Wroniec (twarda)

Jakiś czas temu Jacek Dukaj sporządził listę książek, które chętnie by przeczytał, ale których nikt nie chce napisać jedną z pozycji była porządna powieść o stanie wojennym, który w polskiej literaturze pozostaje wciąż zjawiskiem prawie zupełnie nieopisanym. Najwyraźniej stwierdził, że skoro nie ma chętnych, napisze taką powieść sam. I napisał, tyle że w konwencji baśniowej (w warstwie fabularnej) i surrealistyczno-makabryczno-dystopijnej zarazem (w warstwie świata przedstawionego). I znów Dukaj jest nowatorem, choć to zupełnie inne dzieło niż Lód (ale kilka smacznych aluzji czytelnik wyłapie bez trudu). Pokolenie dzisiejszych trzydziestoparolatków powinno potraktować Wrońca jak swojego, bo rzeczywiście tak odbierało się świat w czasach dzieciństwa, na trochę innym kanale niż dorośli. /
Plus dla wydawcy Wroniec to edytorskie wydarzenie roku, świetnie zilustrowane, trochę na wzór ówczesnych ilustracji z książek dla dzieci (wydaje mi się, że dziś się tak ich nie ilustruje takie zaburzone proporcje są jednak dość niepokojące). Jednak nie jest to utwór skierowany dla młodego czytelnika, miejscami będzie zbyt niezrozumiały (kontekst stanu wojennego jest bardzo istotny) i zbyt okrutny nie mam tego za wadę, trudno, żeby ten okres opisywać w landrynkowy sposób, poza tym baśń w swojej genezie również nie jest cukierkowa, ci, którzy znają oryginał np. Kopciuszka wiedzą, o co chodzi. Ale kto wie? Za parę(naście) lat może trafić na listę lektur szkolnych dla kilkunastolatków. /
Największe tuzy polskiej fantastyki Sapkowski i Dukaj pod koniec roku 2009 uraczyli nas utworami zakorzenionymi w nieodległej historii, Sapkowski postraszył nas Żmiją usidlającą radzieckiego żołnierza (o polskich korzeniach!) podczas wojny afgańskiej, Dukaj Wrońcem, dzierżącym z wysokiej wieży władzę nad Polską stanu wojennego niemal jak Sauron. W obu przypadkach są to utwory dość odległe od głównego nurtu ich twórczości, wyprawą w trochę inne rejony niż zwykle. Sapkowski jednak wydaje się być na fali opadającej, Dukaj na wznoszącej. Ten pierwszy to Tarantino polskiej fantastyki, ten drugi nie wiem, Kubrick?