaństwa i swoim postępowaniem chciał dbać o harmonię wszechświata. Ale filozofia grecka to nie monolit. Są w niej liczne pęknięcia, antagonizmy, nieoczywistości. Platon zaprojektował totalitarne państwo w imię Mądrości i Dobra. Jednym z uczniów Sokratesa był, hołdujący egoizmowi i prawu silniejszego do dominacji nad słabszym, Kallikles. To właśnie jego koncepcję 2500 lat później rozwinie Nietzsche w projekt o nazwie Übermensch. A zręby filozofii Witkacego kryjące się pod postacią problemu istnienia jedności w wielości i vice versa? Przecież to orfickie terminy - religii powstałej kilkaset lat przed Sokratesem. Istotnym jej składnikiem była metempsychoza - wędrówka dusz. Reinkarnacja to nie egzotyczny wynalazek buddyzmu i hinduizmu, ale dziedzictwo naszych 'swojskich' Greków. Anaksymander uważał nasze istnienie za zbrodnię, gdyż każde jestestwo, aby powstało musi uśmiercić inne. Odwieczne i niemożliwe do usunięcia spowinowacenie życia i śmierci nie pozwalało codziennie beztrosko pląsać w rytm liry, jak często wyobrażamy sobie życie Greka. Ścieranie się cynizmu, hedonizmu i sceptycyzmu było codziennością. Podważanie autorytetów również - Heraklit pisał, że należy wychłostać Homera, a Arystoteles przekłamywał dokonania wcześniejszych filozofów, aby objawić się jako jeszcze potężniejszy filozoficzny koryfeusz. Oto filozofia grecka. Krokiewicz pisze o niej w sposób przystępny i przejrzysty, ale nie pozbawia tego akademickiego podręcznika erudycyjnego szlifu, który w takich publikacjach jest niezbędny i czyni lekturę smakowitą. Krokiewicz chowa się niejako za filozofami, nie przedkłada swojej osobowości na pierwszy plan, a jedynie subtelnie zaznacza swoją obecność błyskotliwymi komentarzami.
