Zagłada chorych psychicznie (twarda)

Opis produktu:

Los osób z zaburzeniami psychicznymi podczas II wojny światowej jak dotąd nie znalazł adekwatnego odzwierciedlenia w pamięci społecznej w Polsce. Chorzy psychicznie stanowili pierwszą grupę ofiar, która doświadczyła wszystkich, zastosowanych później przez nazistów, metod eksterminacji, w tym zabijania za pomocą gazu. Ich zagłada była wydarzeniem samoistnym, miała swe źródło w ideologii nazistowskiej, która przejęła modne wówczas idee eugeniczne i idee darwinizmu społecznego. Chorzy byli mordowani ze względu na swoją chorobę: zaburzenia psychiczne, ich przynależność etniczna nie miała znaczenia. Intencje sprawców, brutalność, przemysłowy charakter mordów oraz uniwersalność wydarzeń łączy zagładę osób chorych psychicznie z Holocaustem.
W pierwszej części książki autorzy omówili aktualny stan wiedzy na temat zagłady chorych psychicznie. Wyznaczona przez nich perspektywa obejmuje również funkcjonowanie służby zdrowia w okresie wojny, oraz los polskiego i niemieckiego personelu medycznego. Historia łączy się z pamięcią.
Kwestiom tym poświęcona została druga część książki, w której przedstawiono związki między pamięcią a historią z perspektywy niemieckiej i polskiej.
Literatura, film, teatr koncentrują się głównie na badaniu pamięci. Historia jest w nich nierzadko sprawą drugorzędną, czy wręcz nieobecną. W trzeciej części książki autorzy przedstawili obraz pamięci czasu wojny zapisany w języku kultury polskiej.
Ostatnią część książki stanowią prace autorów zajmujących się dziełami sztuki publicznej utrwalającymi w pamięci tragiczne wydarzenia w historii. Kanwą dla tych rozważań są plany postawienia w Warszawie centralnego pomnika upamiętniającego zagładę osób chorych psychicznie.


Spis treści

Przywracanie nadziei. Psychiatrzy wobec Zagłady - Tadeusz Nasierowski
Część pierwsza
Niezatarty obraz
O godności człowieka - Władysław Bartoszewski
Forpoczta ludobójstwa - Friedrich Leidinger
Gorzka wiedza człowieka o sobie - Andrzej Cechnicki
Część druga
Zagłada osób chorych psychicznie i jej usytuowanie na mapie ludobójczych działań nazistów
Opieka medyczna nad ludnością polską w okupowanej Wielkopolsce w świetle dokumentów i wydawnictw Departamentu Informacji i Prasy Delegatury Rządu na Kraj z lat 1942-1944 - Aleksandra Pietrowicz
Akcja Inteligencja i eksterminacja pacjentów szpitali psychiatrycznych na ziemiach polskich włączonych do III Rzeszy - Maria Wardzyńska
Badania nad chorobą głodową w getcie warszawskim - Marta Janczewska
Techniki Zagłady w nazistowskich akcjach eutanazyjnych na terenie Kraju Warty (1939-1940) - Artur Hojan, Cameron Munro
Pacjenci narodowoci niemieckiej w zakładzie leczniczo-opiekuńczym w Warcie - Dietmar Schulze, Maria Fiebrandt
Zagłada chorych psychicznie na Wschodzie - przykład białoruskiego Mogilewa - Gerrit Hohendorf
Część trzecia
Los polskiego i niemieckiego personelu medycznego
Straty osobowe lekarzy polskich podczas II wojny światowej - Jan Bohdan Gliński
Straty wśród psychiatrów polskich podczas II wojny światowej - Stanisław Ilnicki
Wilhelm Rosenau - ostatni dyrektor medyczny żydowskiego zakładu psychiatrycznego w Sayn - Renate Rosenau
Motywy udziału w zbrodni. Viktor Ratka i Stefan Galon - psychiatrzy volksdeutsche
Część czwarta
Pamięć a historia
Perspektywa niemiecka a perspektywa polska
II wojna światowa w zbiorowej pamięci Niemców - Anna Wolff-Powęska
II wojna światowa w pamięci historycznej Polaków - Rafał Wnuk
Doświadczenia obozu koncentracyjnego w wywiadach historii mówionej - Piotr Filipkowski
Pamięć - polityka - zło. Uwagi o powojennej filozofii niemieckiej na przykładzie Hannah Arendt - Kinga Marulewska
Nowożytność bez hamulców. Nazizm w teologii politycznej Erica Voegelina - Michał J. Czarnecki
Część piąta
Niezamknięty rozdział
Retoryka nienawiści a Zagłada - Jacek Leociak
Pamięć Zagłady - kontekst teologiczny - Stanisław Obirek
Dlaczego musimy nadal prowadzić badania nad narodowosocjalistyczną eutanazją - Gerhard Baader
Część szósta
Pamięć czasu wojny zapisana w języku kultury
Replika Józefa Szajny - życie po Zagładzie - Zbigniew Taranienko
Estetyka wobec Zagłady w teatralnej wizji Tadeusza Kantora - Krzysztof Miklaszewski
Jakość życia. świętość życia - Krzysztof Zanussi
Refleksje z pracy nad filmem Szpital Przemienienia - Michał Komar
Szpital Przemienienia - walka z chorobą kultury - Jerzy Jarzębski
Od traumy do samobójstwa. Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy) ofiara dwóch wojen światowych - Lech Sokół
Szaleństwo - wypowiedzenie wojny nazistom po latach - Krzysztof Kąkolewski
Norma - zabobon - getto - eutanazja. Pożegnajmy raz na zawsze drzwi bez klamek - Ewa Kuryluk
Frascati (2009). Dwa fragmenty autobiograficznej powieści - Ewa Kuryluk
Statek (2006-2007). Trzy fragmenty instalacji - Ewa Kuryluk
Statek (2006-2007). Komentarz do instalacji Ewy Kuryluk z książki Żółte instalacje (2011) - Ola Wojtkiewicz
Część siódma
Pomniki pamięci
Pomniki pamięci - pomniki przemienienia - Anna Król
"Dokąd nas zabieracie?" - dzieła sztuki publicznej upamiętniające chorych psychicznie zgładzonych w czasie II wojny światowej - Halina Taborska
Prywatna i publiczna wersja upamiętnienia - ograniczenia wyobraźni rzeźbiarskiej - Jacek Waltoś
Upiory pamięci - Maciej Aleksandrowicz
Część ósma
Utrwalanie pamięci
Czym ma być historyczne miejsce na Tiergartenstraße 4 w Berlinie - miejscem dokumentacji i/lub pamięci? - Uwe Neumärker, Ulrich Baumann
Trzeba nieść tę noc... Dlaczego i jak upamiętnić ofiary tanazji, przewrotnie zwanej eutanazją - Tadeusz Nasierowski
Nie wszystko jest ulotne, nie wszystko daremne... Dyskusja na temat centralnego pomnika upamiętniającego dokonaną przez Niemców zagładę osób chorych psychicznie w Polsce

Spis fotografii
Informacje o redaktorach, autorach i uczestnikach dyskusji
Indeks osobowy
Table of contents
Inhalt