Świat jest niehomogeniczny. I nie chodzi tu wyłącznie o różnorodność istnień, flory i fauny, ale także odmienność żywo ścierających się ze sobą idei i światopoglądów. Anarchia i Kapitalizm. Anarres i Urras. Dwa różne światy, które w książce Wydziedziczeni Ursuli K. Le Guin żyją tuż obok siebie. Jednak tak na prawdę, choć są one świadome swej wzajemnej obecności wzajemnie się ignorują. Każdy ma w pogardzie sąsiada, ale i każdy potrzebuje jednocześnie jego obecności dla potwierdzenia swojej tożsamości. Głównym bohaterem tych dziejów staje się gwiazda anarresyjskiej fizyki, niejaki Szevek. On, jako członek społeczeństwa anarchistycznego, wychowywany na kanwie altruizmu, braterstwa i wspólnoty, lecz jednocześnie człowiek potrafiący myślami dążyć według własnych torów i dochodzić do swoistych, niezależnych wniosków, jako jedyny odczuwa potrzebę złamania jednej z podstawowych zasad życia. Przerwania izolacji, przekroczenia muru jedynego lądowiska na Anarres i przybycie na Urras. Jego sława i mądrość okazują się zbyt nikłe i ważkie, by uniknąć niezrozumienia ze strony rodaków. Dla nich jest wyklętym zdrajcą. Lecz nie na zawsze... Ursula K. Le Guin w Wydziedziczonych ściera ze sobą dwa odmienne światy. Anarchii i Kapitalizmu. W jednej dostrzega, iż mimo pozornej równości, panują struktury, które dzięki swym wpływom i możliwościom mogą sprawować w społeczeństwie pewnego rodzaju władzę. Od nich mogą zależeć despotyczne, choć może nie na wielką skalę, decyzje. U drugich, mimo ich dobrobytu, bogactwa i siły, zauważa biedę, niedostatek, nierówność oraz bezradność wielu jednostek. Szevek, mimo iż pierwotnie jest tylko pionkiem w całej grze, biernym obserwatorem zdarzeń na Urras, decyduje się na zmianę swej pozycji. Staje się rewolucjonistą, bojkotuje kapitalistyczną wizję świata, wzburza niezadowolone masy przeciwko niesprawiedliwej, krwawej i nikczemnej władzy, próbującej utrzymać się u sterów za wszelką cenę. Szevek czyni to altruistycznie dla dobra ludzkości, nie pragnie sławy, ni zaszczytów. Czyni to naturalnie, zupełnie nieświadomie, ku własnej chwale. Książka obfituje w multum istotnych spostrzeżeń, nie tylko dla życia science-fiction, lecz i dla życia naszego, współczesnego, realnie istniejącego człowieka. Dość ważne są to obserwacje i z pewnością Ursula K. Le Guin nie wyjawia ich dla pustego mędrkowania nad kartką papieru. Powinny dać do myślenia, pomóc coś zauważyć, coś co dzieje się między nami, w istniejących więziach społecznych, wyzysku i niesprawiedliwości, ale i zakłamaniu o równości i wolności. Ta kosmiczna wizja to i przekaz dla nas ludzi realnych. Jakże ważny przekaz... Wydziedziczeni to jednakże nie tylko księga przemyślana i inteligentna, ale i niestety trudna. Takie bynajmniej odniosłem subiektywne wrażenie, gdyż czyta się ją dość ciężko i mozolnie. Po kilkudziesięciu stronach umysł sprawia wrażenie staranowanego, umęczonego, wręcz ukrzyżowanego. Zdania są nieco toporne, a i fabuła niespecjalnie wciąga. Często, wręcz nudzi. Dlatego poszukiwaczom przygód, walki, kosmicznych łowów, zdecydowanie odradzam, tego tu nie znajdziemy. Reszty nie namawiam, ale i nie odstraszam, gdyż jest to książka dla ludzi cierpliwych i lubiących takie literacko-umysłowe wyzwania.
książka 
