Wyobraź sobie wszechświat

nym pracować w spokoju przez kilka milionów lat. Nasza mapa XL - czyli Układ Słoneczny w skali jeden do miliarda - jest już kompletna. Na mapie tej odnajdziemy też Polskę - odległość od Świnoujścia do Ustrzyk w skali XL to niespełna 1 mm. Ziemia to kulka o średnicy orzecha laskowego - podróżuje ona 150 m od Słońca. Najbardziej oddalona planeta to Neptun, który zatacza krąg o średnicy 9 km - koło, po którego brzegu się przesuwa, wyznaczyć może powierzchnię sporej wielkości miasta. Jeśli na mapie Układu Słonecznego chcielibyśmy umieścić planetoidy, to trzeba by ją rozłożyć na obszarze dużego województwa, a planetoidy zaznaczyć milimetrowymi kulkami. Nawet 150 km od centralnego Słońca. Cała reszta to czarna pustka kosmosu. Progresja Kolejnym ciekawym elementem opisu Układu Słonecznego jest progresja, czyli tempo ruchu planet po orbitach. Wokół Słońca najszybciej przemieszczają się planety będące w centrum Układu. Im dalej, tym prędkość jest mniejsza. W przyjętych tutaj miarach XL wartości te wynoszą odpowiednio: Merkury 17 cm/h (4,1 m/dobę), Wenus 13 cm/h (3 m/dobę), Ziemia 11 cm/h (2,6 m/d). Dalsze planety odpowiednio wolniej: progresja Neptuna to 2 cm/h (0,5 m/dobę), Pluton 1,68 cm/h (0,4 m/dobę). Ilustracja na następnej stronie przedstawia rozmieszczenie obiektów Układu Słonecznego XL 31 grudnia 2014 roku. Przy każdym obiekcie umieszczono jego średnicę XL, odległość od Słońca oraz progresję (prędkość ruchu po orbicie) w cm/h oraz m/dobę. Ciekawostką jest położenie sond Voyager 1 i 2 - dwóch najbardziej oddalonych obiektów wysłanych w kosmos przez człowieka. Bieżące położenie planet można znaleźć w internecie, wpisując adres: Proponuję ciekawe ćwiczenie-zabawę: otworzyć mapę okolicy, w której mieszkamy (np. w Mapach Google) i zastanowić się, jak wyglądałby rozkład kulek, gdybyśmy umieścili Słońce XL w centrum naszego miasta, a pozostałe obiekty w odpowiednich miejscach. Polecam: to bardzo ciekawe i pouczające doświadczenie! Masa Dalsza część dostępna w wersji pełnej Spis treści: Okładka Karta tytułowa Wstęp Część 1. WSZECHŚWIAT W SKALI MAKRO De revolutionibus orbium coelestium Mapa Świata XL - Układ Słoneczny Progresja Masa Proporcje skali Sąsiedztwo Inne obiekty: od brązowych karłów do niebieskich hipergigantów Optyczna zagadka obserwacji gwiazd Od Galileusza do Hubblea Teleskop Budowa Drogi Mlecznej Prawo powszechnego ciążenia Teleskop zwierciadlany Na tropie tajemnic Drogi Mlecznej Spektroskopia, fotografia i pomiar odległości międzygwiazdowych Henrietta Swan Leavitt Zagadka kształtu Drogi Mlecznej rozwiązana Mapa świata 2XL - Galaktyka Najbliższe otoczenie - 16 cm 2XL Gwiazdy widoczne na niebie - 2,5 m 2XL Droga Mleczna Najbliższe otoczenie Drogi Mlecznej - Grupa Lokalna Galaktyczne ciekawostki Świat 2XL - podsumowanie Od Edwina Hubblea do teleskopu Hubblea Efekt Dopplera Przesunięcia ku czerwieni widm galaktyk Na tropie promieniowania tła Penzias i Wilson Misja COBE Następcy COBE - WMAP i Planck Trzy teleskopy kosmiczne NASA Cyfrowa rewolucja Komputery, programy przeglądu nieba, mapy 3D LIGO Mapa Świata 3XL - Kosmiczne superstruktury Świat 4XL - Wszechświat XL-4XL. Podsumowanie Część 2. MIKROŚWIAT Świat XS - świat w skali mikro XIX wiek - na tropach atomu w wieku pary i elektryczności Niesamowite lata 60. Schyłek wieku Świat cząstek i kwantów Narodziny fizyki kwantowej Odkrycie atomu Świat 2XS - atom Świat 2XS - odkrywanie Fizyka w 1935 roku Akceleratory, detektory i komputery Kwarki i gluony - oddziaływanie silne Na tropach oddziaływania słabego Model standardowy Akceleratory i detektory XXI wieku Wielkie niewiadome Świat 3XS - świat cząsteczek elementarnych Oddziaływanie grawitacyjne Oddziaływanie elektromagnetyczne Oddziaływanie silne Oddziaływanie słabe Krótkie podsumowanie Muszę się wytłumaczyć... Czym mogą być podstawowe cegiełki materii? Część 3. CZAS T - czyli podróż przez bezmiar czasu Ewolucja składu chemicznego Wszechświata Eksperyment Stanleya Millera i Harolda Ureya Najbardziej szalony eksperyment w historii Wszechświata Rzeka genów Przyszłość Zakończenie Podziękowania Karta redakcyjna Wyobraź sobie wszechświat Wydanie pierwsze ISBN: 978-83-8219-386-2 (C) Bogdan Krajewski i Wydawnictwo Novae Res 2021 Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, reprodukcja lub odczyt jakiegokolwiek fragmentu tej książki w środkach masowego przekazu wymaga pisemnej zgody wydawnictwa Novae Res. Redakcja: Dominik Leszczyński Korekta: Kinga Dolczewska Okładka: Artur Rostocki Przygotowanie grafik: Julia Lesińska Wydawnictwo Novae Res ul. Świętojańska 9/4, 81-368 Gdynia tel.: 58 716 78 59, e-mail: Publikacja dostępna jest w księgarni internetowej Na zlecenie Woblink plik przygotowała Katarzyna Rek